عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- مطالعه لیست بدترین هواپیماهای تاریخ در نوع خود یک تجربه خاص به شمار می رود! محصولاتی که به رغم تلاش های انجام شده برای ارائه یک پرنده موفق و موثر، هرگز مورد توجه قرار نگرفتند. در این مطلب بخش دوم لیست مذکور ارائه شده است.
گرومن X-29 يك هواپيماي آمريكايي تحقيقاتي بود كه به منظور بررسي تكنولوژي بال رو به جلو طراحي و ساخته شد. در مجموع دو فروند از اين پرنده براي ناسا و نيروي هوايي آمريكا توليد شده بود.
اين محصول با توجه به طراحي متفاوت خود خصوصا در قسمت بال ها، طي دهه 80 و 90 ميلادي تبديل به نمونه منحصر به فرد شد و براي اهداف آموزشي به عنوان جت جنگنده مورد استفاده قرار گرفت. مهندسين نظامي قصد داشتند با طراحي بال ها به صورت رو به جلو، به مانور پذيري بهتر هواپيماهاي ساب سونيك كمك كنند. اين در حالي بود كه پرنده مورد بحث از نظر آيروديناميكي به شدت ناپايدار شد!
محصول نام برده كه توسط شركت نورثروپ گرومن، ناسا، نيروي هوايي و آژانس پروژه‌های پژوهشی پیشرفتهٔ دفاعی توسعه يافت، در واقع يك فاجعه كامل بود. يكي از مورخين ناسا در مورد X-29A چنين مي گويد: به طور خلاصه هواپيمايي غير قابل استفاده بدون حتي يك سيستم ديجيتال پرواز!
Baade 152 يك هواپيماي مسافربري آلماني بود كه اولين پرواز خود را در تاريخ 4 دسامبر سال 1958 به سرانجام رساند و توسط شركتي به نام Elbe Flugzeugwerke توليد شده بود. اين پرنده همچنين اولين هواپيماي مسافربري طراحي شده توسط آلمان به شمار مي رفت كه بر اساس گروهي از طرح هاي مفهومي بمب افكن شكل گرفته بود.
ويژگي هايي مانند بال هاي بلند و چرخ هايي كه در قسمت انتهايي هر بال وجود داشت، بيش از آن كه با يك هواپيماي مسافربري سازگار باشند مناسب پرنده هاي بمب افكن بودند. مجموعه اين عوامل منجر به سقوط پروتوتايپ در دومين پرواز خود شد. به دنبال حادثه مذكور تمام خدمه هواپيما كشته شدند. طي يك عمليات بررسي جداگانه، مهندسين دريافتند كه خطوط سوخت رساني هنگام فرود هواپيما متوقف شده و همين موضوع منجر به از كار افتادن موتورها مي شد.
پس از آن كه كل پروژه در سال 1961 خاتمه يافت، Baade تبديل به تنها هواپيماي ساخته شده توسط آلمان شرقي شد.
راكول XFV-12 يك هواپيماي ساخت كارخانه راکول اینترنشنال است كه قرار بود منحصرا براي نيروي دريايي آمريكا ساخته شود. از طرفي هيچكس تصور نمي كرد كه در دهه 70 ميلادي آن هم يكي از بزرگترين و ثروتمندترين شركت هاي صنايع هوانوردي در دنيا هواپيمايي با نقاط ضعف متعدد بسازد.
طراحي بال ها و دماغه هواپيما ظاهري فانتزي و در عين حال فريبنده به اين هواپيما بخشيده بود. از طرفي ديگر طبق برنامه ريزي هاي صورت گرفته قرار بود سيستم موتوري امكان پرواز عمودي را فراهم سازد اما در عمل اين پرنده تنها مي توانست سه چهارم وزن خود را از زمين بلند كند و بدين ترتيب هيچگاه در آسمان ظاهر نشد.
توپولف Tu-144 توسط شركت هوافضاي روسي توپولف طراحي و در مجموع 16 فروند از آن ساخته شد. اين محصول در كنار هواپيماي انگليسي- فرانسوي كنكورد، يكي از دو پرنده ترابري زبرصوت جهان محسوب مي شود. در حالي كه هر دو هواپيماي نام برده در اواخر دهه 70 پا به عرصه رقابت گذاشتند، توپولف Tu-144 نتوانست به جايگاه نمادين كنكورد دست يابد و يك خطر تمام عيار براي خدمه به شمار مي رفت. اولين پروتوتايپ از اين پرنده در نمايشگاه هوايي پاريس دچار سانحه شد!
اين تصادف به لطف نقص 22 سيستم از 24 سيستم مركزي در ميانه هاي مسير پرواز رخ داد. بدين ترتيب پيش از توقف كامل توليد و استفاده از توپولف Tu-144، اين پرنده تنها 55 بار در آسمان ظاهر شد.
داسو بالزاك V نوعي هواپيماي آزمايشي عمود پرواز بود كه در اوايل دهه 60 ميلادي توسط شركت هوانوردي فرانسوي داسو طراحي و ساخته شد. برخي از ايده ها به ويژه در عرصه نظامي، روي كاغذ بسيار خارق العاده به نظر مي رسند اما در واقعيت و به صورت عملياتي دقيقا عكس اين موضوع را ثابت مي كنند. اين همان اتفاقي است كه براي داسو بالزاك V، پروژه فرانسوي به منظور طراحي يك جنگنده عمود پرواز رخ داد. لازم به ذكر است كه ايده اين طرح از جنگنده موفق و اصلاح شده داسو ميراژ 3 گرفته شده بود.
چرا تلاش مهندسين فرانسوي به نتيجه مطلوبي منتهي نشد؟ طي تست پرواز داسو بالزاك V، دو خلبان جان خود را از دست دادند اما اين حادثه بزرگ باعث نشد كه روند ساخت و ساز پروتوتايپ بعدي متوقف شود! از همه جالب تر آن كه اين پروتوتايپ نيز دچار سانحه و آسيب شديد شد. با اين حال خوشبختانه خلبان توانست از خطر پيش روي خود جان سالم به در ببرد.
د هویلند کامت نخستين هواپيماي جت تجاري متعلق به شركت هواپيمايي انگليسي بریتیش یوروپین ایرویز بود كه براي اولين بار در سال 1949 به پرواز درآمد. در مورد اين محصول مسائل مختلفي وجود دارد كه البته كفه ترازو به سمت نقاط ضعف سنگيني مي كند. با وجود آن كه به نظر مي آمد سيستم موتوري و همچنين فشار كابين به درستي برنامه ريزي شده باشند، اما تنها يك سال پس از ورود اين محصول به خطوط هوايي طي حوادث غير منتظره 3 فروند كامت از بين رفت.
طبق گزارش هاي به دست آمده دو مورد از سوانح مذكور به دليل خستگي فلز (شكست ماده به دنبال تنش هاي تكراري و نوساني) و در نهايت در هم شكستن بدنه رخ داد. حادثه آخر نيز در اثر افزايش فشار داخلي حين پرواز به علت تغييرات شديد آب و هوايي به وقوع پیوست. در ادامه اصلاحات متعددي در خصوص كامت انجام شد و نمونه ارتقا يافته نيز براي سه دهه مورد استفاده قرار گرفت اما با اين وجود هيچگاه به وضعيت مناسبي دست نيافت.
هواگرد مسرشمیت Me 163 كومت به وسيله شركت هواپيماسازي آلماني مسرشمیت براي نيروي هوايي آلمان نازي ساخته شد. اين پرنده ترسناك در واقع نوعي هواپيماي رهگير مجهز به موتور موشك بود كه منحصرا با هدف انهدام هواپيماهاي دشمن بر فراز آسمان آلمان طراحي شد. با وجود آن كه مسرشمیت Me 163 كومت از سرعت بالايي برخوردار بود و مي توانست به 160 كيلومتر در ساعت (سريعتر از ديگر هواپيماهاي فعال در ناوگان هوايي متفقين) دست يابد، اما با توجه به ظرفيت سوخت بسيار محدود خود فقط 3 ثانيه در آسمان دوام مي آورد!
بدين ترتيب كومت مجبور بود پس از هر ماموريت مختصري مجددا به سطح زمين بازگردد. از طرفي ديگر نشت سوخت هنگام فرود باعث ايجاد آتش سوزي و انفجارهاي متعدد شده بود. تعداد زيادي از خلبانان طي پروازهاي آزمايشي و يا آموزش با كومت جان خود را از دست دادند.
بلك برن Roc يك هواپيماي جنگنده بريتانيايي مربوط به دوران جنگ جهاني دوم بود كه توسط كارخانه هواگرد سازي بلك برن طراحي و ساخته شد. قرار بود اين پرنده به عنوان يك هواپيماي جنگي دفاعي توليد شود كه از ويژگي هاي ضروري براي محافظت از هواپيماهاي خودي در برابر نيروهاي دشمن برخوردار باشد. بدين ترتيب Roc به يك برجك چند منظوره با 4 مسلسل درست در قسمت پشتي خلبان مجهز شد. همين برجك باعث شده بود كه هواپيما بيش از اندازه سنگين و در نتيجه براي انجام وظيفه خود بسيار كند شود.
در نهايت بلك برن Roc نه تنها يك طرح شكست خورده به شمار آمد، بلكه نيروي دريايي سلطنتي نيز هيچگاه اجازه پرواز آن را از حامل هايش نداد. گفتني است كه اين پرنده در تمام طول جنگ جهاني دوم فقط يكي از هواپيماهاي دشمن را سرنگون ساخت.
امبرائر EMB 120 برازیلیا يك هواپيماي مسافربري ساخت شركت هوافضاي برزيلي امبرائر به شمار مي رفت كه براي نيروي هوايي اين كشور طراحي شد. ممكن است ظاهر نامتعارف اين پرنده سبب شود كه تصور كنيد ديگر از چنين هواپيماهايي استفاده نمي شود اما در كمال تعجب بايد گفت كه EMB 120 برازیلیا همچنان در وضعيت خدمت فعال به سر مي برد. يكي از اين هواپيماهاي مسافربري در سال 1991 سقوط كرد و منجر به كشتار 14 تن شد! البته اين تنها يكي از چندين مشكلاتي است كه براي EMB 120 برازیلیا ليست شده است.
با وجود آن كه هواپيماي مذكور يكي از بدترين پرنده هاي مسافربري طي تاريخ شناخته شده است، اما همچنان شركت هواپيمايي امری‌فلایت (تگزاس، آمريكا) از اين محصول استفاده مي كند.
میکویان-گورویچ MiG-23 يك هواپيماي جنگنده مجهز به بال متحرك بود كه توسط شركت ميگ اتحاد جماهير شوروي توليد شد. ساخت و ساز اين پرنده از سال 1970 آغاز شد و قرار بود كه در ادامه جايگزين ميگ مدل 21 شود. اما از آن جايي كه خلبان مجبور بود در يك كابين باريك و تنگ با ميدان ديد محدود بنشيند، MiG-23 نتوانست به محبوبيت نمونه قبلي دست يابد.
پس از پايان جنگ سرد نيز بسياري از نيروهاي هوايي كشورهاي مختلف، جنگنده هاي MiG-23 خود را از رده خارج كردند. امروزه هواپيماي مذكور به صورت محدود در برخي از نقاط دنيا در وضعيت فعال قرار دارد. اين در حالي است كه مدل 21 همچنان به خدمت خود ادامه مي دهد.
مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.