عصر ایران؛ محسن ظهوری - «پس پایها استوارتر بر زمین بداشت * تیرهی پُشت راست کرد * گردن به غرور برافراشت * و فریاد برداشت: اینک من! آدمی! پادشاهِ زمین!» (شاملو)
پادشاه زمین چند ماهی است که درگیر مبارزه با دشمن بزرگی شده. نه همنوع خودش یا موجوداتی فرازمینی، که موجودی بیجان؛ ویروسی با ابعاد حدود ۱۲۵ نانومتر، یعنی هزار برابر کوچکتر از یک دانه ماسه ریز. ویروسی بهنام SARS-CoV-2 که ناقل بیماری کووید ۱۹ یا کرونای جدید است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بیشتر ببینید:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یک بیماری همهگیر در حال فتح تمام کشورهای جهان؛ کاری که هیچ فرمانروایی در طول تاریخ از عهده آن برنیامد و تنها از همین ویروسها برمیآید. وقتی امپراطوری آلمان در جنگ جهانی اول سودای فتح جهان را داشت، این ویروس ناقل آنفلوانزای اسپانیایی بود که موفق شد تمام جهان را بگیرد و بیش از ۵۰ میلیون نفر را از بین ببرد و ترسش تا سالها گریبان بشر را بگیرد. همان ترسی که امروز مردم را در بسیاری از نقاط جهان راهی قرنطینههای خانگی کرده. مثل اینجا، در شهر ناپل ایتالیا که مردم از داخل قرنطینه با آواز خواندن به خود امیدواری میدهند. اما مگر انسان پیشرفت نکرده؟ مگر دروازههای علم را نگشوده؟ در پزشکی و ریاضی و شیمی و فیزیک و علوم طبیعی؟ پس چرا هنوز نمیتواند بهسرعت شر این ویروس کوچک را کم کند؟
«و کوه به اطاعتِ آدمی گردن نهاد * و دریاها و رود به اطاعتِ آدمی گردن نهادند * و تاریکی و نور به اطاعت آدمی گردن نهادند * همچنان که بیشهها و باد * و آتش، آدمی را بنده شد * و از جانداران هرچه بود آدمی را بنده شدند، در آب و به خاک و بر آسمان؛ هرچه بودند و به هرکجای * و مُلکِ جهان او را شد * و پادشاهی آب و خاک او را مسلم شد» (شاملو)
و حالا ما ماندهایم و ویروسی کوچک که همهچیزمان را با چالش روبهرو کرده؛ اقتصاد و سیاست و علممان را. امروز در خانههایمان نشستهایم و منتظریم تا داروسازان و ویروسشناسان سریعتر واکسن و پادزهری برای بیماری بسازند و از این ترس خلاصمان کنند. اما آیا این کار میتواند به این سرعت انجام شود؟
دانشمندان گفتهاند برای رسیدن به واکسنِ این بیماری کارهای زیادی باید انجام شود. انجام آزمایشهای متعدد و دیدن عکسالعملهای ناشناخته ویروس حدود یکسال زمان میخواهد و بشر نمیتواند یک بیماری همهگیر تازه از راه رسیده را به این سرعت درمان کند. روش علمی برای رسیدن به یک جواب، مسیری طولانی و زمانبر است و هیچچیز به سادگی اثبات یا رد نمیشود. سالهاست که پزشکان برای درمان ایدز و سرطان راهحلهای گوناگون ارائه میدهند و ستارهشناسان برای تشکیل یه سیاهچاله به نظریههای مختلفی رو آوردهاند.
اینجاست که برخی از مردم، آنهایی که اثر گذشت زمان را در پیشبرد روش علمی درک نمیکنند، به دنبال راههایی سریعتر برای خلاصی خود میگردند. رو آوردن به دستورالعملهایی که خود را بهجامانده از نیاکان معرفی میکنند تا اطمینان این مردم را به دست آورند. خریدن داروهای تقلبی ضد کرونا با شعار صددرصد گیاهی، تجویز پنبه آغشته به روغن بنفشه و خوردن مواد غذایی خاص با نام طبع گرم تا کرونا را از بدن بیرون براند. عدهای هم از بیخ منکر وجود این بیماری میشوند و به لیس زدن اماکن و معابر میپردازند، دیگرانی هم هستند گول شیادانی مثل این کشیش را میخورند تا از پشت تلویزیون بیماریشان را درمان کند.
پادشاه زمین، نامی است که خودمان بر خودمان نهادهایم. توهمی از قدرت که در طول سالها با رویا و خیال ساختهایم. با بیشمار فیلمها و داستانهای تخیلی که پیشرفت شگفتانگیز انسان را در آیندهای نزدیک دیدهاند، بدون اینکه درکی از زمان لازم برای رسیدن به این پیشرفت داشته باشند.
از پیشرفتهای بزرگ انسان حرف میزنیم ولی زمان طی شده برای رسیدن به هر کدام از این پیشرفتها را نمیگوییم. از قدرت انسان در مهار هرآنچه بر خاک و آب و بر آسمان است میگوییم، اما چگونگی رسیدن به این جایگاه و ویرانی زمین را پنهان میکنیم. بر تخت پادشاهی کوچکی بر سیارهای بسیار کوچک در این کیهان بزرگ، با غرور نشستهایم و حالا میخواهیم با یک بشکن کرونا را از زندگیمان دور کنیم. درست مثل جمشید شاه در شاهنامه فردوسی، آنجا که با غرور خود را تنها پادشاه جهان دانست و همین باعث شده تا تیغ ضحاک را در انتهای کار خود نبیند:
«هنر در جهان از من آمد پدید / چو من نامور تخت شاهی ندید
جهان را به خوبی من آراستم / چُنانست گیتی کجا خواستم
خور و خواب و آرامتان از من است / همان پوشش و کامتان از من است
بزرگی و دیهیم شاهی مراست / که گوید که جز من کسی پادشاست» (فردوسی)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بیشتر بدانید:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ