عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- آشيانه گرگ يكي از چندين ستاد نظامي آدولف هيتلر طي جنگ جهاني دوم بود که با هدف آغاز عمليات بارباروسا ساخته شد. اين عمليات در واقع اسم رمز حمله نيروهاي محور به رهبري آلمان نازي به شوروي در سال 1941 محسوب مي شد. گفتني است كه روند ساخت و ساز مجموعه تاسيسات آشيانه گرگ توسط سازمان مهندسي شهري و نظامي تت صورت گرفته بود.
سايت فوق سري مذكور در جنگل هاي ماسوري كه حدودا در 8 كيلومتري شرق شهري كوچك مربوط به پروس خاوري تحت عنوان کنتشین قرار دارد، توسعه يافت. اين منطقه همان لهستان كنوني است. سه ناحيه امنيتي مجتمع مركزي را كه پناهگاه رهبر نازي در آن واقع شده بود، محاصره مي كردند و حفاظت شديدي توسط نيروهاي گارد آموزش ديده از آن به عمل مي آمد.
با وجود چنين تدابير محافظه كارانه اي، تعدادي از افسران ارتش آلمان به منظور حذف كامل هيتلر و جلوگيري از شكست اين كشور در جنگ كودتاي 20 ژوئيه 1944 را ترتيب دادند و طي آن اقدام به بمب گذاري مقر نظامي وي در جبهه شرقي يا همان آشيانه گرگ كردند! لازم به ذكر است كه با وجود صدمات جدي به ساختمان مورد نظر، هيتلر بدون هيچ گونه آسيب قابل ملاحظه اي از اين ترور جان سالم به در برد.
رهبر آلمان نازي براي اولين بار در تاريخ 23 ژوئن سال 1941 وارد مقر فرماندهي خود در آشيانه گرگ شد و در مجموع بيش از 800 روز را طي يك دوره 3 سال و نيمه تا عزيمت نهايي خود در 20 نوامبر سال 1944 در همين مركز سپري كرد. در اواسط همين سال پروژه گسترش و تقويت بسياري از بناهاي اصلي آشيانه گرگ شروع شد.
البته اين بازسازي به علت پيشروي سريع ارتش سرخ حين حمله بالتيك در اواخر سال 1944 هيچگاه به سرانجام نرسيد. در ادامه نازي ها تلاش كردند تا پيش از غلبه نيروهاي شوروي، بخش اعظم ستادهاي نظامي خود را منهدم كنند. بدين ترتيب عمليات انفجار در تاريخ 25 ژانويه سال 1945 آغاز شد كه البته با توجه به استحكام بالاي آشيانه گرگ، چندان هم موفقيت آميز نبود. نيروهاي نازي 48 ساعت قبل از ورود نيروهاي شوروي اين پايگاه را ترك كردند.
گرگ نام مستعاري بود كه هيتلر علاقه زيادي به استفاده از آن داشت و در اوايل دهه 1930 ميلادي آن را تبديل به لفظي متداول ساخت. اغلب كساني كه حلقه صميمي دوستان هيتلر را تشكيل مي دادند، وي را با همين نام خطاب مي كردند. حتي مقرهاي ديگري در بلژيك، فرانسه و اوكراين نيز وجود داشتند كه با همين سيستم خوانده مي شدند.
اواخر سال 1940 بود كه تصميم ساخت آشيانه گرگ آن هم وسط جنگل گرفته شد. موقعيت جغرافيايي اين پناهگاه به گونه اي بود كه از جاده هاي اصلي و نواحي شهري فاصله داشته باشد. اين مجموعه با مساحت 6.5 كيلومتر مربع در دوران اوج خود پذيراي نزديك به دو هزار نيرو محسوب مي شد كه همگي در آشيانه گرگ زندگي و كار مي كردند.
در بين اين افراد 20 خانم نيز حضور داشتند كه تعدادي از آنها مسئول بررسي سلامت غذاي مصرفي هيتلر از نظر وجود هر گونه مسمويت عمدي و يا غيرعمدي بودند. ديوارهاي آشيانه گرگ 8 متر ارتفاع داشتند و در فضاي بزرگ مقر نام برده نزديك به 200 تاسيسات متفاوت به چشم مي خورد.
از جمله مهم ترين امكانات آن مي توان به دو باند فرودگاه و يك ايستگاه قطار اشاره كرد كه همگي تحت حفاظت دائمي سامانه هاي ضد هوايي و ميادين مين قرار داشتند. گفتني است كه تمام ساختمان هاي داخل مجموعه با بوته ها، چمن ها و درختان مصنوعي بر سطح پشت بام هاي مسطح استتار شده بودند. اين شبكه گياهي بين فضاهاي ساختماني نيز برقرار بود و از بالا درست مانند يك زمين جنگلي متراكم دست نخورده ديده مي شد.
بر اساس اظهارات تراودل یونگه منشي شخصي پيشواي آلمان نازي طي جنگ جهاني دوم، هيتلر در اواخر سال 1943 و اوايل سال 1944 بارها در خصوص احتمال بمباران هوايي آشيانه گرگ توسط متفقين صحبت به ميان آورده بود. طبق توضيحات يونگه هيتلر دائما اين جملات را تكرار مي كرد: "آنها دقيقا مي دانند كجا هستيم و يقينا روزي با استفاده از بمب هاي هدايت شونده هر آنچه در اين مكان وجود دارد را نابود مي كنند. من انتظار حمله آنها را دارم"
اين در حالي بود كه هيچگاه حتي يك حمله هوايي نيز صورت نگرفت و تا به حال مشخص نشد كه آيا متفقين از اهميت آشيانه گرگ و موقعيت دقيق آن مطلع بوده اند يا خير. به نظر مي رسد كه نيروهاي شوروي براي نخستين بار به دنبال پيشروي به سوي آلمان در اوايل سال 1945 با مكان جغرافيايي و مقياس اين مجموعه آشنا شده باشند.
لازم به ذكر است كه در راستاي فرمان هيتلر به منظور انفجار آشيانه گرگ، از چندين تن مواد منفجره استفاده شد. براي مثال يكي از پناهگاه ها به تنهايي نيازمند 8 هزار كيلوگرم TNT بود. بيشتر ساختمان ها به دليل وسعت زياد و همچنين اسكلت قوي تنها تا حدي جزئي تخريب شدند.
امروزه آشيانه گرگ در اختيار اداره جنگل داري لهستان قرار دارد و از آن به عنوان جاذبه گردشگري استفاده مي شود. طبق آمار به دست آمده تا سال 2019، ساليانه نزديك به 300 هزار نفر از اين مكان عجيب و غريب بازديد مي كنند. به اين دليل است كه مقامات لهستاني نگران تبديل شدن آشيانه گرگ به زيارتگاهي براي نئونازي ها هستند.
مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.