سجاد سالک*
در یکسالی که از نزدیک تحولات حوزه مشارکت اجتماعی را دنبال می کنم با این گلایه از طرف سازمان های مردم نهاد بسیار مواجه شده ام که ارگان های دولتی و حکومتی با آن ها همکاری لازم را ندارند و ایده ها و خلاقیت هایشان عموما مورد اعتنای سیستم اداری کشور قرار نمی گیرد.
نمایندگان ان جی او ها دردمندانه می گویند: ما را بازی نمی دهند، کسی به ما توجهی نمی کند و درهر مواجهه ای با ارگان ها و سازمان ها با در بسته مواجه می شویم. گویی هیچ کسی علاقه ای به همکاری برای پیشبرد کارها ندارد!
در هفته ای که به نام تشکل ها و مشارکت اجتماعی نامگذاری شده به جای آنکه وارد تعارفات معمول شده و مانند همیشه از لزوم فعالیت تشکیلاتی سخن بگوییم بد نیست به آفتی اشاره کنیم که نه تنها گریبان سازمان های غیردولتی را گرفته بلکه بیشتر از همه بلای جای خود ارگان های دولتی و حاکمیتی شده است: نظام مقاومتی!
این درد بزرگی است که هرجایی هم نمی توان فریاد زد اما واقعیت این است که در «نظام بوروکراسی مقاومتی کشور» در مقابل هر طرحی، ایده ای و برنامه ای، مقاومتی عجیب وجود دارد تا کاری پیش نرود. یعنی ما در شرایطی به سر می بریم که مسئولان ارشد کشور مردم را به فعالیت های اجتماعی داوطلبانه دعوت می کنند اما سیستم اداری کشور همه تلاشش را می کند تا افراد را منصرف کند و در این کنش و واکنش چه سرخوردگی ها که پدید نمی آید.
به نظر می رسد پیش از مطالبه برای افزایش مشارکت اجتماعی، باید زمینه های اداری پذیرش مشارکت اجتماعی را هم فراهم بیاوریم. اگر از جوانان می خواهیم دغدغه مندانه وارد میدان شوند و کار تشکیلاتی انجام دهند باید شرایط تشکیل ان جی او ها را هم تسهیل کرده و امکان کنشگری آزادانه را هم فراهم کنیم.
اگر پس از سیل و زلزله از مردم مدد می جوییم و با پررنگ کردن حس نوعدوستی تلاش می کنیم کمک های مردمی بیشتری جمع آوری کنیم به همان اندازه باید طاقت همکاری، همراهی و البته نظارت و انتقاد سمن ها را هم داشته باشیم.
واقعیت این است که سطح همکاری نهادها با همدیگر مطلوب نیست. بخشی از آنچه مردم را در کارهای اداری عاصی می کند ناهماهنگی های اداری میان دو وزارتخانه است. ناراحت کننده تر آنکه در بخش های داخلی یک وزارتخانه نیز وضعیت بهتری وجود ندارد و از این معاونت تا آن معاونت شکافی جدی وجود دارد و چه افسوس که باید بنویسم حتی در درون یک اداره کل و میان همکاران یک مجموعه نیز سطح همکاری داخلی و مشارکت در پیشبرد کارها رضایتبخش نیست.
جای تاسف است که گاهی حتی به نظر می رسد در تعاملات داخلی، اصل بر عدم همکاری است. بن بست خوردن امور هم دو شکل مختلف دارد. یا در سطح مدیریتی اراده ای برای انجام کار وجود ندارد یا مدیران موافقند اما کارشناسان کار را پیش نمی برند. در نتیجه چنین وضعیتی می توانیم صدها تفاهمنامه بلاتکلیف، بی نتیجه و بر زمین مانده پیدا کرد که روزگاری با طبل و دهل، امضایش جشن گرفته شد اما در در عمل به جایی نرسید.
وقتی اوضاع نظام بورکراسی کشور چنین است و دیوانسالاران علاقه ای به مشارکت در حل مسائل ندارند، سازمان های مردم نهاد چه گلایه ای دارند و البته چه توقعی از همکاری؟ وقتی ظرفیت نظام اداری برای جلب مشارکت اجتماعی پایین است چرا انتظار داریم مشارکت مردمی در پیگیری مسائل اجتماعی وضعیت مطلوبی داشته باشد؟
در روز تشکل ها و مشارکت اجتماعی نه نیازی به همایش وجود دارد و نه سخنرانی در باب حفظ امید. فقط کافی است زمینه فعالیت تشکل ها را فراهم کنیم ودر عمل فعالان اجتماعی را سرخورده و ناامید نکنیم.
*مدیرکل مشارکت های اجتماعی وزارت ورزش و جوانان