انواع مختلف تماس جنسی می تواند ابتلا به بیماری های منتقله از راه جنسی (STDs) یا بیماری های آمیزشی و انتقال آن به دیگران را موجب شود. پزشکان به طور معمول از اصطلاح عفونت های منتقله از راه جنسی (STIs) در این زمینه استفاده می کنند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، اگرچه رابطه جنسی واژنی شایع‌ترین دلیل انتقال عفونت های آمیزشی است، افراد می توانند از طریق رابطه جنسی مقعدی، دهانی و در موارد نادر حتی معاشقه نیز به این بیماری ها مبتلا شوند.
عفونت های آمیزشی شرایطی بسیار شایع هستند. برخی افراد ممکن است چیزی فراتر از علائمی خفیف را تجربه نکنند و شاید حتی از ابتلا به بیماری آگاه نشوند.
اما افرادی که از نظر جنسی فعال هستند باید برای بررسی ابتلا به عفونت های آمیزشی و پیشگیری از انتقال آن به دیگران به طور منظم آزمایش انجام دهند. هرچه آگاهی و اطلاعات فرد درباره عفونت های آمیزشی بیشتر باشد، آمادگی بهتری برای پیشگیری از آنها نیز دارد.
برخلاف برخی بیماری های شایع دیگر، جنسیت، نژاد، یا سن بر احتمال ابتلای یک فرد به یک عفونت آمیزشی تاثیرگذار نیست. از آنجایی که این عفونت ها به واسطه تماس جنسی با دیگران رخ می دهند، هر فردی که از نظر جنسی فعال است در معرض خطر ابتلا به این بیماری ها قرار دارد.
از موارد شایع عفونت های آمیزشی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوزاک
- ویروس پاپیلومای انسانی
- کلامیدیا
- سیفلیس
- هرپس (تبخال)
- هپاتیت B
- بیماری التهابی لگن
- اچ‌آی‌وی
- شپش عانه
- مولوسکوم کانتوژیوزوم
- گال یا جرب
- تریکومونیازیس
هر یک از عفونت های آمیزشی دارای علائم، دلایل، عوامل خطرآفرین و درمان های مختلف هستند.
عفونت های آمیزشی می توانند به دلایل زیر به افراد دیگر سرایت کنند:
- تماس مستقیم با یک ضایعه یا زخم
- تماس مستقیم شخصی (در مورد شپش عانه)
- تماس با خون آلوده
- تماس با مایع واژن یا منی
- سرنگ های مشترک
عفونت های آمیزشی در سه دسته قرار می گیرند که عبارتند از:
- باکتریایی
- ویروسی
- انگلی
عفونت های آمیزشی باکتریایی و ویروسی در مایعات مختلف بدن مانند ترشحات واژن، مایع منی، بزاق، و خون پنهان می شوند. در برخی موارد، تماس مستقیم با مایعات بدن شریک جنسی برای شیوع یک عفونت منتقله از راه جنسی کافی است.
فرد باید از تماس با مایعات بدن فرد دیگر هنگام رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا واژنی پرهیز کند. برای انجام این کار، وی می تواند رابطه جنسی ایمن با استفاده از کاندوم یا موانع دهانی را مد نظر قرار دهد. این اقدامات می توانند از تماس با مایعات بدنی بالقوه آلوده جلوگیری کنند.
عفونت های آمیزشی دیگر مانند هرپس می توانند از طریق تماس مستقیم پوست با پوست منتقل شوند. یک فرد می تواند هرپس را از طریق رابطه جنسی دهانی، مقعدی و واژنی به فرد دیگر منتقل کند.
عفونت های آمیزشی مانند اچ‌آی‌وی و هپاتیت می توانند از طریق تماس با خون آلوده منتقل شوند. هر دو بیماری می توانند از طریق رابطه جنسی زمانی در صورت وجود زخم های باز یا استفاده از سرنگ مشترک منتقل شوند.
عفونت های آمیزشی انگلی مانند شپش عانه می توانند از طریق تماس نزدیک شخصی منتقل شوند. شپش ها می توانند از موهای بخش تناسلی یک فرد به بدن فرد دیگر منتقل شوند. همچنین، امکان آلوده شدن به واسطه تماس با ملحفه یا لباس آلوده به شپش وجود دارد.
چندین عامل خطرآفرین برای ابتلا به یک عفونت آمیزشی وجود دارند. زمانی که افراد وارد رابطه جنسی می شوند باید اقداماتی را در راستای پرهیز از خطر انجام دهند.
از جمله اقداماتی که یک فرد می تواند برای پیشگیری از انتقال یا ابتلا به یک عفونت آمیزشی مد نظر قرار دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
پرهیز از رابطه جنسی محافظت نشده: استفاده از کاندوم یا موانع دهانی می تواند به میزان قابل توجهی خطر تماس مستقیم با یک ضایعه یا مایع بدنی آلوده را کاهش دهد.
استفاده از روان کننده های مبتنی بر آب: روان کننده های مبتنی بر نفت می توانند موجب پارگی کاندوم شوند.
رابطه جنسی با فردی مشخص: هرچه روابط جنسی یک فرد با افراد مختلف بیشتر باشد، خطر ابتلا به یک عفونت آمیزشی نیز افزایش می یابد.
انجام آزمایش برای بیماری های آمیزشی: یک فرد پیش از رابطه جنسی با فردی جدید باید آزمایش بیماری های آمیزشی را انجام دهد.
دریافت واکسن: دریافت واکسن برای بیماری هایی مانند هپاتیت و ویروس پاپیلومای انسانی می تواند خطر ابتلا به این بیماری ها را کاهش دهد.
پرهیز از مصرف مواد مخدر و الکل: این مواد ممکن است احتمال یک رابطه جنسی پر خطر را افزایش دهند.
پرهیز از رابطه جنسی با افراد معتاد به مواد مخدر: احتمال ابتلا به بیماری های آمیزشی مانند اچ‌آی‌وی یا هپاتیت در افرادی که مواد مخدر به خود تزریق می کنند، ممکن است بیشتر باشد.
با رعایت این اقدامات احتیاطی خطر شیوع عفونت های آمیزشی کاهش می یابد، اما نمی تواند تضمینی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری باشد.
اگر درباره ابتلا به بیماری های آمیزشی شک دارید پیش از آغاز رابطه جنسی بهتر است برای بررسی این شرایط آزمایش های لازم را انجام دهید.
انجام آزمایش برای بررسی عفونت های آمیزشی ایده خوبی برای افراد زیر است:
- یک شریک جنسی جدید دارند
- با افراد مختلفی رابطه جنسی داشته اند
- با علائم یک عفونت آمیزشی مواجه هستند
آزمایش می تواند به تشخیص این که فرد به یک بیماری آمیزشی مبتلا است یا خیر کمک کند. البته باید به این نکته توجه داشت که هیچ آزمایش عفونت آمیزشی کاملا دقیق نیست.
با این وجود، اگر فردی درباره ابتلا به یک عفونت آمیزشی مشکوک است، باید آزمایش انجام دهد. حتی در صورت منفی بودن نتایج، انجام آزمایش مجدد ایده خوبی است.
از جمله آزمایش هایی که پزشک ممکن است برای تشخیص ابتلا به یک عفونت آمیزشی تجویز کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- آزمایش مایعات بدن
گزینه های درمان برای عفونت های آمیزشی تا حد زیادی به نوع بیماری که فرد به آن مبتلا شده است، بستگی دارد.
روش های درمان بر تسکین علائم، پیشگیری از شعله‌ور شدن بیماری، یا درمان عفونت متمرکز هستند. توجه به این نکته اهمیت دارد که حتی طی درمان، امکان انتقال یک بیماری آمیزشی به فرد دیگر وجود دارد.
از جمله درمان های رایج می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آنتی بیوتیک ها: داروهای آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های آمیزشی مانند کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس، تریکومونیازیس استفاده می شوند. افراد مبتلا به این بیماری ها باید دوره های درمان با آنتی بیوتیک را تکمیل کرده و از رابطه جنسی تا زمان بهبودی کامل پرهیز کنند.
داروهای ضد ویروس: این داروها برای درمان عفونت هایی مانند هرپس و اچ‌آی‌وی استفاده می شوند. داروهای ضد ویروس به پیشگیری از شیوع هرپس کمک کرده و می توانند برای سال ها اچ‌آی‌وی را سرکوب کنند. با این وجود، همچنان امکان انتقال بیماری به دیگران وجود دارد، از این رو، فرد باید اقدامات احتیاطی را مد نظر قرار دهد.
لوسیون ها و کرم ها: این محصولات معمولا برای درمان شپش عانه استفاده می شوند و می توانند زخم های واژنی را نیز تسکین دهند.
اگر فردی در مورد ابتلا به یک بیماری آمیزشی مشکوک است باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کند. بیشتر عفونت های آمیزشی نیازمند تجویز دارو برای درمان هستند. دنبال کردن درمان های توصیه شده برای پیشگیری از عوارض بیشتر و انتقال عفونت به دیگران اهمیت دارد.
عدم درمان یک عفونت آمیزشی می تواند به بروز برخی عوارض بالقوه منجر شود که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عوارض بارداری
- بیماری التهابی لگن
- لگن درد
- بیماری قلبی
- التهاب چشم
- آرتریت
- ناباروری
- برخی انواع سرطان
- مرگ
غربالگری و درمان در کوتاه‌ترین زمان ممکن بهترین روش برای پیشگیری از عوارض بیماری های آمیزشی است. افرادی که زندگی جنسی فعالی دارند و با چند نفر در ارتباط هستند و همچنین افرادی که درباره سابقه جنسی شریک خود مطمئن نیستند باید به صورت منظم آزمایش دهند.