«تمام سناریوهای خوش‌بینانه درباره کرونا و انتظار اندکی آسودگی در روزهای گرم تابستان بر باد رفت. هشدارهای مسئولان وزارت بهداشت درباره وضعیت نگران‌کننده ابتلا به کرونا دیروز لحن و ادبیاتی متفاوت داشت؛ آکنده از هشدار و نگرانی. آمارهای وزارت بهداشت از مرگ ۱۴۶ نفر دیگر خبر می‌دهد و ۲۴۵۷تن هم به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند. وضعیت ۸ استان در کشور قرمز است و از بیمارستان‌های تهران هم خبرهای نگران‌کننده‌ای به گوش می‌رسد.
سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت گفته تاکنون ۱۰هزارو۸۱۷ ایرانی بر اثر کرونا جانشان را از دست داده‌اند اما هم‌اکنون ۳هزارو۴۹ نفر در وضعیت شدید بیماری تحت مراقبت هستند. طبق گزارش وزارت بهداشت، استان‌های خوزستان، کردستان، آذربایجان‌های غربی و شرقی، هرمزگان، بوشهر، خراسان رضوی و کرمانشاه در وضعیت قرمز بوده و بالاترین میزان ابتلا، بستری و فوتی را دارند. همچنین استان‌های سیستان و بلوچستان، ایلام، لرستان و گلستان در وضعیت هشدار قرار دارند.
خبرها حاکی از بازگشت پرقدرت کرونا به تعدادی از شهرهای کشور است. این در حالی است که در یک ماه و نیم گذشته و پس از تصمیم دولت برای بازگشایی کسب و کارها بسیاری از پزشکان و حتی شماری از اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا، منتقد برنامه نسبتا سریع دولت برای بازگشایی‌ها بودند.
در این مدت ستاد ملی مقابله با کرونا تلاش کرده با تصویب و ابلاغ شیوه‌نامه‌ها و توصیه به رعایت پروتکل‌ها مردم و همه ذینفعان را به رعایت بیشتر بهداشت و اهمیت دادن به ضرورت رعایت فاصله اجتماعی ترغیب کند اما در عمل بسیاری از پروتکل‌های مصوب این ستاد نه در تهران و نه در دیگر شهرهای کشور به‌ویژه شهرهای بزرگ آنچنان که باید مورد توجه گروه‌های هدف قرار نگرفتند. در کنار این بی‌توجهی، سفرهای بین شهری در تعطیلات نسبتا پرتکرار خرداد یکی از عوامل بسیار مؤثر بر افزایش آمار ابتلا و شیوع دوباره کرونا بوده است. پیگیری‌های همشهری نشان می‌دهد بسیاری از افرادی که در ۱۰ روز گذشته با حال بد به بیمارستان‌های تهران مراجعه کرده و بستری شده‌اند، در تعطیلات خرداد در سفر بوده‌اند. عامل مؤثر دیگر در افزایش شیوع، تقویت الگوی ابتلای خانوادگی به کروناست. شیوع دوباره کرونا و صعودی شدن منحنی ابتلا و مرگ‌ومیر در حالی است که به نظر می‌رسد حساسیت و توجه جامعه به‌خودمراقبتی به‌شدت کاهش یافته است. به این موارد باید اضافه کرد افزایش دما و آغاز فصل تابستان را که رعایت دائمی برخی موازین بهداشتی مانند استفاده از ماسک را در زندگی روزمره برای مردم دشوار کرده است. به نظر می‌رسد روزهای سخت‌تری در راه است.
همان روزی که ستاد ملی مقابله با کرونا استفاده از ماسک را اجباری کرد، خبرهای پراکنده از وضعیت نگران‌کننده بیمارستان‌های تهران به گوش می‌رسید. مسئولان دولتی اما هشدارها و توصیه‌های سابق را تکرار کردند تا دیروز که هشدار روسای بیمارستان‌ها و خبرهای تازه از ابتلای گسترده جوانان به کرونا، تهران را در صدر خبرهای کرونایی نشاند. حال تهران وخیم است؛ خیلی بیشتر از آنچه همه تصور می‌کرده‌اند.
وضعیت کرونا در تهران مدت‌هاست در ابهام قرار دارد. اگرچه مسئولان در هفته‌های گذشته به طور مداوم هشدار داده‌اند که تهرانی‌ها به پروتکل‌های بهداشتی توجه نمی‌کنند، اما تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت برای ممنوعیت اعلام آمار تفکیکی استان‌ها موجب شده اطلاعات دقیقی از چگونگی پیشروی بیماری در تهران در دسترس نباشد. آن چه مسئولان می‌گویند، تکرار این جمله است: «وضعیت تهران نگران‌کننده است و مردم باید بیشتر رعایت کنند» و آن چه حالا پیش روی تهران است، بیمارستان‌های مملو از جمعیت بیماران بد حال و پزشکان و پرستاران حیرت زده از وضعیت کنونی و اوج گرفتن دوباره بیماری است. پیگیری‌های همشهری نشان می‌دهد، ظرفیت بیمارستان‌های اصلی پذیرش بیماران مبتلا به کرونا در روزهای اخیر پر شده است.
محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص مراقبت‌های ویژه بیمارستان مسیح دانشوری به «همشهری» می‌گوید: «ظرفیت تخت‌های آی‌سی‌یو بیمارستان مسیح دانشوری پر شده و دلیل پر شدن هم کاملا مشخص است. در مقطعی با کاهش نسبی شمار بیماران مواجه بودیم و تخت‌ها خالی شده بود، اما الان وضعیت بیمارستان نسبت به هفته‌های گذشته تغییر کرده و تعداد مراجعان افزایش داشته، اما دقیقا نمی‌توانم بگویم چند درصد افزایش داشته است.» به گفته او، بیمارستان مسیح دانشوری در شرایط فعلی، ظرفیت پذیرش بیمار جدید ندارد. خبرها و شواهد دیگر هم نشان می‌دهد، وضعیت کرونا در تهران بحرانی و نگران‌کننده‌تر از نگران‌کننده است. تعداد کمی از اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا در این شرایط پاسخگو هستند و اکثریت آنها می‌گویند اطلاعرسانی درباره شرایط کنونی بر عهده علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کروناست. آن طور که زالی می‌گوید، وضعیت تهران از نظر ابتلا به کرونا اصلا خوب نیست و با توجه به افزایش آمارها، پیشنهاد اعمال محدودیت‌ها در تهران به ستاد ملی مقابله با کرونا ارسال شده است.
او به باشگاه خبرنگاران جوان گفته: «میزان افراد بستری شده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با رشد ۸درصدی روبه‌رو بوده است و حدود ۵درصد از مراجعهکنندگان به مراکز درمانی و بهداشتی بستری شده‌اند. با توجه به افزایش آمار مبتلایان و فوتی‌ها در تهران، ما پیشنهادهای خود در زمینه اعمال محدودیت‌ها را در ۶ بند به ستاد ملی مقابله با کرونا ارسال کرده‌ایم و در صورت تصویب این ستاد، با توافق استانداری تهران این محدودیت‌ها اعمال می‌شود.»
مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری ستاد مقابله با کرونا با ابراز تأسف از این که وضع تهران از نظر شیوع بیماری بسیار خطرناک است، گفت:«متأسفانه هر روز شاهد افزایش تعداد بیماران بستری و افراد فوت شده در پایتخت هستیم.»
این متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری در گفت‌وگو با «همشهری» گفت: «در جلسه‌ای که برای بررسی وضعیت پذیرش و درمان بیماران برگزار شد مقرر شد تا چندین بیمارستان در تهران فقط به پذیرش بیماران کرونایی اختصاص داده شود و تمام امکانات لازم و کادر مورد نیاز در این بیمارستان‌ها فراهم شود که به زودی اسامی این بیمارستان‌ها اعلام می‌شود.»
او گفت: «متأسفانه تعداد بالایی از بیمارانی که این روزها بستری و یا تست کرونای آنها مثبت اعلام می‌شود، افرادی هستند که کمتر از یک ماه گذشته به مسافرت رفته و حالا نشانه‌های بیماری در آنها بروز پیدا کرده است و همین افراد در زمان ناقل بودن تعداد زیادی از اطرافیان خود را به این بیماری دچار کرده‌اند، الان الگوی ابتلای خانوادگی جامعه را درگیر کرده و تعداد خانواده‌هایی که به بیماری دچار شده‌اند، بسیار بیشتر از گذشته و ابتلای به این بیماری بیشتر فامیلی شده است.»
مردانی افزود: «تمام بار بستری شدن بیماران به دوش بیمارستان‌های دولتی است. بیمارستان‌های خصوصی برای این که دیگر بیماران‌شان به کرونا مبتلا نشوند از پذیرش بیماران مبتلا به کرونا خودداری می‌کنند و این کار را به این دلیل انجام می‌دهند که بتوانند هزینه‌های بیمارستان را تامین کنند.»
عضو ستاد ملی مقابله با کرونا تأکید کرد: «با تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا از ۱۵تیر تردد در تمام مجامع و شرکت‌ها، اداره‌ها و دانشگاه‌ها، بانک‌ها، وسایل حمل‌ونقل عمومی و تمام مراکزی که در آنها تجمع وجود خواهد داشت بدون ماسک امکان‌پذیر نیست و شهروندان نیز برای در امان ماندن از این ویروس باید حتما از ماسک استفاده کرده، دستان خود را مدام شست‌وشو دهند و فاصله اجتماعی را رعایت کنند تا بیش از این شاهد ابتلای تعداد بیشتری از شهروندان به این ویروس نباشیم.»
بخشی از خبرهای تکان‌دهنده کرونا در تهران را پزشکان اعلام کردند؛ روسای ۳ بیمارستان امام خمینی (ره)، شریعتی و سینا. آنها نسبت به افزایش مراجعات مبتلایان به کرونا هشدار دادند و گفته‌اند آن چه بیش از همه نگرانشان کرده این مسئله است که این بار عمده بیماران بدحال کووید-۱۹جوانان هستند.
دکتر خسرو صادق‌نیت، رئیس مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، درباره وضعیت کرونا در این بیمارستان، گفته است: «طی ۱۰روز گذشته با رشد جدی بیماران مبتلا به کرونا مواجه شدیم. تعداد مراجعان ما در زمینه کرونا تقریبا ۳ برابر شده و تعداد بستری‌ها نیز ۳ برابر شده است. تعداد قابل توجهی از بیماران بستری در آی‌سی‌یو افراد جوان زیر ۳۰ سال هستند که این موضوع نگرانی ما را بیشتر کرده است.»
به گفته او، نکته نگران‌کننده‌تر این است که تعداد بیماران بدحال که نیازمند بستری در آی‌سی‌یو هستند، نسبت به بیماران بستری بیشتر شده است؛ به طوری که بیمارانی که نیازمند آی‌سی‌یو هستند، تعدادشان بیش از ۴۰ درصد بیماران بستری است. تعداد بیمارانی که در آی‌سی‌یو بستری هستند و با کمک دستگاه تنفسی، تنفس می‌کنند، بالا رفته است. رئیس بیمارستان امام خمینی(ره) یکی از بیمارستان‌های اصلی پذیرش بیماران مبتلا به کرونا در تهران، شرایط کنونی را متفاوت با روزها و هفته‌های گذشته اعلام کرده: «تعداد همکاران پزشک و پرستاری که مبتلا شدند، افزایش یافته‌اند. نیروهای ما خسته‌اند. در ۴ماه گذشته هیچ فرصتی برای استراحت نداشته‌اند.»
علاوه بر او روسای ۲بیمارستان دیگر تهران هم در یک برنامه تلویزیونی وضعیت کنونی پایتخت را از نظر ابتلا به کرونا بحرانی و نگران‌کننده توصیف کردند و شرایط پیش رو را غیر منتظره خوانده‌اند. آن طور که سعیدرضا مهرپور، رئیس بیمارستانی شریعتی تهران گفته، هجمه بیماری در تهران از ۱۰روز قبل آغاز شده؛ در حالی که نظام درمان تصور نمی‌کرده در تیر روند بیماری اینچنین شدت بگیرند و همه انتظار چنین هجمه‌ای را برای ماه مهر داشتند. رئیس بیمارستان شریعتی تأکید کرده که کرونا به ما «شبیخون» زده است: «من به عنوان کسی دارم صحبت می‌کنم که هر روز بالای سر بیماران مبتلا به کووید- ۱۹هستم و افزایش موارد بیماری را دارم به چشم می‌بینم واقعا من و همکارانم که در خط مقدم مبارزه با کرونا هستیم، با یک حمله جدی مواجهیم.»
او تأکید کرد: «از مردم می‌خواهیم که وضعیت را جدی بگیرند. کادر درمان دارند با بیماری درگیر می‌شوند. شرایط را خطرناک می‌دانم و به عنوان سربازی که در خط مقدم در حال مبارزه است، از مردم می‌خواهم که وضعیت را جدی بگیرند.»
طالب‌پور، رئیس بیمارستان سینا تهران هم حرفهای مشابهی زده و گفته «تا ۳ هفته قبل داشتیم بیمارستان را پاکسازی می‌کردیم، اما این که اکنون چه اتفاقی افتاد، نمی‌دانم. موج زیادی از بیماران در سنین پایین‌تر و در شرایط نامناسب‌تر به بیمارستان مراجعه کرده‌اند و در حال سرویس‌دهی هستیم.»
او گفته، بخش‌هایی که با توجه به افزایش مراجعات در بیمارستان سینا راه‌اندازی شده با ۵۰ تخت برای بیماران مبتلا به کرونا، ۲۰ تخت در اورژانس و ۱۵ تخت آی‌سی‌یو با سرعت زیادی در عرض ۲ هفته پر شده‌اند: «اگر همین مسیر را طی کنیم، تمام بیمارستان‌ها پر می‌شوند.» علاوه بر اینها ایرج حریرچی، معاون وزارت بهداشت هم از افزایش تعداد افراد بستری شده به نسبت افرادی که از بیمارستان ترخیص شده‌اند در تهران خبر داده و گفته این یک علامت خطر بزرگ است: «تقریبا از اواسط هفته چهارم فروردین تعداد بستری‌ها در تهران و اکثر شهرهایی که پیک داشتند مانند استان گیلان، قم، گلستان، یزد و سمنان کاهش یافته و برایند ماندگاری در بیمارستان‌ها کاهش یافته بود، اما اکنون فرصت نمی‌کنیم بستری‌های قبلی را مرخص کنیم تا بستری‌های جدید را پذیرش کنیم.»
از ابتدای شیوع ویروس کرونا در دنیا اعلام می‌شد که این ویروس رده سنی نوجوانان و جوانان و کودکان را مبتلا نمی‌کند، شاید همین اطلاعات غلط که در ابتدا از کشور چین به تمام دنیا مخابره شد، باعث شد تا این افراد با اطمینان از این که مبتلا نخواهند شد، کمتر توجهی به رعایت موارد بهداشتی داشته باشند اما حالا شاهد افزایش تعداد جوانان و نوجوانان به این ویروس، شرایط نگران کننده‌ای را ایجاد کرده است. آن طور که حریرچی می‌گوید: «نوجوانان و جوانان اکثرا موارد بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و همین مسئله باعث شده تا شاهد افزایش ابتلا در این رده سنی باشیم.»
۵ماه پر تلاطم بر کادر درمان کشور گذشته، مدت‌هاست که دیگر شاهد فیلم‌های کوتاهی که کادر درمان شادی را نشان می‌دادند نیستیم؛ روزبه‌روز بر تعداد بیماران افزوده می‌شود و مردم نیز کمتر توجهی به رعایت نکات بهداشتی دارند. برخی بیمارستان‌ها که جشن پایان کرونا و تعطیلی بخش‌های بستری بیماران کرونایی را جشن گرفته بودند، حالا دوباره این بخش‌ها را راه‌اندازی کرده و بیمار پذیرش کرده‌اند.
فرشاد علامه، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که تخت‌های مربوط به کرونا در بیمارستان‌های دانشگاهی، دانشگاه علوم پزشکی تهران پر شده است، هشدار داده که: «اگر از بروز بیماری پیشگیری نکنیم، این گلوله برف بزرگ شده و ممکن است در جایی تاب‌آوری سیستم درمانی دیگر پاسخگو نباشد.» او گفت: «در حوزه کرونا نیازمند ایزولیشن هستیم و باید بخش‌های کرونا را از سایر بخش‌ها جدا کنیم. اکنون در مرحله‌ای هستیم که داریم بخش کرونایی اضافه می‌کنیم که شرایطی مانند اسفندماه است. اگر این شرایط ادامه یابد، پاسخگویی سخت خواهد بود و مجبوریم خدمات معمول را مگر در موارد اورژانسی به تعویق بیندازیم که در این صورت ممکن است عوارضی برای سایر بیماران به‌دنبال داشته باشد.»
اپیدمی کرونا هنوز تمام نشده، روزبه‌روز بر تعداد مبتلایان به این بیماری افزوده می‌شود، ۸استان وضعیت قرمز و ۴استان نیز در وضعیت هشدار قرار دارند و به‌زودی برخی محدودیت‌ها به برخی شهرها بازمی‌گردد. آن طور که علیرضا دلاوری، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: ۱۵ روز دیگر میزان بروز، بستری و مرگ‌ومیر بیماران کرونایی بیشتر خواهد شد که این مسئله ناشی از رها شدن رفتارهای بهداشتی و رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی است.
به گفته او، بسیاری از افراد علمی و دانشگاهی معتقدند که افزایش دوباره افراد مبتلا ادامه اپیدمی است که از یک‌ماه پیش شروع شده است. با تغییر سیاست‌ها در تصمیم‌گیری‌ها، پیش‌بینی می‌شد که مردم چنین سهل‌گیری نسبت به بیماری داشته باشند و محافل علمی این موضوع را تأیید می‌کردند اما این هشدارها مورد توجه قرار نگرفت: «در ابتدای ورود این بیماری به کشور، آن را خوب مدیریت کردیم، اما در ادامه شاهد بی‌توجهی به توصیه‌های بهداشتی هستیم که باعث شده امروز با افزایش موارد ابتلا مواجه شویم.» دلاوری ادامه داد: «مردم و دولت دل نگران اقتصاد بودند که چنین تصمیماتی اتخاذ شد، اما جاهایی که ربطی به اقتصاد نداشت و می‌توانستیم تحمل بیشتری داشته باشیم، زود رها شدند. وقتی در اپیدمی بیماری هستیم، اختیاری شدن امور معنا ندارد. مردم و کسانی که با مردم سر و کار دارند، بیماری را شوخی گرفته‌اند. اینکه از ماسک استفاده نکنیم و عده‌ای این بیماری را به بازی بگیرند، قطعاً دچار مشکل خواهیم شد.»
او ادامه داد:« تجربه تلخ رفتن مردم به بیمارستان‌ها را نباید تکرار کنیم، زیرا در روزهای ابتدایی بیماری، شاهد افزایش مراجعات مردم به بیمارستان‌ها بودیم که باعث افزایش موارد ابتلا شد. بنابراین، باید مردم را به سمت مراکز خدمات جامع سلامت هدایت کنیم.»
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به تصمیم دولت برای اجباری شدن استفاده از ماسک از ۱۵ تیرماه ۹۹، گفت: «تیم‌های بهداشتی ما به‌صورت سرزده از مراکز خرید، صنوف، کارخانجات، ادارات و شرکت‌های خصوصی بازدید خواهند داشت که درصورت بی‌توجهی به دستورالعملهای بهداشتی، ممکن است بسته شوند.»