عصر ایران؛ سروش بامداد- این شب‌ها فصل دوم سریال «ن.خ» از شبکۀ اول سیما پخش میشود. دربارۀ این مجموعه البته پیش از این نوشته‌ایم و انصافاً سعید آقاخانی کاری در‌خور ستایش ارایه داده است.
از فضای آپارتمانی دور شده و مناسبات انسانی را به زیبایی به تصویر کشیده وجاذبه‌های مناطقی از سرزمین‌مان را پیش چشم دیگر هم میهنان‌مان قرار داده است و نکات مثبت دیگر که گفته شده و جای دیگر میتواند به آنها پرداخته شود.
پیش از این هم وقتی سریال «پایتخت» پخش می‌شد، به خاطر سکانس آخر بحث‌انگیز شد. این را نیز قبلاً نوشته‌ایم.
این نوشته اما می‌خواهد به نکتۀ دیگری بپردازد. تهیه کنندۀ سریال «ن.خ» آقای مهدی فرجی است. تا اینجا هم عجیب نیست. هر تولید تلویزیونی تهیه کننده‌ای دارد.
بخش جالب ماجرا این است که نام مهدی فرجی را جای دیگر هم دیدیم: در مصاحبۀ روزنامۀ اعتماد با سیروس مقدم کارگردان «پایتخت» و هنگامی که از او به عنوان «ناظر صدا و سیما بر سریال پایتخت» یاد شده است.
حال دو احتمال وجود دارد: یا این دو فقط تشابه اسمی است و «مهدی فرجی» تهیه کنندۀ سریال «ن.خ» یک نفر است و مهدی فرجی ناظر صدا و سیما بر سریال پایتخت یک نفر دیگر. در این صورت ابهامی نیست.
احتمال دوم اما این است که تهیه کنندۀ سریال «ن.خ» همان ناظر صدا و سیما بر سریال پایتخت باشد.
حالت دوم به این معنی است که کسی که بر یک سریال نظارت می‌کند و در واقع مسؤولیت و اختیار سانسور آن را بر عهده دارد، تهیه کنندۀ سریال دیگر است که در افکار عمومی رقیب آن شناخته میشود و با هم مقایسه می‌شوند.
ضمن این‌که فرض بر این است که ناظر صدا و سیما کارمند سازمان و حقوق‌بگیر آن است و منافعی جدای آن ندارد حال آن که تهیه‌کننده بودن با این مأموریت، متناسب به نظر نمی‌رسد.
تنها شکل متوازن‌کننده این است که بعداً بشنویم که تهیه‌کنندۀ سریال پایتخت (خانم الهام غفوری) هم ناظر پخش سریال ن.خ است!
سؤال این است: با فرض تشابه‌اسمی نبودن دو تا «مهدی فرجی» آیا مسؤول سانسور یک سریال، میتواند تهیه‌کنندۀ سریال دیگر باشد که از همان شبکه پخش میشود و مدام با هم قیاس می‌شوند؟!
بعد‌التحریر:
برخی از مخاطبان و دوستان تصور کرده‌اند انتقاد این متن به حضور آقای فرجی در سریال «پایتخت» است و با اشاره به سوابق و حُسن نظر او یادآور شده‌اند بدون او پایتخت 6 شکل نمی‌گرفت. بعضی گفته‌اند چنان‌که در تیتراژ «پایتخت» آمده «مشاور پروژه» است نه «ناظر پخش» و دوستی هم تماس گرفت و گفت «ناظر پخش منفی و سانسورچی نیست».
ضروری می‌دانم به عنوان بعد‌التحریر یا پارسی آن «پسا نگارش» توضیح دهم:
1. بله، در تیتراژ پایتخت آمده «مشاور پروژه» اما در مصاحبه آقای مقدم هم خبرنگار «اعتماد» و هم خود آقای کارگردان از آقای مهدی فرجی به عنوان «ناظر پخش» یاد کرده‌اند.
2. بله، ناظر پخش، منفی نیست و همان سانسورچی نیست و اتفاقا میتواند به عنوان فردی مرضی‌الطرفین کار را جلو ببرد و آقای فرجی واقعا چنین نقشی داشته است. همان گونه که اگر حمایت علی اصغر پورمحمدی رییس وقت شبکه سه و نفوذ و ارتباطات سیاسی و امنیتی او نبود چه بسا عادل فردوسی‌پور نمی‌توانست 90 را تهیه کند.
3. اگر آقای فرجی در «ن.خ » هم مثل پایتخت، مشاور پروژه یا ناظر پخش یا با هر عنوان دیگر بود که نشان دهد نماینده کارفرما (صدا و سیما) است هیچ مشکلی نبود. سوال و حساسیت بر سر این است که ناظر (نماینده کارفرما) در یک سریال چگونه تهیه کننده (پیمانکار) در سریال دیگر، شده است؟ همین!
چنان که در پاسخ به نظرات توضیح داده شده بحث «تعارض منافع» مطرح است. موضوع شخص در میان نیست.
-------------------------------------------
بیشتر بخوانید:
آیییی باریک الله به «بابا گیان» و سازندگان «نون خ 2»
ولی در مورد آقای فرجی ..."ایشون خودش جز عوامل سریال پایتخت هست "اما با توجه به سوابقشون ی جورایی مورد اعتماد شبکه نیز هستند و ی جورایی ناظر ساخت هست،اما ناظر ساخت از ناظر پخش جدا است...در کل احساس می کنم اینجا تعارض منافع صورت نگرفته مث کارگردانی که همزمان دو فیلم داره و تو ی فیلم تهیه کننده هم است.
یادمه در شهرما خبری منتشر شده بود که یکی از مسئولین سازمان غذا و دارو که تهیه کننده داروی داروخانه هاست، خودش یه داروخانه ویژه داره که ... .
یا بازرس بانکی که تصویب وام با خودشه!
یا مسئولی از سازمان جهاد کشاورزی که خودش زمین دار بزرگیه و از به صورت اتفاقی طرح آبیاری قطره ای داره توی زمین های خودش رقم می خوره!
و کلی موارد دیگه ای که تا حالا بهشون دقت نکرده بودم.
شما هم مثل بازندگان مجلس هستند که طرح دو فوریتی برای خالی کردن دق دلیشان می دهند
امریکاوچین دارن سر کره مریخ دعوامیکنن،ماداریم سراخرین سکانس پایتخت دعوا میکنین.ای خدا
از سوی دیگر این آقای مهدی فرجی همان تهیه کننده نون خ است که پیش از این نیز مدیر شبکه 1 بوده است . نکته مبهم اینجا است نه در مشاور یک پروژه بودن و تهیه کننده پروژه دیگر . آیا این رانت نیست؟
اصولا تو کارای تلویزیونی تهیه کننده یه مسئولیت فرمالیته ست و فقط نقش هماهنگی با سازمان رو بر عهده داره.
سوال بعدی
برعکس نویسنده این مطلب، نوشتار شما بسیار پرمغز بود.
یک سریال جلف و پر از بی اخلاقی و دیگری خنداننده بدون شوخی های رکیک و بی اخلاقی مثل ن.خ
در واقع نون خ با اون سریال هیچ و پوچ قابل قیاس نیست
بحث دو سریال سرگرم کننده نیست. این که نظارت و اجرا باید از هم جدا باشند و ناظر در جای دیگر در هیأت سرمایه گذار ظاهر نشود.
کاش تلویزیون اسامی تهیه کننده ها و معیار انتخاب آنها و صوری بودن یا نبودن شان را اعلام کند.
نویسنده روی اسامی کارگردان و تهیه کننده و ناظر پخش دقت کرده و به این نتیجه رسیده است. در نظر شما قضیه پیش پا افتاده است اما در نظر کسانی که با مقوله تهیه کنندگی آشنایند این گونه نیست.
برای این که بدانید بحث تضاد منافع چقدر حیاتی است این اشاره خالی از لطف نیست که جیمی کارتر رییس جمهوری پیشین آمریکا در فاصله سال های 1355 تا 1359 خورشیدی که در حال حاضر نیز با سن بالای 90 زنده است، مزرعه دار بود و بادام زمینی کشت می کرد. پس از ریاست جمهوری مزارع خود را فروخت چرا که تصمیمات او در مقام ریاست جمهوری درباره تعرفه های کشاورزی مشمول بحث تضاد منافع نباشد. یعنی این شایبه درنگیرد که خود رییس حمهوری تولید کننده بادام زمینی است این تصمیمات را گرفته است.
بحث شخص مورد نظر هم مطرح نیست. توجه دادن به اصل تضاد منافع است. تهیه کنندگی یک کار اجرایی است و ناظر پخش کار نظارتی و به گمان نویسنده نمی توان در دو سریال که با هم سنجیده می شوند دو نقش متفاوت ایفا کرد.