شهرها همواره در گذر دوران‌ها، نماد بارزی از گوناگونی و شگفتی در زبان و گویش، فرهنگ و سبک زندگی تمدن‌های انسانی بوده‌اند. امروزه بر پایه توسعه صنعت گردشگری، تجربه سفر در دل کهن‌ترین شهرهای جهان، رویایی شیرین از سیر در تاریخ را برای انسان‌ها رقم می‌زند. شاید طبقه‌بندی شهرهای جهان به لحاظ قدمت کار چندان ساده‌ای نباشد؛ اما با نگاهی به منشا تاریخی آن‌ها می‌توان به اطلاعات ارزشمندی در این‌باره دست یافت. در ادامه به معرفی برخی از کهن‌ترین شهرهای جهان می‌پردازیم.
آتن- یونان
نام آتن همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شهرهای تاریخی سرزمین یونان مطرح است که نخستین ساکنان آن در 1400 سال پیش از میلاد مسیح در این شهر اقامت گزیدند. طبق آنچه از مطالعه اسطوره‌های یونانی به دست می‌آید، نام آتن از الهه آتنا گرفته شده است.
این شهر که اکنون پایتخت یونان به حساب می‌آید، امروزه به یکی از مقاصد پرطرفدار گردشگری برای مردم جهان تبدیل شده است. آکروپلیس، معبد پارتنون، معبد زئوس، موزه بناکی، معبد هفائستوس و دیگر بناهای باشکوه آتن، گوشه‌ای از جلوه‌های تاریخی هستند که هرساله مورد توجه خیل عظیم گردشگران از سراسر دنیاست.
اربیل- عراق
اربیل، از شهرهای کردستان عراق، در شمال شهر کرکوک قرار گرفته است. گفته می‌شود زمان اسکان نخستین مردمان در این منطقه به 2300 سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. آشوریان، ایرانیان، ساسانیان، اعراب و عثمانی‌ها هریک در دوره‌هایی از تاریخ در این شهر حکومت می‌کردند.
امروزه اما اربیل با وجود قدمت تاریخی خود، چهارمین شهر بزرگ عراق بود و به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل شده است. طبیعت زیبا و دست‌نخورده و بناهای تاریخی و باستانی این شهر، از جمله ارگ اربیل، مرکز تاریخی این شهر که در زبان کردی به قلعه هاولر مشهور است، موزه باستان‌شناسی و عتیقه‌جات قبل از اسلام، گردشگران بسیاری را برای یک تجربه لذت‌بخش به این منطقه فرا می‌خواند.
بلخ- افغانستان
بلخ یا باختر، از کهن‌ترین شهرهای افغانستان است و بسیاری بر این باورند که به لحاظ تاریخی، قدیمی‌ترین شهر جهان به حساب می‌آید و بر طبق شواهد، از 6 هزار سال قدمت برخوردار است. شهر بلخ در شمال افغانستان که دربردارنده آثار دوره‌های ماقبل تاریخ، پیش از اسلام و دوران اسلامی است، دارای 120 ساحه تاریخی است.
قدمت این شهر به گونه‌ای است که «مادر شهرهای جهان» نام گرفته است. گورستان نوبهار، برج عیاران، مدرسه سید سبحان قلی خان، مزار پیرنظام‌الدین اولیا، مزار چهارگنبد، مزار خواجه‌باجگاهی، مزار خواجه‌کاشاک، دیوارهای باستانی بلخ، مسجد قدیمی نه‌گنبد، قدیمی‌ترین مسجد بلخ بعد از اسلام، مزار ابوحفص و مزار بلند، بخشی از جاذبه‌های گردشگری این شهر به حساب می‌آید.
بیروت- لبنان
بیروت؛ پایتخت و نیز بزرگ‌ترین شهر لبنان، از جمله شهرهای کهن جهان به حساب می‌آید که ساکنان آن برای اولین‌بار 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح در آن سکنی گزیدند. بیروت همچنین به یکی از زیباترین شهرهای خاور میانه نیز معروف است و در حال حاضر از مهم‌ترین مقاصد گردشگری به حساب می‌آید.
موزه ملی بیروت، حمام‌های رومی، صخره‌های کبوتر، مسجد محمد امین، مناطق باستانی بعلبک، سیفی و بیبلوس و موزه سرسق، کلیسای بانوی مقدس ما، میدان شهدا و... را می‌توان از جاذبه‌های بیروت دانست.
پلوودیو- بلغارستان
پلوودیو دومین شهر بزرگ بلغارستان است که در سال 2019 به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا انتخاب شده است. قدمت تپه‌ای به نام «نمت» که به 6 هزار سال قبل از میلاد بر می‌گردد، نشان از تاریخ دیرینه آن دارد. برخی منابع پلوودیو را قدیمی‌ترین شهر در اروپا می‌دانند.
پلوودیو نیز از جمله مهم‌ترین شهرهای جاذب توریست در بلغارستان و اروپا به حساب می‌آید. سبک معماری پلوودیو مربوط به دوران رنسانس بلغاری است و خانه‌های رنگارنگ بسیاری در این شهر به چشم می‌خورد. پلوودیو قدیمی به لحاظ سبک معماری با آتن و روم مقایسه می‌شود. وجود برج‌ها و مهندسی زیبای بناها، این شهر را به مقصد مهمی در صنعت تورسیم بدل کرده است.
شوش- ایران
نام شوش همواره در میان کهن‌ترین شهرهای جهان می‌درخشد. این شهر که پایتخت قدرت‌مندترین امپراطوری جهان بوده، قدیمی‌ترین سکونت‌گاه تاریخ شناخته شده است. در حدود 4 هزار و 200 سال پیش از میلاد، نخستین ساکنان در این شهر اقامت گزیدند. قدمت این شهر و بناهای باستانی آن نیز از دلایل حضور گردشگران ایرانی و خارجی در شوش است.
زیگورات چغازنبیل؛ پرستشگاهی در جنوب شوش، منطقه باستانی هفت‌تپه، قلعه شوش(آکروپل) که به شکل قلعه‌های قرون وسطی و ذوزنقه‌ای شکل است، آرامگاه دانیال نبی، کاخ آپادانا؛ سازه‌ای باستانی که به دستور داریوش کبیر ساخته شد، رودخانه کرخه و...، همگی بخشی از شکوه و زیبایی این شهر است که آن را به یکی از مقاصد ارزشمند توریستی در ایران و جهان تبدیل کرده است.