امید خزانی*
توالی عوامل نادرست قطعا به نتیجه درست نخواهد انجامید به ویژه در زمان بحران که در حال گسترش روزافزون است. بدون تعارف ما دچار توالی از عواملی هستیم که در تناقض آشکار با ابراز نظرهای خوش بینانه هستند.
اکنون زمان نگاه به غرب و هیجان زدگی از آشفتگی خرید غربی ها نیست. الان باید نگاه‌مان به شرق، به چین، سنگاپور، تایوان، کره جنوبی و ژاپن باشد که موفقیت شان باید الگوی ما باشد.
جدیت بالا، انضباط سخت‌گیرانۀ حالت جنگی، استفاده حداکثری از تکنولوژی، تخصیص منابع مالی گسترده، تقویت اعتماد عمومی به حاکمیت و انسجام ملی و برنامه‌ریزی با در نظر گرفتن حالت بدبینانۀ بحران و تحمل‌پذیری اقتصادی عواملی بودند که کشورهای شرق آسیا این ویروس منحوس را کنترل کردند.
اعتماد عمومی: بدون تعارف، اعتماد عمومی در کشورما وضعیت مطلوبی ندارد. اگر داشت با درخواست‌های مکرر برای انصراف از یارانه نقدی اکنون 74 میلیون نفر کماکان یارانه نمی‌گرفتند!
با چه منطقی مسوولان انتظار دارند به صرفِ موعظه و ارشاد مردم به قرنطینه خانگی پای‌بند باشند؟ حتی با وضع قوانین رانندگی سخت‌گیرانه هنوز سالانه 18000 نفر در جاده ها کشته می‌شوند و رتبۀ ما از هند و ترکیه بسیار پایین‌تر است!
استفادۀ حداکثری از تکنولوژی: چین و کره جنوبی و تایوان شناسایی و پیگیری مبتلایان را با اپلیکیشن‌های موبایلی در سطح گسترده انجام دادند.
استارت‌آپ‌ها در کشور ما پیشرفت خوبی داشته‌اند اما همچنان درصد بالایی از هموطنان ما شناخت و دسترسی کافی از اپلیکشین‌های کارآمد ندارند و تحریم‌های آمریکا استفادۀ گسترده از خیلی ازاپلیکیشن ها را عملا غیر ممکن کرده است.
ظرفیت پزشکی: ظرفیت نظام پزشکی ما خوب است اما در شرایط بحرانی اتکا به ظرفیت پزشکی که برای زمان های غیربحرانی است منجر به اشتباه محاسباتی می‌شود. جامعل پزشکی بیش از یک ماه است که درگیر این بحران است و توان آن تحلیل رفته است برای حاالت بدبینانه همه گیری این ویروس فروپاشی آن کاملا محتمل است!
عدم تاب آوری اقتصادی: اقتصاد ما سال‌هاست در اثر تحریم‌های بین‌المللی تحلیل رفته است و قطعا طاقت بحرانی میان مدت را ندارد.
کشورهای درگیر مثل ایتالیا، آلمان ، انگلیس و آمریکا به ترتیب 28 ، 150 ، 330 و 1000 میلیارد دلار بودجه برای کاهش اثرات این بحران تخصیص داده اند اما برای اقتصاد ما چنین امکانی وجود ندارد.
اقتصاد ما اقتصاد خدمات محور است از این رو نمی‌تواند اثرات میان مدت چنین بحرانی را تحمل کند و در میان مدت مشوق های اقتصادی ارایه کند بنابراین باید اقدامات بسیار سخت‌گیرانه تری وضع کند تا بحران اقتصادی ناشی از کرونا در کوتاه مدت کنترل شود.
اگر این بحران در کشور ما بیش از 3 ماه تداوم پیدا کند بیش از 8 تا 10 میلیون شغل از بین خواهد رفت و تبعات اجتماعی گسترده ای خواهد داشت.
شکاف انسجام ملی: جامعه ما دچار دوقطبی خطرناکی شده و شکافی که بین قشرهای مختلف مردم به وجود آمده است با اقدام تاخیری دولت عمیق تر و بحرانی تر خواهد شد.
در فضای مجازی جنگ تمام عیاری بین نمایندگان دو تفکر مذهبی و غیرمذهبی در جریان است و هر کدام بر لزوم حذف دیگری آتشباری می کنند.
مذهبی ها متهم می شوند که با حمایت ازبسته نشدن اماکن مذهبی باعث گسترش همه گیری کرونا شده اند و آنها نیز متقابلا مسافران شمال واماکن توریستی و جاده ها را عامل گسترش این ویروس مرگبارمی دانند.
در حوصله این نوشتار نیست ولی وضعیت تحمل اجتماعی در ایران بسیار وخیم است و به نوعی ستیزه جویی مجازی و خیابانی تبدیل شده است . تعلل دراجرای تصمیم واحد با ضمانت اجرایی قوی این شکاف اجتماعی را عمیق تر و خطرناک‌تر خواهد کرد!
انزوای بین المللی: ما درانزوای بین المللی هستیم. اکنون این بحران همه گیری جهانی شده است و حتی کشورهای ثروتمند به دلیل بالا رفتن تقاضا برای کیت های تشخیصی و دستگاه های اکسیژن ساز و سایر ابزارهای لازم به دلیل تقاضای بسیار بالا با مشکل مواجه اند.
قطعا در اثر تداوم بحران و نیاز با خرید، تحریم های بین المللی و تقاضای بالای جهانی ما را در آخر صف قرار خواهد داد و مردمان بی شماری خواهند مرد.
استفاده از تجربه سال 1382: ایران تجربه موفق مبارزه با ویروس خطرناک سارس در سال 1382 (2003) را داراست. چرا نباید از تجربیات موفق آن زمان بهره مند شد؟
دکتر پزشکیان وزیربهداشت آن دوران با موفقیت توانستند آن بحران را مدیریت کنند. باید تا دیر نشده از تجربه افراد کارآزموده نظیر آقای پزشکیان که اصرار بر قرنطینه نیز دارند استفاده کرد.
توالی عوامل بالا توالی از عوامل نادرستی است که قطعا به نتیجه درست نمی انجامد. قرنطینه سراسری تنها عامل موثری است که در اختیار رییس جمهوری به عنوان رییس عالی ستاد مقابله با کروناست.
تعلل در این تصمیم پشیمان کننده خواهد بود.
*مدرس دانشگاه