عصرایران؛ مجله تصویری سلاح- به گزارش روزنامه نیویورک تایمز دانشمندان ترکیبی را بازیابی کرده اند که در اصل توسط آلمان ها طی جنگ جهانی دوم برای مبارزه با شیوع مالاریا و تیفوس( که توسط شپش انتقال می یافت) میان نیروهای خود در مناطق جنگی و همچنین در اردوگاهها، توسعه یافته بود و به نظر می رسد که موثرتر و حتی شاید ایمن تر از ددت باشد.
ددت یا دی‌کلرو دی‌فنیل تری‌کلرواتان ماده ای است که همواره به عنوان معروف ترین عامل شیمیایی دفع آفات مطرح بوده است. از آن جایی که کشف این ترکیب به طور اتفاقی با جنگ جهانی دوم همزمان شد، در جریان آن به صورت گسترده مورد استفاده ارتش آلمان نازی قرار گرفت. به عنوان نمونه در سال 1955 برنامه ای برای مبارزه جهانی با مالاریا پیشنهاد داده شد و مرگ و میر ناشی از این بیماری از 192 تن در هزار نفر به 7 تن در هزار نفر رسید.
اکنون پس از گذشت چندین دهه از اتمام جنگ جهانی دوم این سوال مطرح خواهد بود که: اگر بعد از پیروزی متفقین در جنگ مقامات بهداشت جهانی نسخه نازی ها از ددت را علیه پشه هایی که مالاریا را منتقل می کنند به کار می گرفتند، چه اتفاقی رخ می داد؟ آیا این بیماری مقاوم که همچنان هم بیش از 200 میلیون نفر را در سال مبتلا می کند و 400 هزار نفر را به کام مرگ می کشاند، با استفاده از این روش از کره زمین محو خواهد شد؟
این موضوع یکی از مباحث مورد علاقه شیمیدانان دانشگاه نیویورک است که حین انجام تحقیقات خود بر پروژه ای دیگر، با ترکیب اختراع شده توسط دانشمندان آلمانی جنگ جهانی دوم رو به رو شدند. بدین ترتیب ددت ارتقا یافته نازی ها تبدیل به یک راز و رمز علمی هیجان انگیز شده است. مایکل دی. وارد استاد شیمی دانشگاه نیویورک می گوید: "دو سال پیش ما هرگز تصور نمی کردیم که روزی در حال مطالعه روی چنین طرحی باشیم"
در گزارش های اطلاعاتی متفقین پس از جنگ که توسط دکتر وارد و همکارانش بررسی شده اند، دانشمندان آلمانی ادعاهای جالبی را مطرح کرده اند. از جمله مهم ترین آنها می توان به اظهاراتی در خصوص حشره کشی که امروزه آن را DFDT می نامند اشاره کرد. به نظر می رسد که این ترکیب بسیار موثر تر از ددت باشد. البته متفقین معتقد بودند که چنین دستاوردهایی چیزی جز توهم نیستند و نمی توان به آنها اعتماد کرد. کمپانی تولید کننده آلمانی مواد شیمیایی Hoechst AG ساکنین کشورهای اشغال شده توسط آلمان را مجبور به کار در کارخانه های خود کرده بود و محصولاتش را روی زندانیان اردوگاه های کار اجباری آزمایش می کرد.
با این حال حشره کش نام برده برای مدت زمان زیادی به فراموشی سپرده شده بود تا مجدد توسط "دکتر وارد" و تیم همکاران به چرخه مطالعاتی جدید باز گردد. نتایج پژوهش های وی توسط جکس یا نشریه انجمن شیمی امریکا به چاپ رسیده است و بر اساس این یافته ها ترکیب از یاد رفته توانست پشه ها را با یک چهارم قدرت ددت از بین ببرد. ددت در ابتدا به عنوان یک ماده شیمیایی معجزه آسا و جادویی در نظر گرفته می شد اما در دهه 1960 نگرانی های زیست محیطی مختلفی پیرامون استفاده از آن به وجود آمد. از این رو هرچند بسیاری از کشورها کاربرد آن را در دهه 70 میلادی ممنوع کردند، اما همچنان فعالیت آن در برخی از مناطق جهان ادامه دارد.
در سال 2006 سازمان بهداشت جهانی استفاده از ددت را به عنوان بخشی از تلاش های مرتبط با کنترل مالاریا و در درجه اول برای سمپاشی فضاهای کوچک تایید کرد. این مقادیر بسیار کمتر از آن چیزی بود که در گذشته توسط کشاورزان کارایی داشت.
و اما DFDT نازی ها که با توجه به بعضی از مطالعات از قدرت کشندگی بیشتری برخوردار است، در دوزهای کمتر و به احتمال زیاد با ضریب ایمنی بالاتری قابلیت استفاده دارد. علاوه بر این امروزه بسیاری از پشه های عامل بیماری به ددت مقاوم شده اند و شاید DFDT نقطه عطفی در پژوهش های علمی مبارزه با مالاریا باشد.
به طور کلی پژوهش های مختلف روی کارایی ددت نازی ها همسویی چندانی با یکدیگر ندارند و نتایج به شدت ضد و نقیض هستند. برای نمونه دکتر Duane J. Gubler استاد برنامه بیماری های عفونی در حال ظهور دانشگاه دوک در مورد DFDT می گوید: "ما قطعا به چنین ترکیبی نیاز خواهیم داشت و این اختراع بسیار هیجان انگیز خواهد بود" اما آیا کسی به راستی حاضر است که وقت و هزینه لازم به منظور تعیین اثر بخشی DFDT در قالب یک ابزار موثر در برابر مالاریا و سایر بیماری های منتقله از پشه ها مانند زیکا و تب زرد را اختصاص دهد؟
در تصاویر زیر نمایی از ساختار کریستالی ددت و DFDT را مشاهده می کنید:
ساختار کریستالی ددت
ساختار کریستالی DFDT
DFDT نازی ها شباهت زیادی به ددت دارد با این تفاوت که اتم های فلوئور جایگزین دو اتم کلر شده اند. گفتنی است که متخصصین آلمانی برای جلوگیری از پرداخت هزینه های صدور مجوز ددت به سوئیس، به فکر توسعه ترکیب DFDT افتادند. همچنین ممکن است که تلاش برای تولید چنین محصولی به در دسترس بودن مواد اولیه آن نسبت به ددت در جنگ جهانی دوم هم مربوط باشد. در پژوهش هایی که به وسیله شیمیدانان دانشگاه نیویورک صورت گرفته است، DFDT توانست نیمی از پشه های عامل مالاریا را طی تنها نیم ساعت از بین ببرد. این در حالی است که برای عملکرد موثر ددت نزدیک به دو ساعت زمان لازم بود.
در مجموع DFDT فراموش شده نازی ها بستری را فراهم آورد تا امید جدیدی به سوی استفاده از مکانیسم های بیولوژیکی مختلف برای از میان بردن حشرات ناقل بیماری ها ایجاد شود. دکتر وارد توضیح می دهد که مطالعات متعددی برای بررسی دقیق اثرات و عوارض این ماده در دست انجام هستند و به احتمال زیاد ظرف سه سال آینده به یک نتیجه قطعی می رسند. از جمله یافته های تحقیقات جدید می توان به یک مولکول هیبریدی که ترکیبی از ددت و DFDT است اشاره کرد. این محصول پشه های عامل مالاریا را سریعتر از ددت و در عین حال با سرعتی کمتر از DFDT نابود می سازد.
کریستال های ماده هیبرید
مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.
*زیردریایی مرموز هیتلر در دانمارک!(+تصاویر)
*نازی ها و سلاح متفاوت کریگسمارینه!(+عکس)