معاملات مسکن کل کشور در ۲۲ روز شهریورماه با منفی ۶۲ درصد به بیشترین افت خود در شش سال اخیر رسید؛ در ۲۲ روز ابتدای شهریورماه ۱۳۹۸ تعداد ۱۸ هزار و ۲۲۹ قرارداد خرید و فروش در کل کشور به امضا رسیده که پایین‌ترین میزان دست کم از سال ۱۳۹۲ تا کنون محسوب می‌شود.
آمار اتحادیه مشاوران املاک گویای آن است که به دنبال روند کاهنده خرید و فروش مسکن در کل کشور که از اردیبهشت امسال آغاز شده، رکورد منفی در ۲۲ روز ابتدای شهریورماه به ثبت رسیده است. از یکم تا بیست و دوم شهریورماه ۱۳۹۸ در کل کشور ۱۸ هزار و ۲۲۹ قرارداد خرید و فروش ملک امضا شده که نسبت به زمان مشابه سال قبل ۶۲ درصد کاهش نشان می‌دهد. اجاره نامه نیز در این مدت ۳۰ هزار و ۷۷۸ مورد بوده که از افت ۱۳ درصدی نسبت به زمان مشابه سال قبل حکایت دارد. کارشناسان می‌گویند این حجم اندک حتی در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ که بازار مسکن در رکود قرار داشت نیز مشاهده نشد.
پس از آن‌که در فروردین ماه ۱۳۹۸ تعداد مبایعه‌نامه‌ها در کل کشور نسبت به زمان مشابه سال قبل ۴ درصد افزایش یافت، قراردادها در مسیر نزولی قرار گرفت. مطابق آمار تعداد معاملات هر ماه کاهش یافته است؛ به طوری که قراردادهای خرید و فروش مسکن کل کشور در ماه‌های اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و ۲۲ روز ابتدای شهریور به ترتیب ۶، ۳۴، ۴۰، ۵۳ و ۶۲ درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل کاهش یافته است.
هم‌چنین در شهر تهران آن‌طور که اتحادیه صنف مشاوران املاک تهران گزارش داده تعداد معاملات مسکن در ۲۲ روز ابتدای شهریورماه ۲۲۲۱ مورد بوده که نسبت به زمان مشابه سال قبل ۷۹ درصد کاهش نشان می‌دهد. در این مدت هم‌چنین ۸۱۶۱ اجاره‌نامه امضا شده که نشان‌دهنده افت ۲۲ درصدی نسبت به زمان مشابه سال قبل است. کاهش ۷۹ درصدی معاملات خرید و فروش ملک در پایتخت در شرایطی به ثبت رسیده که آمار اتحادیه از فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر و مردادماه به ترتیب کاهش ۴۰، ۴۰، ۶۲، ۶۶ و ۷۵ درصدی را نسبت به ماه مشابه سال قبل نشان می‌داد. بدین ترتیب بازار مسکن در شهریورماه که آخرین مهلت فصل جابه‌جایی محسوب می‌شود در مسیر افت قرار داشته است.
قیمت مسکن در سراشیبی
پس از کاهش معاملات، قیمت‌های پیشنهادی و قطعی هم نزولی شده است. گزارش‌های دریافتی از کلانشهرها از انجماد دارایی‌ها در بخش ملک حکایت دارد و به همین دلیل نرخ‌های پیشنهادی ۵ تا ۱۵ درصد کاهش یافته است. در تهران هم قیمت‌های پیشنهادی و هم قیمت‌های قطعی افت کرد. مشاهدات نشان می‌دهد که عمده مالکان قیمت‌ها را از ۵ تا ۲۰ درصد کاهش داده‌اند. نرخ ماهیانه نیز بر اساس آمار رسمی در مردادماه برای اولین بار طی ۲۰ ماه اخیر منفی شد. در مردادماه ۱۳۹۸ قیمت مسکن شهر تهران به ۱۳ میلیون و ۳۰ هزار تومان در هر متر مربع رسید که نسبت به ماه قبل ۲.۴ درصد یافت.
در شرایط کنونی، انتظارات افزایشی جای خود را به انتظارات کاهشی در بازار مسکن داده است. متقاضیان واقعی یا پول ندارند یا در انتظار رسیدن به کف قیمت برای ورود به بازار هستند. به عبارت دیگر، تعلیق معاملات که تا تیرماه از سوی طرف عرضه بود، هم‌اکنون از طرف تقاضا صورت می‌گیرد.
جزئیات کاهش قیمت مسکن در مناطق مختلف تهران
نبض بازار مسکن در ۱۸ منطقه تهران متوقف و قیمت ماهیانه منفی شد. آمار گویای آن است که مردادماه ۱۳۹۸ قیمت آپارتمان در مناطق ۱، ۲، ۴، ۵، ۶، ۷، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۱ و ۲۲ نسبت به ماه قبل کاهش داشته و تنها در چهار منطقه از تهران شامل ۳، ۸، ۱۶ و ۲۱ نرخ‌ها تا حد اندکی افزایش را به ثبت رساند. بیشترین افت قیمت ماهیانه در منطقه ۱۹ با ۸.۸ درصد کاهش مربوط می‌شود.
آرامش بازار مسکن مشروط است
مهدی سلطان‌محمدی، کارشناس بازار مسکن می‌گوید: هم‌اکنون می‌توان با اطمینان از پایان دوره رونق مسکن صحبت کرد. او معتقد است: هدایت امکانات و تقاضای مسکن به اطراف کلانشهرها، کنترل نقدینگی و مهار تورم برای ادامه‌ی روند آرام بازار ملک ضروری است.
این کارشناس مسکن با بیان این‌که معمولا چرخه‌های رونق و رکود مسکن ۲ تا ۳ سال تداوم داشته است گفت: شدت رونق و رکود به پارامترهایی بستگی دارد. بعضی عوامل از رکود عمیق این دوره حکایت دارد؛ چرا که پیش‌بینی رشد توان خانوار با توجه به تحریم‌ها بعید است. موضوع دیگری که ممکن است این رکود را طولانی‌تر کند افزایش احتمالی قیمت اسمی مسکن است؛ ولو این‌که قیمت واقعی در مقایسه با تورم کاهش یابد.