با شروع پاندمی کرونا در سراسر کشور و توصیه به کاهش ترددهای غیرضروری، استفاده از انواع سرویس‌های آنلاین در زندگی مردم جان گرفت.
حالا بسیاری از کارهایی که قبلا تصور انجام‌شان به صورت آنلاین غیرممکن بود، بخشی از سبک زندگی جدید مردم شده و آدم‌ها یاد گرفته‌اند چطور بدون حضور فیزیکی، نیازهای‌شان را برطرف کنند. به غیر از خرید آنلاین از انوع فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها و برگزاری کلاس‌های آموزشی و ورزشی در زمینه‌های گوناگون، امکان استفاده از خدمات مشاوره پزشکی آنلاین، راهکار مطمئنی است که در دوران کرونا روی میز قرار گرفته.
به گزارش عصرایران، رکسانا پی‌سپار، متخصص داخلی که از سال ۹۶ مشاوره پزشکی تلفنی را آغاز کرده، در این‌باره می‌گوید:« من طی ۲سال زندگی و کار در مناطق محروم شاهد این موضوع بوده‌ام که ناآگاهی و عدم دسترسی به پزشک یا اطلاعات لازم برای مراجعه به موقع و پیگیری بیماری، چه اثرات سویی بر سلامت جسمی و روانی افراد گذاشته و به طبع چه اثرات گسترده‌تری بر خانواده و جامعه تحمیل کرده است. به همین دلیل از سال ۹۶ مشاوره پزشکی تلفنی را با هدف کمک به افزایش سطح بهداشت و سلامت افراد با اپلیکیشن هاسپیتل آغاز کردم و عمیقا معتقدم که وجود امکان مشاوره پزشکی از راه دور برای تمامی افرادی که به اقتضای زمانی و مکانی امکان دسترسی آسان و سریع به پزشک را ندارند، یک راهکار مطمئن است.» حالا اپلیکیشن هاسپیتل با نام جدید «اسنپ‌دکتر» در سوپراپلیکیشن اسنپ سرویس جدیدی به نام «پزشک و مشاور» راه انداخته که مردم بدون نیاز به حضور در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی بتوانند در انواع حوزه‌های پزشکی و روان‌شناسی به صورت آنلاین مشاوره بگیرند. پی‌سپار در توضیح استفاده از اسنپ‌دکتر می‌گوید:« هدف از مشاوره پزشکی آنلاین فراهم کردن بستری برای کمک به آموزش و پیگیری‌های لازم بوده و بنا نیست جای ویزیت حضوری و معاینه را بگیرد یا منجر به درمان سردستی بیماری‌ها شود. در واقع چنین سرویسی در شرایط فعلی امکان صحبت و رفع نگرانی‌هایی را که نیاز به مراجعه حضوری ندارند، فراهم کرده. همچنین به شناسایی مواردی کمک می‌کند که فرد مبتلا به دلیل ترس از ابتلا به کرونا ترجیح می‌دهد به پزشک مراجعه نکند. این در حالیست که با مشاوره مشخص می‌شود که فرد حتما نیاز به ویزیت حضوری دارد و باید هر چه سریع‌تر اقدام کند.»
با رکسانا پی‌سپار درباره چندوچون استفاده از خدمات سرویس مشاوره آنلاین پزشکی و تاثیری که بر کنترل ابتلا به کووید۱۹ دارد، گپی کوتاه زدیم که در ادامه می‌خوانید:
به اعتقاد پی‌سپار، قبل از پاندمی کرونا هم وجود امکان مشاوره تلفنی و آنلاین کمک زیادی به آموزش نکات مراقبتی و ایجاد آرامش روانی به فرد مبتلا می‌کرده. او اضافه می‌کند:« از آن‌جایی‌که بسیاری از مواقع به دلیل اضطراب یا محدودیت زمانی حضور در مطب پزشک، فرد مبتلا بخشی از سوالاتش را فراموش می‌کند یا تمامی توضیحات پزشک را نمی‌تواند به خاطر بسپارد و حتی بعد از مدتی سوال جدیدی در مورد داروها و نحوه مصرف‌شان دارد، وجود امکان برقراری ارتباط با پزشک متخصص بدون نیاز به مراجعه حضوری مزیت مثبتی است که می‌تواند به عنوان یک ابزار کمکی در روند درمان تاثیرگذار باشد. در واقع نباید به اشتباه این تصور ایجاد شود که میتوان به صورت آنلاین یک بیماری را تشخیص داد و درمان کرد. مشاوره آنلاین پزشکی صرفا یک ابزار کمکی در کنار ویزیت حضوری است.»
رعایت چه اصول و قواعدی در استفاده از مشاوره پزشکی و روان‌شناسی میزان خطاهای احتمالی را کم و اثربخشی نتیجه را بیشتر می‌کند؟
پاسخ دقیق به تمامی سوالاتی که پزشک مطرح می‌کند طبعا عامل بسیار مهم در تشخیص وضعیت فرد بیمار است. همچنین دقت در انتخاب درست بین انواع مشاوره‌های تلفنی، متنی و ویدئویی یکی دیگر از مواردی است که کمک می‌کند تا فرد مبتلا بهترین استفاده را از مشاوره داشته باشد و بیشترین اطلاعات لازم را دریافت کند. گاهی کاربر اسنپ‌دکتر مشاوره متنی را انتخاب می‌کند که محدودیت‌های بیشتری در مقایسه با مدل تلفنی یا ویدئویی دارد. این در حالی‌است که مشکل مربوطه نیاز به آموزش و صحبت‌های بسیاری دارد و اتفاقا چیزی هم نیست که باعث شرمساری باشد و فرد مبتلا در مشاوره تلفنی از صحبت درباره آن معذب شود. در نهایت گاهی به فرد مبتلا توصیه می‌شود در مسیر تکمیل پروسه تشخیص و درمان برای معاینه حضوری، تصویربرداری یا آزمایش اقدام کند که انجام چنین اقداماتی به جای اصرار به تشخیص و تجویز آنلاین، در کاهش احتمال خطا و افزایش دقت خدمات تاثیر به‌سزایی دارد.
برای یک پزشک ارائه راهکارهای درست و موثر در زمینه بهبود وضعیت سلامت بیماری اصلی مهم و غیرقابل‌انکار است. آیا در شیوه مشاوره پزشکی آنلاین با توجه به اینکه معاینه و ویزیت از نزدیک صورت نمی‌گیرد، این کار سخت‌تر است؟ یا برای مثال این استرس را برای پزشک به همراه دارد که مبادا به دلیل عدم شفاف‌سازی درست وضعیت و علائم بیماری توسط بیمار، مشاوره اشتباهی داده شود؟
بالطبع با توجه به اینکه شرح‌حال صرفا بر اساس گفته‌های کاربر است و دست از معاینه بیمار کوتاه است ، مسئولیت تشخیص و درمان سنگینتر و خیلی اوقات نشدنی خواهد بود. حتی شرح حال گرفتن حضوری یا تلفنی متفاوت است؛ به عنوان مثال در گرفتن شرح حال حضوری از حالات چهره فرد میتوان فهمید که متوجه سوال نشده یا دقیق پاسخ نداده یا حتی خلاف واقع اظهار می‌کند ولی در مشاوره تلفنی به صحبت‌های کاربر باید اکتفا کرد. گرچه با وجود ترفندهای شرح حال‌گیری سعی می‌شود اطلاعات به صورت دقیق‌تری جمع‌آوری شود و با اضافه شدن مشاوره ویدئویی سعی شده تا فاصله بین پزشک و بیمار کمرنگ‌تر شود، اما قطعا احتمال خطا صفر نیست ولی سعی بر آن است که به حداقل رسانده شود.
پی‌سپار معتقد است که استفاده بهینه از مشاوره آنلاین پزشکی و روان‌شناسی نیاز به فرهنگ‌سازی دارد تا مردم سازوکار درست این شیوه را بدانند و مطابق اصول این شیوه رفتار کنند. او می‌گوید:« گاهی برخی از کاربران تقاضا می‌کنند که فعلا درمانی برای‌شان تجویز شود تا بعدا سر فرصت بتوانند به صورت حضوری مراجعه کنند. این در حالیست که درمان علامت‌های فرد بیمار می‌تواند باعث از دست رفتن زمان برای تشخیص مناسب و درمان‌های ضروری باشد. در موارد این چنینی گاهی فرد مبتلا توصیه اکید به مراجعه حضوری و عدم ارائه نسخه را به حساب دریغ از راهنمایی می‌گذارد.» او در توضیح مواردی که نیاز به ارائه نسخه است، می‌گوید:« قطعا یک پزشک صرف درخواست نسخه شدن یک دارو، به فرد بیمار نسخه نمی‌دهد. در برخی بیماری‌ها که در کتاب‌های رفرنس ذکر شده، پزشک مجاز است که صرفا بر اساس شرح‌حال، دارو را حتی تلفنی تجویز کند که البته این موارد بسیار انگشت‌شمار هستند. برای موارد این چنینی امکان ارسال پیام و تصویر در قسمت پیام‌های اپلیکیشن اسنپ‌دکتر فراهم شده است.»
آیا بین مراجعه‌کنندگان مواردی بوده که مشاوره آن‌ها از فرم آنلاین به ویزیت حضوری برسد؟ اگر بله، در این موارد چه اقدامی انجام می‌دهید؟
بله. در مواردی مراجعه حضوری بعد از مشاوره آنلاین هم بوده است. تعدادی از مبتلایان به علت اینکه مشکل‌شان نیاز به معاینه داشته و بعضی دیگر هم به دلیل عدم دسترسی به پزشک معالج قبلی، به دنبال پزشک جدید بوده‌اند. در این مواقع بسته به شرایط مسافتی، اگر امکان مراجعه راحت ایشان وجود داشته، ویزیت و پیگیرهای بعدی انجام شده. اگر هم مسافت‌شان دور بوده یا ساکن شهر دیگری بوده‌اند، از همکاران حاذق، یک یا چند نفر را معرفی کرده‌ام.
تجربه مشاوره غیرحضوری با افراد مبتلا به چه صورت بوده؟ مواردی هست که در خاطرتان مانده باشد؟
تجربه مشاوره تلفنی هم مثل ویزیت حضوری با هر فرد، متفاوت بوده است. ابراز محبت تعدادی از کاربرها بعد از رفع مشکل یا نگرانی‌شان باعث دلگرمی بوده. یک‌بار کاربری تماس گرفت و درباره یک مورد اورژانسی که برای برادرش پیش آمده مشاوره می‌خواست. نکته کوچکی را برایش توضیح دادم و دو هفته بعد خبر داد که پزشک معالج برادرش گفته اگر این راهنمایی را قبل از انتقال برادرش نمی‌گرفتند و رعایت نمی‌کردند، به احتمال زیاد ایشان را از دست می‌دادند. در واقع دریافت مشاوره پزشکی به‌موقع قبل از هر اقدامی به حفظ جان برادر ایشان کمک کرده بود و این دقیقا همان هدفی است که اسنپ‌دکتر دنبال می‌کند.
پی‌سپار همچنین داستان دختربچه ۱۴ساله‌ای را روایت می‌کند که درد شکم داشته و بعد از گرفتن شرح‌حال، به خانواده‌اش توصیه شده فورا او را راهی اورژانس کنند. او می‌گوید:« بعدا به من اطلاع دادند که با مراجعه به بیمارستان، دختربچه تحت عمل جراحی قرار گرفته است. یک‌بار هم بیمار ۸۷ ساله‌ای از زاهدان با علائم سردرد تماس گرفت که با توصیه به بیمارستان تشخیص سکته مغزی داده شد.»
هزینه مشاوره آنلاین شامل بیمه می‌شود؟ و اساسا به نظر شما بین حوزه‌های مختلف پزشکی و روان‌شناسی، مشاوره آنلاین در کدام بخش‌ها می‌تواند کاربردی‌تر و نتیجه‌بخش‌تر باشد؟
در حال حاضر هنوز امکان استفاده از خدمات بیمه در مشاوره آنلاین فراهم نیست. مشاوره آنلاین پزشکی در واقع یک روش مکمل است که می‌تواند بسته به نیاز کاربر در تمامی حوزه‌های مختلف پزشکی و روان‌شناسی و در موارد گوناگونی مانند بیماری‌های مزمن، پرسش درباره داروها و عوارض آن‌ها، مشورت درباره نیاز به مراجعه اورژانسی، مشاوره در صورت بروز عوارض دارویی، گرفتن اطلاعات در مورد پیش‌آگاهی بیماری و همچنین راهکارهای افزایش پذیرش درمان کمک کند.
آیا همکاری با سرویس اسنپ‌دکتر را به دیگر پزشکان توصیه می‌کنید؟
قطعا. من تا امروز بسیاری از همکاران و دوستان را برای عضویت تشویق کرده‌ام و تعدادی هم پیشنهادم پذیرفته و در حال همکاری هستند. همچنان هم از تمام همکاران پزشک و روانشناس و ماما خواهش می‌کنم در صورت امکان فرصت برقراری ارتباط غیرحضوری را در مواقع ضروری و خارج از زمان ویزیت مطب و بیمارستان از طریق اسنپ‌دکتر برای مراجعه‌کنندگان خود فراهم کنند.
رکسانا پی‌سپار مشاوره آنلاین پزشکی و روان‌شناسی را راهکاری امن، مطمئن و مکمل در مسیر حفظ سلامت افراد می‌داند که معتقد است با گذشت زمان، آموزش و فرهنگ‌سازی بیشتر می‌تواند به عنوان یک راهکار کمکی همیشگی در سبک زندگی آدم‌ها جا بیفتد. او به تمام افرادی که این روزها وجود یک ویروس سمج سلامتی‌شان را نشانه گرفته توصیه می‌کند حتی‌الامکان از خدمات آنلاین برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا استفاده کنند و از ترددهای غیرضروری بپرهیزند. همچنین به کاربرانی که می‌خواهند از سرویس «پزشک و مشاور» استفاده کنند پیشنهاد می‌کند:« قبل از هر چیزی با انواع روش‌های مشاوره مانند متنی، تلفنی و ویدئویی آشنایی پیدا کنید. علاوه بر این، نحوه کار با قسمت‌های مختلف اپلیکیشن مانند روش ارسال پیام به مشاور، امکان ارسال تصویر آزمایش یا مدارک دیگر، چگونگی ورود به اتاق مشاوره ویدئویی و غیره را هم بدانید تا بتوانید بهترین نتیجه را از مشاوره‌تان بگیرید.»