از دوران باستان، گیاهان دارویی به عنوان درمان هایی طبیعی برای بیماری های مختلف، از جمله عفونت های ویروسی مورد استفاده قرار گرفته اند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، به واسطه تراکم زیاد ترکیبات گیاهی قدرتمند، بسیاری از گیاهان دارویی به مبارزه با ویروس ها کمک کرده و از گزینه های مورد علاقه پزشکان سنتی بوده اند.
با این وجود، برخی فواید گیاهان دارویی از پشتیبانی پژوهش های علمی گسترده، به ویژه مواردی که با حضور سوژه های انسانی انجام شده باشند، برخوردار نیستند، از این رو، باید جانب احتیاط را در مصرف آنها رعایت کرد.
در ادامه این مطلب با برخی از گیاهان دارویی با قوی‌ترین فعالیت ضد ویروسی بیشتر آشنا می شویم.
ارگانو که به نام پونه کوهی نیز شناخته می شود گیاهی محبوب در خانواده نعناعیان و به واسطه خواص دارویی خود شناخته شده است. ترکیبات گیاهی موجود در ارگانو، از جمله کارواکرول (Carvacrol) ویژگی های ضد ویروسی را ارائه می کنند.
در یک مطالعه آزمایشگاهی، هم روغن ارگانو و هم کارواکرول به صورت مجزا فعالیت نوروویروس موشی را طی 15 دقیقه پس از مواجهه کاهش دادند.
نوروویروس موشی بسیار مسری است و از دلایل اصلی آنفلوآنزا معده در انسان است. این نوع بسیار شبیه به نوروویروس انسانی است و در مطالعات علمی استفاده می شود زیرا رشد و تکثیر نوروویروس انسانی در محیط آزمایشگاهی بسیار دشوار است.
روغن ارگانو و کارواکرول فعالیت ضد ویروسی در برابر ویروس هرپس سیمپلکس نوع-1 (HSV-1)، روتاویروس، دلیل شایع اسهال در نوزادان و کودکان، و ویروس سنسشیال تنفسی (RSV) که موجب عفونت های تنفسی می شود را نیز نشان داده اند.
مریم گلی یکی از اعضای خانواده نعناعیان و یک گیاه دارویی معطر است که از گذشته های دور در پزشکی سنتی برای درمان عفونت های ویروسی مورد استفاده قرار می گیرد.
خواص ضد ویروسی مریم گلی بیشتر با ترکیباتی به نام سافی‌سینولید (Safficinolide) مرتبط است که در برگ ها و ساقه این گیاه وجود دارند.
پژوهش های آزمایشگاهی نشان داده اند که مریم گلی ممکن است با ویروس نقص ایمنی انسان نوع 1 (HIV-1) که به ایدز منجر می شود، مبارزه کند. در یک مطالعه، عصاره مریم گلی با پیشگیری از ورود ویروس به سلول های هدف به طور قابل توجهی فعالیت اچ‌آی‌وی را مهار کرد.
همچنین، مریم گلی توانایی خود در مبارزه با ویروس هرپس سیمپلکس نوع-1 و ایندیانا وسیکیولوویروس (Indiana Vesiculovirus) که حیوانات اهلی مانند اسب، گاو و خوک را آلوده می سازد، نشان داده است.
بسیاری از انواع ریحان، از جمله شیرین و مقدس، ممکن است با برخی عفونت های ویروسی مبارزه کنند.
به عنوان مثال، یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره ریحان شیرین حاوی ترکیباتی مانند اپی‌ژنین و اسید اورسولیک، می تواند آثاری قدرتمند در برابر ویروس های هرپس (تبخال)، هپاتیت B و انتروویروس داشته باشد.
همچنین، ریحان مقدس توانایی خود در افزایش ایمنی بدن را نشان داده که ممکن است به مبارزه با عفونت های ویروسی کمک کند.
طی یک مطالعه چهار هفته ای با حضور 24 بزرگسال سالم، مصرف 300 میلی گرم عصاره ریحان مقدس افزایش چشمگیر سطوح سلول های T و سلول های قاتل طبیعی در بدن این افراد را نشان داد که هر دو مورد سلول های ایمنی هستند که به محافظت و دفاع از بدن در برابر عفونت های ویروسی کمک می کنند.
رازیانه گیاهی با عطر و طعمی شبیه به شیرین بیان است که ممکن است با برخی انواع ویروس مبارزه کند.
یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره رازیانه آثار ضد ویروسی قوی را در برابر ویروس های هرپس و پاراآنفلوآنزا نوع-3 (PI-3) که موجب عفونت های تنفسی در گاوها می شود، ارائه کرده است.
افزون بر این، ترانس-آنتول، ترکیب اصلی موجود در روغن اساسی رازیانه، آثار ضد ویروس قوی در برابر ویروس های هرپس را نشان داده است.
برخی مطالعات با حضور سوژه های حیوانی نشان داده اند که رازیانه ممکن است سیستم ایمنی را تقویت کرده و التهاب را کاهش دهد که این شرایط ممکن است به مبارزه با عفونت های ویروسی کمک کند.
سیر یکی از درمان های طبیعی محبوب برای طیف گسترده ای از بیماری ها، از جمله عفونت های ویروسی است.
در یک مطالعه با حضور 23 بزرگسال مبتلا به زگیل ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، دو بار در روز استفاده از عصاره سیر روی نواحی تحت تاثیر قرار گرفته به از بین بردن زگیل ها پس یک تا دو هفته کمک کرد.
افزون بر این، مطالعات آزمایشگاهی در گذشته نشان داده اند که سیر ممکن است فعالیت ضد ویروسی در برابر آنفلوآنزای A و B، اچ‌آی‌وی، ویروس هرپس سیمپلکس نوع-1، سینه پهلوی ویروسی، و راینوویروس که موجب سرماخوردگی می شود، داشته باشد. با این وجود، به پژوهش های بیشتری در این زمینه نیاز است.
مطالعات آزمایشگاهی و مواردی با حضور سوژه های حیوانی نشان داده اند که سیر واکنش سیستم ایمنی را با تحریک سلول های ایمنی محافظ که ممکن است در برابر عفونت های ویروسی وارد عمل شوند، بهبود می بخشد.
بادرنجبویه یک گیاه لیمویی است که معمولا در چای ها و چاشنی ها استفاده می شود. این گیاه به واسطه خواص دارویی خود نیز شناخته شده است.
عصاره بادرنجبویه منبعی از ترکیبات قوی است که فعالیت ضد ویروسی دارند.
پژوهش های آزمایشگاهی نشان داده اند که بادرنجبویه آثار ضد ویروسی در برابر آنفلوانزای مرغی، ویروس های هرپس، ویروس نقص ایمنی انسان نوع 1، و انتروویروس 71 که می تواند موجب عفونت های جدی در نوزادان و کودکان شود، دارد.
نعناع بیابانی به واسطه خواص ضد ویروس قدرتمند خود شناخته شده است و معمولا به چای ها، عصاره ها، و تنتورها اضافه می شود و به عنوان درمانی طبیعی در برابر عفونت های ویروسی کاربرد دارد.
برگ ها و روغن اساسی نعناع بیابانی حاوی ترکیبات فعال، از جمله منتول و اسید رزمارینیک هستند که فعالیت ضد ویروسی و ضد التهاب دارند.
در یک مطالعه آزمایشگاهی، عصاره برگ نعناع بیابانی فعالیت ضد ویروسی قوی در برابر ویروس سنسشیال تنفسی را نشان داده و همچنین سطوح ترکیبات التهابی را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
رزماری که به نام اکلیل کوهی نیز شناخته می شود گیاهی پر استفاده در آشپزی است، اما به واسطه ترکیبات مختلف خود، مانند اسید اولئانولیک، کاربردهای درمانی نیز دارد.
در مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه های حیوانی، اسید اولئانولیک فعالیت ضد ویروسی در برابر ویروس های هرپس، اچ‌آی‌وی، آنفلوآنزا و هپاتیت را نشان داده است.
افزون بر این، عصاره رزماری آثار ضد ویروس در برابر ویروس های هپاتیت A که کبد را تحت تاثیر قرار می دهد، نشان داده است.
اکیناسه که به نام سرخارگل نیز شناخته می شود، به واسطه خواص تقویت کننده سلامت خود یکی از گیاهان پر استفاده در داروهای گیاهی است. بسیاری از بخش های این گیاه از جمله گل ها، برگ ها و ریشه ها برای درمان های طبیعی استفاده می شوند.
در حقیقت، Echinacea Purpurea نوعی از این گیاه که گل های مخروطی دارد، توسط بومیان آمریکا برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها، از جمله عفونت های ویروسی، استفاده می شد.
چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان داده اند که برخی انواع اکیناسه، از جمله E. Pallida، E. Angustifolia و E. Purpurea در مبارزه با عفونت های ویروسی مانند هرپس و آنفلوآنزا موثر عمل می کنند.
به طور خاص، E. Purpurea دارای آثار تقویت کننده سیستم ایمنی است که آن را به گزینه ای مفید برای درمان عفونت های ویروسی تبدیل می کند.
سامبوکاس (Sambucus) یا آقطی خانواده ای از گیاهان است که به نام الدر (Elder) نیز شناخته می شوند. الدربری یا آقطی سیاه در اشکال مختلف، مانند قرص و شربت، به عنوان درمانی طبیعی برای عفونت های ویروسی، مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگی، استفاده می شود.
مطالعه ای با حضور سوژه های حیوانی نشان داد که آب الدربری در مهار تکثیر ویروس آنفلوآنزا و تحریک واکنش سیستم ایمنی موثر عمل می کند.
در یک بررسی که شامل چهار مطالعه و داده های 180 نفر می شد نیز پژوهشگران دریافتند استفاده از مکمل الدربری در کاهش علائم تنفسی ناشی از عفونت های ویروسی موثر عمل کرده است.
شیرین بیان دیر زمانی است که در پزشکی سنتی چینی و دیگر روش های درمانی طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد.
ترکیبات فعال موجود در شیرین بیان، مانند گلیسیریزین، لیکوریتیژنین و گلابریدین از خواص ضد ویروسی قدرتمند برخوردار هستند.
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که عصاره ریشه شیرین بیان در برابر اچ‌آی‌وی، ویروس سنسشیال تنفسی، ویروس های هرپس و کروناویروس مرتبط با سندرم تنفسی حاد که موجب نوعی سینه پهلوی شدید می شود، موثر عمل می کند.
آستراگالوس که به نام گون نیز شناخته می شود، گیاهی گلدار و پر استفاده در پزشکی سنتی چینی است. این گیاه دارویی حاوی آستراگالوس پلی‌ساکارید (APS) است که از خواص تقویت کننده سیستم ایمنی و ضد ویروس چشمگیری برخوردار است.
مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه های حیوانی نشان داده اند که آستراگالوس با ویروس های هرپس، هپاتیت C، و ویروس H9 آنفلوآنزای پرندگان مقابله می کند.
افزون بر این، مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که آستراگالوس پلی‌ساکارید ممکن است از سلول های آستروسیت انسانی، شایع‌ترین نوع سلول در سیستم عصبی مرکزی، در برابر عفونی شدن توسط ویروس های هرپس محافظت کند.
محصولات تهیه شده از زنجبیل مانند چای ها، قرص ها و شربت ها، درمان های طبیعی محبوبی هستند. زنجبیل به لطف تراکم بالای ترکیبات گیاهی قدرتمند فعالیت ضد ویروس چشمگیری را نشان داده است.
پژوهش های آزمایشگاهی نشان داده اند که عصاره زنجبیل از آثار ضد ویروسی در برابر آنفلوآنزا پرندگان، ویروس سنسشیال تنفسی، و کالیسی‌ویروس گربه ای (FCV)، قابل مقایسه با نوروویروس انسانی، برخوردار است.
افزون بر این، برخی ترکیبات در زنجبیل، مانند جینجرول و زینجرون، توانایی خود در مهار تکثیر ویروس و پیشگیری از ورود ویروس ها به سلول های میزبان را نشان داده اند.
جینسینگ دیر زمانی است که در پزشکی سنتی چینی استفاده می شود، و به طور خاص توانایی خود در مبارزه با ویروس ها را نشان داده است.
در مطالعات آزمایشگاهی، عصاره جینسینگ قرمز کره ای آثار چشمگیر در برابر ویروس سنسشیال تنفسی، ویروس های هرپس، و هپاتیت A را نشان داده است.
افزون بر این، ترکیباتی در جینسنگ به نام جینسنوسیدها دارای آثار ضد ویروسی در برابر هپاتیت B، نوروویروس و کوکساکی‌ویروس (Coxsackievirus) است که مورد آخر با چندین بیماری، از جمله یک عفونت مغزی به نام مننگوانسفالیت مرتبط است.
قاصدک شاید بیشتر به عنوان علف هرز شناخته شود، اما این گیاه از خواص دارویی، از جمله آثار ضد ویروسی برخوردار است.
پژوهش های آزمایشگاهی نشان داده اند که قاصدک ممکن است با هپاتیت B، اچ‌آی‌وی، و آنفلوآنزا مبارزه کند.
افزون بر این، یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره قاصدک تکثیر دنگ، ویروسی که موجب تب دنگ می شود را مهار کند. این بیماری که می تواند کشنده باشد، علائمی مانند تب بالا، استفراغ و درد عضلانی را موجب می شود.