خونریزی چشم معمولا به معنای خونریزی یا یک رگ خونی شکسته زیر سطح بیرونی چشم است. به واسطه خونریزی، کل بخش سفید چشم شما ممکن است قرمز یا خون آلود به نظر رسیده، یا ممکن است بخش هایی از چشم قرمز دیده شوند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، نوعی کمتر شایع از خونریزی یا هموراژ چشم می تواند در بخش مرکزی و رنگی چشم رخ دهد. خونریزی در اعماق یا پشت چشم نیز گاهی اوقات ممکن است موجب قرمزی چشم شود.
خونریزی چشم می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. بیشتر اوقات، فرد نشت خون از چشم را تجربه نخواهد کرد.
با توجه به محل قرارگیری در چشم، خونریزی می تواند بی ضرر بوده یا در صورت عدم درمان ممکن است منجر به عوارضی شود. اگر نسبت به خونریزی چشم مشکوک هستید باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.
- بیشتر موارد خونریزی چشم بی ضرر هستند و به واسطه یک رگ خونی شکسته در قسمت بیرونی چشم رخ می دهند.
- دلیل خونریزی چشم همواره مشخص نیست.
- خونریزی چشم در مردمک و عنبیه، که به نام هایفما (Hyphema) شناخته می شود، نادر است اما ممکن است شرایطی جدی‌تر را موجب شود.
- خونریزی در اعماق چشم به طور معمول قابل دیدن نیست و ممکن است به واسطه یک بیماری زمینه ای، مانند دیابت رخ دهد.
سه نوع اصلی خونریزی چشم وجود دارند:
سطح بیرونی شفاف چشم انسان به نام ملتحمه شناخته می شود. ملتحمه بخش سفید چشم را پوشش می دهد. ملتحمه دارای رگ های خونی ریز و ظریفی است که به طور معمول قابل مشاهده نیستند.
خونریزی زیر ملتحمه زمانی رخ می دهد که یک رگ خونی زیر این بخش دچار نشت یا شکستگی شود. در این شرایط، خون در رگ های خونی یا بین ملتحمه و بخش سفید چشم گرفتار می شود.
خونریزی چشم می تواند موجب مشهودتر شدن رگ های خونی یا ایجاد لکه ای قرمز روی چشم شود.
این نوع خونریزی شایع است و به طور معمول موجب درد یا تحت تاثیر قرار گرفتن دید فرد نمی شود.
برای یک خونریزی زیر ملتحمه احتمالا به درمان خاصی نیاز نخواهید داشت. این شرایط به طور معمول بی ضرر بوده و طی حدود یک هفته بهبود می یابد.
علائم خونریزی زیر ملتحمه
- قرمزی روی بخش سفید چشم
- چشم تحریک شده یا احساس خراشیدگی در چشم
- احساس پُری در چشم
هایفما به یک خونریزی در عنبیه یا مردمک چشم گفته می شود که بخش های گرد رنگی و سیاه رنگ چشم هستند.
هایفما زمانی رخ می دهد که خون بین عنبیه و مردمک و قرنیه جمع می شود. قرنیه گنبد شفافی است که چشم را پوشش می دهد و شبیه یک لنز تماسی داخلی به نظر می رسد. یک هایفما به طور معمول زمانی رخ می دهد که عنبیه یا مردمک دچار آسیب دیدگی یا پارگی شده است.
این نوع خونریزی چشم کمتر شایع است و می تواند بر دید فرد تاثیرگذار باشد. هایفما می تواند دید را به صورت جزئی یا به طور کامل مسدود کند. در صورت عدم درمان، این آسیب دیدگی چشم می تواند موجب از بین رفتن دائمی بینایی شود.
تفاوت اصلی بین یک هایفما و خونریزی زیر ملتحمه این است که هایفما به طور معمول دردناک است.
علائم هایفما
- چشم درد
- خون قابل مشاهده در جلوی عنبیه، مردمک یا هر دو
- اگر هایفما بسیار کوچک باشد خون ممکن است چندان مشهود نباشد
- تاری دید یا مسدود شدن دید
- کدری در چشم
- حساسیت به نور
خونریزی در بخش های عمیق‌تر یا پشت چشم به طور معمول قابل مشاهده روی سطح آن نیست. این شرایط گاهی اوقات می تواند موجب قرمزی چشم شود. رگ های خونی آسیب دیده یا شکسته و عوارض دیگر می توانند موجب خونریزی در قسمت های داخلی چشم شوند. انواع عمیق‌تر خونریزی چشم شامل موارد زیر می شوند:
- خونریزی زجاجیه
- خونریزی زیر شبکیه
- خونریزی زیر ماکولا یا لکه زرد، که بخشی از شبکیه است
علائم خونریزی در اعماق چشم
- تاری دید
- مشاهده اجسام و لکه های شناور
- مشاهده فلش های نور معروف به فتوپسی
- دید با رنگ مایل به قرمز
- احساس فشار یا پُری در چشم
- تورم چشم
شما ممکن است یک خونریزی زیر ملتحمه را بدون این که از دلیل آن آگاه باشید، تجربه کنید. دلیل همواره مشخص نیست.
گاهی اوقات ممکن است به دلایل زیر پارگی یک رگ خونی شکننده در چشم را تجربه کنید:
- سرفه
- عطسه
- استفراغ
- فشار
- بلند کردن جسمی سنگین
- حرکت های ناگهانی سر
- استفاده از لنزهای تماسی
- تجربه یک واکنش آلرژیک
مشخص شده است که کودکان مبتلا به آسم و سیاه سرفه در معرض خطر بیشتری برای خونریزی زیر ملتحمه قرار دارند.
دلایل دیگر شامل آسیب دیدگی های چشم، صورت یا سر می شوند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مالیدن سخت و شدید چشم
- خراشیدن چشم
- تروما، آسیب دیدگی یا ضربه خوردن چشم یا بخش های نزدیک به چشم
موارد هایفما نسبت به خونریزی زیر ملتحمه شیوع کمتری دارند. آنها به طور معمول در نتیجه یک ضربه یا آسیب دیدگی چشم که از تصادف، زمین خوردن، خراشیدگی، یا تماس با یک جسم سخت یا توپ ناشی می شود، رخ می دهند.
از دیگر دلایل هایفما می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت های چشم، به ویژه موارد ناشی از ویروس هرپس
- رگ های خونی غیر طبیعی روی عنبیه
- مشکلات لخته شدن خون
- عوارض پس از عمل جراحی چشم
- سرطان های چشم
نتایج یک مطالعه نشان داد که برخی داروهای تجویزی رقیق کننده خون می توانند خطر برخی انواع خونریزی چشم را افزایش دهند. این داروها برای درمان درمان و پیشگیری از تشکیل لخته های خون استفاده می شوند و شامل موارد زیر هستند:
- وارفارین (کومادین، جانتوون)
- دابیگاتران (پراداکسا)
- ریواروکسابان (زارلتو)
- هپارین
داروهای بدون نسخه مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و مکمل های طبیعی نیز می توانند موجب رقیق شدن خون شود. اگر هر یک از موارد زیر را مصرف می کنید، پزشک خود را از آن آگاه کنید:
- آسپرین
- ایبوپروفن (ادویل)
- ناپروکسن
- ویتامین E
- سیر
- پامچال شب
- جینکو بیلوبا
داروهای اینترفرون‌درمانی که برای درمان برخی عفونت های ویروسی استفاده می شوند نیز با خونریزی چشم پیوند خورده اند.
برخی شرایط سلامت می توانند خطر خونریزی چشم یا تضعیف یا آسیب دیدگی رگ های خونی در چشم را افزایش دهند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رتینوپاتی دیابتی
- پارگی یا جداشدگی شبکیه
- آترواسکلروز (تصلب شرایین) که موجب سفتی و تنگی سرخرگ ها می شود
- آنوریسم
- آمیلوئیدوز ملتحمه
- شلی ملتحمه
- انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن
- جداشدگی زجاجیه خلفی
- رتینوپاتی سلول داسی شکل
- انسداد سیاهرگ مرکزی شبکیه
- مولتیپل میلوما
- سندرم ترسون
برخی عفونت ها ممکن است شرایطی شبیه به خونریزی چشم ایجاد کنند. چشم صورتی یا ورم ملتحمه شرایطی بسیار شایع و یک بیماری بسیار مسری در کودکان و بزرگسالان است.
ورم ملتحمه می تواند به دلیل یک عفونت ویروسی یا باکتریایی شکل بگیرد. نوزادان می توانند در صورت مسدود شدن مجرای اشک به ورم ملتحمه مبتلا شوند. تحریک چشم ناشی از آلرژی ها و مواد شیمیایی نیز می تواند به این شرایط منجر شود.
چشم صورتی موجب تورم و حساس شدن ملتحمه می شود. در این شرایط بخش سفید چشم صورتی رنگ به نظر می رسد زیرا برای مبارزه با عفونت خون بیشتری به سمت چشم جاری می شود.
چشم صورتی موجب خونریزی چشم نمی شود اما در برخی موارد ممکن است موجب شکستن رگ های خونی آسیب پذیر شده و به یک خونریزی زیر ملتحمه منجر شود.
یک اپتومتریست یا چشم پزشک می تواند با نگاه کردن به چشم نوع خونریزی آن را تشخیص دهد.
برای تشخیص دقیق ممکن است به انجام آزمایش های دیگر مانند موارد زیر نیز نیاز باشد:
- گشاد کردن مردمک با استفاده از قطره های چشم
- سونوگرافی برای مشاهده داخل و پشت چشم
- سی‌تی اسکن برای بررسی هر بیماری زمینه ای که ممکن است موجب عوارض چشم شود
- آزمایش فشار خون
در صورت مواجهه با هر نوع خونریزی چشم یا علائم دیگر مرتبط با چشم به پزشک مراجعه کنید. هیچگاه تغییرات در شرایط چشم یا دید خود را نادیده نگیرید. حتی عفونت های خفیف چشم در صورت عدم درمان می توانند تشدید شده یا موجب عوراض شوند.
در صورت مواجهه با علائم زیر در چشم خود بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- درد
- حساسیت به لمس
- تورم
- فشار یا پری
- آبریزش یا ترشح
- قرمزی
- تاری دید یا دوبینی
- تغییرات در دید
- مشاهده اجسام و لکه های شناور یا فلش های نور
- کبودی یا تورم اطراف چشم
درمان خونریزی چشم به دلیل آن بستگی دارد. خونریزی زیر ملتحمه به طور معمول جدی نیست و بدون درمان بهبود می یابد.
اگر به یک بیماری زمینه ای، مانند فشار خون بالا، مبتلا هستید، پزشک برای مدیریت این شرایط دارو تجویز خواهد کرد.
هایفماها و موارد جدی‌تر خونریزی چشم ممکن است به درمان مستقیم نیاز داشته باشند. پزشک ممکن است موارد زیر را برای بهبود خونریزی تجویز کند:
- قطره های اشک مصنوعی برای خشکی چشم
- قطره های استروئیدی برای تورم
- قطره های بی حس کننده برای درد
- قطره های آنتی بیوتیک برای عفونت باکتریایی
- جراحی با لیزر برای ترمیم رگ های خونی
- جراحی چشم برای تخلیه خون اضافه
- جراحی مجرای اشک
شما ممکن است برای محافظت از چشم طی روند درمان به پوشیدن یک محافظ مخصوص چشم نیاز داشته باشید.
برای بررسی شرایط خونریزی چشم و سلامت آن به پزشک مراجعه کنید. پزشک احتمالا فشار چشم شما را نیز اندازه خواهد گرفت. فشار بالای چشم می تواند به بیماری های چشم دیگر مانند آب سیاه منجر شود.
اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید، آنها را خارج کنید. تا زمانی که چشم پزشک به شما نگفته است که استفاده از لنزهای تماسی بی خطر است، از آنها استفاده نکنید. برای کمک به بهبود خونریزی چشم در خانه اقدام های مختلفی را می توانید انجام دهید که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قطره های چشم یا داروهای دیگر را بر اساس تجویز پزشک استفاده کنید.
- فشار خون خود را به طور منظم با یک دستگاه فشار خون اندازه گیری کنید.
- سر خود را با کمک یک بالش بالاتر قرار دهید تا به تخلیه چشم کمک شود.
- از فعالیت بدنی بیش از حد پرهیز کنید.
- به طور منظم معاینات چشم و دید را انجام دهید.
- لنزهای تماسی را تمیز نگه داشته و پس از مدتی جایگزین کنید.
- از خوابیدن با لنزهای تماسی پرهیز کنید.
خونریزی زیر ملتحمه به طور معمول طی دو تا سه هفته بهبود می یابد. در این مدت خونریزی از قرمز به قهوه ای و در نهایت زرد تغییر رنگ می دهد. خونریزی زیر ملتحمه شرایطی شایع است و می تواند بیش از یک بار اتفاق بیفتد.
هایفماها و انواع عمیق‌تر خونریزی چشم ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشند و زمان بیشتری برای بهبودی کامل نیاز داشته باشند. هایفما شرایطی با شیوع کمتر است. در صورت مشاهده هر گونه علائم خونریزی چشم به پزشک مراجعه کنید.
بیماری های زمینه ای، مانند فشار خون بالا و دیابت، را به دقت زیر نظر داشته و درمان کنید زیرا می تواند به پیشگیری از خونریزی چشم کمک کند.