«بسیاری از ما چرت‌های بعدازظهری پدرانمان را به یاد داریم. زمانی که خصوصاً در تابستان‌ها پس از نهار و چای در خنکای پنکه‌های سقفی و در سایه‌روشنی که حصیرهای پشت پنجره در اتاق ایجاد می‌کردند.
پدر شمدی را روی خود می‌انداخت و چرت بعدازظهری آغاز می‌شد. ما بچه‌ها البته از این چرت چیزی نمی‌فهمیدیم و برای آن که مورد غضب واقع نشویم یا به زیر سایه درختان حیاط و آب حوض پناه می‌بردیم یا با دوچرخه‌ها به کوچه می‌زدیم.
امروز اما همه چیز تغییر کرده است. ما، پدران و مادران امروزی معمولاً تا ۴ عصر درگیر کار هستیم و دیگر آسایش سایه‌روشن حصیرهای پشت پنجره تنها حسی از نوستالژی دارد. با این همه چرت بعدازظهری را می‌توان حتی پشت میز کار هم زد یا روی تکه موکتی در نمازخانه یا در منزل پس از بازگشت از کار.
چرت کوتاه مزایایی دارد که مطالعات امروزی بر آن صحه گذاشته‌اند تا جایی که در پاسخ به فواید بسیار چرت زدن، شرکت‌های بزرگی مانند فیسبوک، گوگل و نایک اتاق‌های چرت زدن را در محل کار گنجانیده و کارمندان خود را ترغیب به استفاده از آنها می‌کنند. در ادامه شما را با ۷ فایده علمی چرت کوتاه بعدازظهری آشنا می‌کنیم.
۷ فایده چرت بعدازظهری
اکثر متخصصان چرت زدن ۱۰ تا ۲۰ دقیقه‌ای را توصیه می‌کنند؛ چراکه بیش از آن ممکن است منجر به «بی‌تحرکی خواب» شود – غرق شدن در خوابی عمیق که به‌سختی می‌توان از آن خارج شد. اما چطور می توان فقط ۱۵ دقیقه خواب روزانه کمک کرد؟
موارد زیر را در نظر بگیرید.
۱- حافظه را تقویت می‌کند
مطالعات نشان دادند، شرکت‌کنندگانی که دوره‌های ۱۰، ۲۰ و ۳۰ دقیقه‌ای را به طور مرتب می‌خوابیدند عملکرد خود را دو ساعت و نیم بعد از چرت در تست‌های حافظه و هوشیاری بهبود بخشیدند و افزایش سریع عملکرد را تجربه کردند.
۲- فشارخون را کاهش می‌دهد
یک مطالعه منتشرشده در مجله فیزیولوژی کاربردینشان داد که در کسانی که «عادت چرت بعدازظهری» دارند کاهش ۳۷ درصدی مرگ‌ومیر کرونر را تجربه می‌کنند. متخصصان این کاهش مرگ‌ومیر در چرت زنندگان را به دلیل کاهش استرس قلبی و عروقی مرتبط می‌دانند. به عبارت دیگر به هنگام چرت زدن، بدن از تنش و استرس قلبی و عروقی خالی می‌شود و این موجب کاهش سکته‌های قلبی در این افراد است.
۳- اعصاب را آرام می‌کند
یک مطالعه در دانشگاه برکلینشانداد که یک چرت ۳۰ دقیقه‌ای به‌طور بالقوه می‌تواند شما را آرام کند. این مطالعه نشان داد که در چرت ۳۰ دقیقه‌ای که مغز وارد خواب سبک می‌شود چون هیچ رؤیایی وجود ندارد اعصاب حالتی چون غوطه‌وری در آب را تجربه می‌کند که باعث می‌شود تنش‌ها و انقباض‌هایی که در طول روز در اعصاب ماهیچه‌ای ایجادشده رها شوند و بدن سبکی و راحتی را احساس و تجربه کند.
۴- هوشیاری را بهبود می‌بخشد
بهبود هوشیاری پس از چرت تعجبی ندارد چون به تجربه می‌توان دریافت که فرد پس از چرتی کوتاه بسیار هوشیارتر است اما بنیاد ملی خواب گزارش می‌کند که یک مطالعه ناسا در مورد خلبانان و فضانوردان خواب‌آلود نشان داد که یک چرت زدن ۴۰ دقیقه‌ای باعث بهبود ۳۴ درصدی عملکرد و هوشیاری ۱۰۰ درصد می‌شود. این بنیاد توصیه می‌کند قبل از رانندگی با خودروی خود حتماً چرت بزنید تا خطر تصادف رانندگی ناشی از خواب‌آلودگی را کاهش دهید.
۵- خلاقیت را افزایش می‌دهد
ذهن عاشق چرت زدن است. جیمز ماس و ربکا رابینز، موسسان خواب برای موفقیت درنیویورک تایمز می‌نویسند: خوابیدن در طول روز می‌تواند «افزایش تفکر خلاق، افزایش پردازش شناختی، بهبود حافظه و به طور کلی پاک کردن ذهن از گرفتاری» را به همراه داشته باشد.
۶- قدرت اراده را تقویت می‌کند
در هنگام خستگی مواجه‌شدن با مسائل زندگی می‌توانند دشوار باشند؛ به خصوص در مورد مسائلی که به قدرت اراده مربوط است مثل تصمیم‌گیری یا مذاکره. برای همین است که چنین اموری را معمولاً صبح‌ها که مغز بالاترین کارکرد را دارد انجام می‌دهیم. روانشناسی امروزگزارش می‌دهد، هنگامی‌که شما از خواب محروم هستید، مغز شما مسائل دشوار را نمی‌بیند و به نوعی حواس شما پرت می‌شود. آنها چرت نیمروزی را توصیه می‌کنند: «چرت زدن در اواسط روز می‌تواند نیروی تخلیه‌شده شما بازگرداند و باعث کاهش استرس، بهبود خلق‌وخوی و تمرکز شود.»
۷- چرت از قهوه بهتر است
محققان دریافته‌اند که گرچه چرت زدن طولانی‌تر باعث ایجاد غم و اندوه می‌شود اما یک چرت ۶۰-۹۰ دقیقه‌ای (خواب REM) شما را برای یادگیری پیچیده و مهارت‌های ادراکی آماده می‌کند. در یک آزمایش، سارا مدنیک، دانشمند خواب به‌طور مستقیم تأثیر میزان مصرف کافئین (۲۰۰ میلی‌گرم) را با چرت زدن (۶۰-۹۰ دقیقه) و دارونما در سه فرآیند مجزای حافظه (حافظه کلامی - اعلامی، مهارت‌های حرکتی رویه‌ای و یادگیری ادراکی) مقایسه کردند: نتیجه نشان داد که چرت باعث بهبود عملکرد در هر سه زمینه مختلف یادگیری شد، در حالی که کافئین یا اختلال ایجاد کرد یا اساساً فایده‌ای نداشت.
اگرچه فواید چرت زدن بسیار است، اما برخی از ما نمی‌توانیم در وسط روز خواب راحتی داشته باشیم. برای این دسته از افراد مراقبه یا تمرینات تنفسی نیز می‌تواند همان نتایج شگفت‌انگیز چرت را داشته باشد. تمرینات ساده تنفس - مثل تنفس آرام و شمارش نفس کشیدن یا تنفس شکمی. نفس کشیدن به این شیوه‌ها می‌تواند به کند شدن مغز شما کمک کند و به‌طور بالقوه می‌تواند ترمیم‌کننده باشد.
برای به دست آوردن حداکثر استفاده از چرت زدن، این نکات را دنبال کنید:
چرت‌ها را کوتاه نگه‌دارید. فقط ۱۰ تا ۲۰ دقیقه چرت بزنید. هر چه بیشتر چرت بزنید، احتمالاً بعد از آن احساس منگی خواهید کرد. با این حال، میانسالان ممکن است بتوانند چرت‌های طولانی‌تر را تحمل کنند.
در اوایل ظهر چرت بزنید. چرت زدن بعد از ساعت ۳ بعدازظهر می‌تواند در خواب شبانه اختلال ایجاد کند. عوامل فردی مانند نیاز شما به خواب، برنامه خواب، سن و میزان مصرف داروهای شما نیز می‌تواند در تعیین بهترین زمان روز چرت زدن نقش داشته باشد.
محیط آرامش‌بخش ایجاد کنید. در مکانی خلوت و تاریک با دمای معمولی اتاق و بدون عواملی که حواس شما را پرت کنند چرت بزنید.
نکته: بعد از چرت زدن و قبل از شروع مجدد فعالیت‌ها به خودتان فرصت دهید تا بیدار شوید - خصوصاً در مواردی که نیاز به پاسخ سریع یا دقیق دارند مثل رانندگی یا کار با ماشین آلات.