حسن تقی زاده انصاری، رئیس هیات مدیره جامعه گردشگری الکترونیکی ایران و مدیرعامل مارکوپولو در یادداشتی نوشت: «گردشگری فارغ از رسالت فرهنگی و اجتماعی که دارد یک صنعت است، صنعتی که در کنار ویژگی های متفاوت هر کشور نسبت به کشور دیگر به عنوان یک مزیت از فعالیت اقتصادی و توسعه مناسبات اقتصادی آن تولید درآمد می کند.
"گردشگری و مشاغل؛ یک آینده بهتر برای همه" عنوانی است که جهان از 27 سپتامبر 2019 برآن تاکید می کند. شغل و آینده بهتر دو عنوانی است که برای یک سال جهان برآن صحه گذاشته است.
امروزه کشورهایی همانندآمریکا که بزرگترین تولید کننده نفت در جهان است، بالاترین آمار جذب گردشگر را به خود اختصاص داده است و این بخش را به عنوان یکی از منابع مهم درآمدی خود مدنظر قرار می دهد.
در خاورمیانه و شمال آفریقا نیز کشورهایی همچون قطر، امارات متحده عربی و بحرین که همچون ایران از منابع نفت و گاز برخوردارند، سهم عمده ای از درآمدهای خود را از طریق این صنعت کسب می کنند و سه رتبه اول جذب گردشگر را در رده بندی جهانی در این منطقه به خود اختصاص داده اند.
در آخرین به‌روزرسانی سازمان جهانی توریسم، تعداد گردشگران به میزان ۳.۳ درصد به‌طور میانگین از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۳۰ افزایش پیدا می‌کند. این موضوع نشان‌دهنده سفر بیشتر ۴۳ میلیون گردشگر جهانی در هرسال و رسیدن به عدد یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون گردشگر تا سال ۲۰۳۰ است.
به‌عنوان یک تجارت بزرگ و سرویس جهانی، گردشگری ورودی تبدیل به یکی از بزرگترین شاخه‌های مبادلات جهانی شده است. درآمد کلی حاصل‌شده از گردشگری ورودی با احتساب حمل و نقل مسافران بیش از یک تریلیارد و ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ و یا به‌عبارتی سه میلیارد و ۴۰۰ میلیون در هر روز به‌طور میانگین بوده است. حساب صادرات گرشگری به اندازه ۳۰ درصد از مبادلات جهانی سرویس‌های ارتباطی و ۶ درصد از کل میزان مبادلات جهانی است.
درآمد جهانگردی در سطح بین‌المللی تا سال 2005 حدود 622 میلیارد دلار بوده و هر جهانگرد از اروپا و آمریکا بین 500 تا 700 دلار هزینه نموده، در حالی که این رقم در ایران کمتر از 500 دلار بوده است.
اهمیت گردشگری بر ساختار کسب و کار
آنچه سازمان جهانی گردشگری را برای انتخاب "گردشگری و مشاغل؛ یک آینده بهتر برای همه" به تامل واداشت، اهمیت این صنعت بر اشتغال است. ایجاد شغل با پیشرفت تکنولوژی و رشد جمعیت به یکی از معضلات کشورها بدل شده است، و کشور ما ایران با دارا بودن بیش از 45 درصد از جمعیت جوان و نیروی کار، از این قاعده مستثنی نیست و صد البته این ظرفیت نیروی جوان در کشور کم نظیر است.
گردشگری بیش از نفع اقتصادی و درآمد به طور مستقیم و غیر مستقیم بر ایجاد شغل تاکید دارد. آثار مستقیم حاصل از صنعت گردشگری، با احتساب حدود 6 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی در این صنعت، نمایانگر تخصیص یک شغل از هر 15 شغل است.
در سال 2016، سهم کل گردشگری در اشتغال‌زایی شامل مشاغلی که به‌گونه غیرمستقیم تحت پوشش این صنعت قرار دارند 5/6 درصد از کل اشتغال و یک میلیون و 398 هزارو 500 شغل بود که انتظار می‌رود و با رشد 1/3 درصدی در سال 2026، تعداد یک میلیون 967 هزار یعنی 6/1 درصد از کل اشتغال را تحت پوشش قرار دهد.
در این بازار بزرگ سهم خواهی، ایران با دارابودن پتاسیل های زیاد در گردشگری فرهنگی، هنوز بر کامل نبودن زیرساخت های گردشگری تکیه زده است.
جا دارد در آستانه فرارسیدن روز جهانی گردشگری علاوه بر بهره گیری از ظرفیت های اشتغال در این صنعت پویا نگاه ویژه ای نیز به سرمایه های انسانی و مشاغل صنعت گردشگری و وابسته در کشور شود و باز تعریف مشخص و معینی با کد بیمه ای برای مشاغل مرتبط با این صنعت یا مشاغلی که به واسطه گسترش این صنعت در کشور پدید آمده است شود تا ضمن توجه بیشتر به جایگاه بی بدیل اقتصادی و اشتغال این صنعت پویا قدم هایی هر چند کوتاه برای رسیدن به استانداردهای جهانی برداشته شود.
همانطور که گردشگر، مسافر و جهانگرد در سطح بین المللی دارای تعاریف کارشناسی است؛ مشاغل منشعب شده از صنعت گردشگری هم نیازمند تعاریف ویژه است که کشورمان از این خلا رنج می برد. که بخشی از ارائه دهندگان خدمت و به عنوان نمونه راهنمایان گردشگری که از آنها به عنوان سفیران فرهنگی نیز یاد می شوند و سهمی به سزا در حلقه میانی و میزبانی گردشگری دارد، هنوز در کشور ما به عنوان یک شغل و حرفه محسوب نمی شود.
حال از یک طرف با توجه به انتخاب این شعار برای سال 2019 شایسته است که متولیان صنعت گردشگری بر بعد نظری مشاغل و تعاریف گردشگری تجدید نظر کنند برای یک آینده بهتر شاغلین و علاقه مندان به فعالیت در این خدمت و از طرف دیگر چون رایج ترین نگاه به گردشگری در جهان معاصر رویکرد اقتصاد محور است و یکی از منابع عمده درآمدزایی و ایجاد اشتغال در جهان بشمار می آید بطوریکه میان توسعه گردشگری و رشد اقتصادی رابطه متقابل وجود دارد. در این صورت بطور معمول چنانچه شهرها و مقاصد از رشد اقتصادی بیشتری برخوردار باشند از گردشگر بیشتری نیز برخوردارند. لذا اتخاذ سیاست های عمومی مناسب در کلیه لایه های مدیریتی و حمایت کامل کلیه دستگاه های دولتی و نهادهای عمومی برای رونق گردشگری که منجر به تأثیرات اقتصادی مهمی در هر منطقه و افزایش اشتغال خواهد بود اجتناب ناپذیر است.