روزنامه جام جم نوشت: «با وجود چالش‌هایی که بر سر انجام جراحی‌های زیبایی در دوران کرونا، به‌ویژه پس از موج اول بیماری در اسفند و فروردین گذشته به وجود آمد، پس از ممنوعیت چند ماهه برای اغلب جراحی‌ها و به‌ویژه جراحی‌های زیبایی، اکنون شاهدیم انجام این نوع جراحی‌ها تا حدودی از سر گرفته شده است. اما با اوج‌گیری دوباره کووید - ۱۹ و افزایش آمار مبتلایان و فوتی‌های کرونا در کشورمان خبرها حکایت از ممنوعیت انجام جراحی‌های زیبایی داشت.
این که با وجود این ممنوعیت چرا همچنان شاهد تبلیغات در فضای مجازی برای جذب متقاضیان این نوع اعمال جراحی هستیم، همچنان سوالی بی‌پاسخ بود تا این که هفته گذشته رئیس انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران اعلام کرد: «در حال حاضر عمل‌های جراحی که جنبه درمانی و زیبایی مشترک داشته یا اعمال جراحی که جنبه درمانی و بازسازی داشته باشند، انجام می‌گیرد. اعضای انجمن جراحان پلاستیک عمل‌های زیبایی که صرفا هدف زیبایی دارد را انجام نمی‌دهند و زمانی را به صورت وقت‌دهی به بیمار در آینده به امید بهبود وضعیت آمار مبتلایان کرونا اعلام می‌کنند.»
در این رابطه با دکتر حامد باطنی، فوق تخصص جراحی پلاستیک و رئیس انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران گفت‌وگو می‌کنیم تا به پاسخ پرسش‌هایمان در ارتباط با اعمال جراحی غیر ضروری زیبایی در دوران کرونا برسیم.
*چرا انجام جراحی‌های زیبایی در دوره شیوع کرونا ممنوع شد؟
جراحی‌های زیبایی در دوران کرونا در جریان دو موج شیوع که این بیماری داشت به‌صورت دوره‌ای محدود شد و بعد با رعایت شرایط و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مرتبط به‌صورت حساب‌شده مجاز شد. انجام این جراحی‌ها در دوران شیوع کرونا مانند اکثر جراحی‌های غیر ضروری مورد برخورد قرار گرفت. به این معنی که خطر ابتلا طی جراحی زیبایی بیشتر از سایر جراحی‌ها نیست. ولی به‌دلیل حفظ سلامت بیماران و کادر درمان و حفظ توان ارائه خدمات در مراکز درمانی و جراحی، معاونت درمان وزارت بهداشت دستورالعمل‌هایی را ابلاغ کردند که مراکز جراحی بر اساس آنها عمل کردند.
*آیا تردیدی از بابت این که انجام این نوع جراحی‌ها خطر ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهد، وجود ندارد؟
تمام جراحان فوق تخصص پلاستیک، دستورالعمل‌های وزارت بهداشت را به‌صورت دقیق و قطعی مورد اجرا قرار دادند و به‌دقت متوجه وضعیت سلامت بیماران، پزشکان و کادر درمان بودند. بنابراین خوشبختانه در جریان شیوع بیماری کرونا موردی از تفاوت نرخ ابتلا بین گروه‌های جراحی زیبایی با سایر گروه‌های اجتماعی مشاهده نشد. جراحی‌های زیبایی به‌طور کلی اعمال کم‌خطر و کم‌عارضه‌ای هستند؛ به شرط آن که از سوی جراح آموزش‌دیده و متبحر در یک مرکز درمانی مناسب انجام بگیرد.
*منظور از پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با جراحی زیبایی چیست؟
منظور از پروتکل‌های بهداشتی که از سوی وزارت بهداشت و نیز انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران تهیه و ابلاغ شد، رعایت نکات و مواردی بود که سبب کاهش احتمال انتقال بیماری در بین بیماران و گروه‌های درمانگر می‌شود. مثلا پیشگیری از ازدحام و تماس بیماران با یکدیگر یا انجام تست‌های تشخیص مرتبط یا به‌کارگیری روش‌های مراقبتی که مانع انتشار ریز قطرات از سطوح مخاطی بیماران می‌شود و موارد متعدد دیگر در این دستورالعمل‌ها گنجانده شدند.
*آیا جراحی بینی از بقیه جراحی‌های زیبایی از حیث خطر آلودگی به کرونا خطرناک‌تر است؟
جراحی‌های زیبایی به‌طور کلی در نقاط مختلف بدن قابل انجام هستند. هیچ یک از این جراحی‌ها خطر یا عارضه غیر قابل پیش‌بینی برای بیمار ایجاد نمی‌کنند. بدیهی است انجام اعمالی که با مخاط تنفسی مانند بینی سروکار دارد، حساسیت و دقت بیشتری در مقایسه با جراحی‌های زیبایی بدن یا نقاط غیرمخاطی خواهد داشت.
بیمارانی که تحت عمل جراحی زیبایی بینی قرار می‌گیرند در مقایسه با سایر جراحی‌های زیبایی نیاز به دقت ویژه در دوره قبل و پس از عمل دارند. با توجه به این که این بیماری مستقیما با مخاط تنفسی سروکار دارد، تست‌ها و بررسی‌ها و پرسش و پاسخ‌های قبل از عمل باید جدی گرفته شده و موارد مشکوک کنار گذاشته شوند.
توصیه می‌شود در دوران کرونا جراحی‌های گسترده یا همراه‌کردن چند عمل جراحی با همدیگر انجام نگیرد. بهتر است برنامه‌ریزی برای عمل و وقت‌دهی به بیماران و مراقبت‌ها حین و پس از جراحی همگی با در نظر گرفتن نکات گفته‌شده باشد.
*بعد از جراحی بینی آیا ماسک زدن مشکلی برای تنفس بیمار ایجاد می‌کند؟
در دوره بعد از عمل جراحی، دستورالعمل‌های ویژه جراحان پلاستیک به بیماران عمل‌شده ارائه می‌شود. از جمله این که ماسک زدن پس از عمل مشکلی برای تنفس بیمار ایجاد نمی‌کند ولی روش استفاده از ماسک و جزئیات آن از سوی جراح به بیمار آموزش داده خواهد شد.
*چه مراقبت‌هایی پس از جراحی بینی در شرایط کنونی باید از سوی بیمار برای مراقبت از کرونا صورت بگیرد؟
مراقبت‌های پس از جراحی بینی برحسب تکنیک جراحی و گستردگی عمل و نوع مداخله ممکن است متفاوت باشد.
پس بیماران باید به‌طور دقیق آموزش‌های جراح معالج را در نظر داشته باشند. مهم‌ترین نکته در انجام جراحی زیبایی در این دوره رعایت دستورالعمل‌های علمی و فنی است. متاسفانه شنیده‌شده بیمارانی از سوی افراد غیر حرفه‌ای که برخی از آنها حتی پزشک نبوده‌اند، مورد عمل‌های جراحی مثل تخلیه چربی از بدن یا اعمال جراحی بدن و صورت قرار گرفته‌اند.
این اعمال جراحی را چنانچه افراد کارآزموده و مجاز انجام دهند خطر جدی به‌همراه نخواهد داشت. بیماران هنگام انتخاب پزشک به‌جای اتکا به اطلاعات نادرست صفحات مجازی و تبلیغات غیر اصولی، به وبگاه‌های معتبر و قانونی سازمان نظام پزشکی ایران، وبگاه انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران یا وبگاه رسمی وزارت بهداشت اعتماد کنند. متاسفانه اکنون تعداد زیادی از صفحات اینستاگرام در ارتباط با جراحی زیبایی متعلق به پزشکان متخصص زیبایی نیست و انجام جراحی زیبایی از طریق این صفحات با عوارض جبران‌ناپذیری همراه خواهد بود.
*چه کسانی در زمان شیوع کرونا نباید هرگز جراحی زیبایی انجام دهند؟
برخی افراد هستند که از انجام جراحی زیبایی نفعی نمی‌برند. این موضوع مرتبط با کرونا نیست، بلکه در شرایط پیش از بیماری کووید-۱۹ هم بیماران زیادی از سوی جراحان پلاستیک ویزیت و از انجام عمل جراحی منع می‌شدند. مثلا کسانی که توقعات یا تصورات نادرست در مورد اعمال جراحی زیبایی و نتیجه آن داشته باشند غالبا از عمل جراحی نفعی نمی‌برند. افرادی که مشکلات جسمانی شدید از قبیل بیماری‌های سیستمیک یا وزن‌های نامناسب بسیار بالا یا پایین یا بیماری‌های قلبی - عروقی و تنفسی داشته باشند نباید مورد عمل قرار بگیرند. در دوره گسترش بیماری کووید-۱۹ مواردی به‌عنوان ممنوعیت اعمال جراحی در نظر گرفته شد. مثلا کسانی که مبتلا به کووید-۱۹ یا مشکوک به این بیماری هستند. یا در زمان نزدیک، تماس قطعی با بیمار مبتلا داشته‌اند یا بدون علائم بالینی تست‌های آزمایشگاهی مثبت دارند نباید تحت اعمال جراحی قرار بگیرند.
در سایر موارد جراحان فوق تخصص پلاستیک و زیبایی، بیماران را با گرفتن شرح حال دقیق و در صورت لزوم انجام آزمایش‌های پی‌سی‌آر و تست‌های آنتی‌بادی در خون و انجام سی‌تی‌اسکن ریه و بهره‌گیری از مشاوره‌های تخصصی عفونی مورد ارزیابی قرار می‌دهند. اگر بیمار شرایط مناسب برای عمل داشته باشد، برنامه‌ریزی مرتبط صورت خواهد گرفت.