سرطان دهانه رحم نوعی سرطان است که در سلول های دهانه رحم - بخش پایینی رحم که به واژن متصل می شود - رخ می دهد.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل "د هلثی"، سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه به طور کلی موجب هیچ نشانه یا علامتی نمی شود. در مراحل پیشرفته‌تر این بیماری، فرد می تواند با علائمی مانند موارد زیر مواجه شود:
- خونریزی از واژن پس از رابطه جنسی، بین دوره های قاعدگی یا پس از یائسگی
- ترشحات آبکی و خون آلود از واژن که ممکن است بوی بدی داشته باشند
- احساس درد در ناحیه لگن یا هنگام رابطه جنسی
در ادامه با برخی عوامل خطرآفرین برای سرطان دهانه رحم بیشتر آشنا می شویم.
ویروس پاپیلومای انسانی عامل خطرآفرین اصلی برای ابتلا به سرطان دهانه رحم است و همچنین یکی از شایع‌ترین بیماری های مقاربتی محسوب می شود. مشاهده موارد سرطان دهانه رحم که با این ویروس در ارتباط نباشند، بسیار غیر معمول است. بیش از 100 نوع از ویروس پپیلومای انسانی وجود دارند اما تنها تعداد کمی از آنها با برچسب «خطر بالا» برای ابتلا به سرطان دهانه رحم شناخته می شوند و حدود 70 درصد از موارد این سرطان به واسطه تنها دو نوع از این ویروس شکل می گیرند. بدن انسان تقریبا 90 درصد عفونت های ویروس پاپیلومای انسانی را بی نیاز از درمانی خاص از بین می برد اما گاهی اوقات این اتفاق رخ نداده و ویروس قادر به ایجاد تغییر در سلول های دهانه رحم است. در صورت عدم درمان، این شرایط می تواند به سرطان منجر شود.
به گفته موسسه ملی سرطان آمریکا، مصرف قرص های ضد بارداری به معنای آن نیست که روزی به سرطان مبتلا خواهید شد، اما استفاده از قرص های ضد بارداری خوراکی برای پنج سال یا بیشتر با افزایش اندک خطر سرطان دهانه رحم پیوند خورده است. زنانی که مصرف قرص های ضد بارداری را متوقف می کنند، بدون در نظر گرفتن این که تا پیش از این چه مدت از آنها مصرف می کردند، کاهش خطر با گذشت زمان را شاهد خواهند بود. پژوهش ها نشان داده اند هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون که به طور معمول در قرص های ضد بارداری استفاده می شوند، ممکن است سلول های دهانه رحم را هرچه بیشتر مستعد عفونت ویروس پایپلومای انسانی سازند، توانایی آنها برای از بین بردن عفونت را تحت تاثیر قرار دهند، یا شرایط را برای ایجاد تغییر در سلول ها توسط ویروس پاپیلومای انسانی را تسهیل کنند.
سیگار کشیدن نه تنها فرد را در معرض خطر سرطان ریه قرار می دهد، بلکه می تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد. این یک دلیل دیگر برای ترک سیگار است. به نظر می رسد دود سیگار ویروس پاپیلومای انسانی را فعال می کند. سیگار حاوی مواد شیمیایی سرطان‌زا است که در ریه ها جذب شده و می توانند از طریق جریان خون به بخش های دیگر بدن سفر کنند. محصولات جانبی تنباکو در مخاط دهانه رحم زنان سیگاری مشاهده شده اند. بنابر برآورد انجمن سرطان آمریکا، زنانی که سیگار می کشند نسبت به غیرسیگاری ها حدود دو برابر احتمال بیشتری دارد سرطان دهانه رحم را تجربه کنند. پژوهشگران بر این باورند که مواد مضر سیگار به دی‌ان‌ای سلول های دهانه رحم آسیب می رسانند یا توانایی سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونت های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی را کاهش می دهند.
یک سیستم ایمنی ضعیف برای مبارزه با عفونت ها باید سخت‌تر کار کند. بر همین اساس است که زنان مبتلا به اچ‌آی‌وی یا ایدز یا آنهایی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را مصرف می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت های ویروس پاپیلومای انسانی و سرطان دهانه رحم قرار دارند. بدن برای از بین بردن سلول های سرطانی یا کند کردن رشد و گسترش آنها به سیستم ایمنی متکی است و زمانی که سیستم ایمنی در معرض خطر قرار گرفته است مرحله پیش سرطان دهانه رحم ممکن است سریع‌تر از حد عادی به سرطان تهاجمی تبدیل شود.
به گفته انجمن سرطان آمریکا، بارداری پیش از 17 سالگی یا تجربه چندین بارداری کامل می تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد، اگرچه دلیل این شرایط همچنان به طور دقیق مشخص نیست.
سبک زندگی نقش مهمی در ابتلا به سرطان دهانه رحم ایفا می کند. یک رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها که میوه ها و سبزیجات منابع خوبی برای آنها هستند می تواند به بدن در پیشگیری و مبارزه با عفونت هایی مانند ویروس پاپیلومای انسانی کمک کند. به دلیل شیوع سرطان دهانه رحم بین زنان کم درآمد، یک نظریه این است که دسترسی کمتر به مواد غذایی سالم و همچنین فقدان دسترسی به خدمات سلامت و غربالگری مناسب در این زمینه نقش دارند.
داروی هورمونی دی‌اتیل‌استیل‌بسترول برای پیشگیری از سقط جنین برای برخی زنان در بازه زمانی سال های 1940 تا 1971 تجویز می شد. اگرچه نادر است اما زنانی که مادر آنها این دارو را مصرف کرده است حتی اگر به ویروس پاپیلومای انسانی آلوده نشده باشند، گاهی اوقات به سرطان دهانه رحم مبتلا می شوند. این دارو سالهاست که از بازار آمریکا جمع شده است و این موارد شیوع بسیار کمتری دارند، اما همچنان موارد نادر سرطان دهانه رحم در زنانی که در معرض این دارو قرار گرفته اند، دیده می شود.