سعید آقاخانی کارگردان سریال تلویزیونی «نون.خ» به دانشگاه کردستان رفت تا اثرش از دید دانشگاهیان کُرد مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
به گزارش کُردپرس، آقاخانی در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان درباره اینکه چرا سریال «نون.خ» با زبان کُردی و با زیرنویس فارسی ساخته نشده است، گفت: در آغاز ساخت «نون خ»، تمایل تلویزیون بنا به ملاحظاتی ک بر این بود که سریال در یک منطقه دیگر و با یک زبان دیگر ساخته شود، اما اصرار من بر این بود این کار را در کردستان انجام دهم و فرهنگ کُردی را در آن ببینیم.
او افزود: من خود زاده خاک کردستان هستم و به این مهم که کردی یک زبان است و لهجه نیست، اشراف دارم. اما بنا به تجربه های گذشته مانند سریال «باجناق ها» با زبان آذری و زیر نویس فارسی که مورد توجه آذربایجانی ها قرار گرفت اما استقبالی از سوی مردم تهران نشد، می دانستم اگر زبان سریال من نیز کُردی با زیر نویس فارسی باشد، شکست می خورم بنابراین نمی خواستم کاری انجام دهم که اصلا دیده نشوم و هر هنرمند که کاری خلق کند و تماشاگر نداشته باشد انگار اصلا وجود خارجی نداشته است.
آقاخانی ادامه داد: می خواستم یک قضیه عمومی باشد و تمام ایران را پوشش دهد و همین اتفاق نیز افتاد و مردم استقبال خوبی از این سریال داشتند.
او درباره فصل دوم سریال «نون.خ» هم گفت: اینکه اثری به مرحله دوم برسد بسیار کار سخت و طاقت فرسایی است اما اکنون این سریال به مرحله دوم رسیده که بخشی از آن با زبان کُردی و زیر نویس فارسی اجرا می شود به دلیل اینکه در این مرحله، تماشاچی عامه کشور، من و کار من را پذیرفته و اینگونه من راحت تر می توانم پیش بروم.
کارگردان «نون.خ» در پاسخ به سوال «سناریوی اول سریال از کجا آغاز شد؟» که از سوی یکی دیگر از دانشجویان پرسیده شد، گفت: هیچ سناریویی وجود نداشت؛ فرهنگ کردی ، نوع دوستی ، خانواده دوستی و چیزهای ساده زندگی که برای من بسیار مهم است.
می توانستم برای نشان دادن بیکاری، کولبرها و مسیر سخت و دشوار آنها را نشان دهم و یا برای نمایش انسان دوستی، یک نفر را نشان دهم که به کولبران کمک کند اما زبان طنز را انتخاب کردم که بسیار مشکل است؛ ما با یک تار موی سبیل شروع کردیم و کسانی که در زمینه نگارش فعالیت دارند می دانند شروع کار با یک تار موی سبیل چقدر دشوار است.
او ادامه داد: من نمیخواستم چنین جلسه ای شرکت کنم واز گفت و گو پرهیز می کنم اما چون موضوع قوم شناسی است، به این دلیل آمدم. در مرحله دوم سریال با چند جامعه شناس و روانشناس صحبت می کنم و با رفع ایرادهای فصل اول، مرحله بعد را انجام می دهم.
اما در این مرحله بر اساس تجارب خود، فیلم نامه را نگارش کردم و طراحی را هم خودم انجام دادم.
آقاخانی افزود: آنچه در دانشگاه ها گفته می شود در مرحله عمل شدنی نیست. به عنوان مثال من درباره کردستان تحقیق نکردم و کاملا بر اساس آنچه خودم در ذهن داشتم کار کردم.
به من گفتن چرا روی لباس کردی کُت پوشیدی این در حالی است که چنین چیزی وجود دارد و پدر خود من همینجور لباس می پوشید و یا توی کوچه و محله هم می بینم.
یا اینکه پرسیدن چرا همه «کلاش» پاشون نیست در حالیکه من زندگی واقعی را می بینم و در دنیای واقعی اینگونه نیست که تمامی کردها «کلاش» بپوشند. حتی به من ایراد می گیرند که چرا نگاه تو مانند نگاه بهمن قبادی نیست اما نگاه من با او فرق دارد.
اجازه نمی دهم کسی به کُرد و لباس کُردی توهین کند
او همچنین در پاسخ به سوال یکی دیگر از دانشجویان حاضر در جلسه درباره اینکه «در قسمت هفتم سریال در یک سکانس نورالدین به سیروس می گه دخترم چه ساده است ، از اون ساده تر منم که دخترمو دادم به تو و سیروس با کمال وقاحت می گوید چه شانسی آوردم گیر راه راهاتون نیفتادم این چه معنی می دهد آقای آقاخانی ؟» توضیح داد : شتباهاتی این چنینی عامدانه نیست.
من اجازه نمی دهم کسی به کرد یا لباس کُردی توهین کند. شاید نگاه شما اینطور باشد که لباس کردی مقدس است و نباید هیچ اتفاقی براش بیفتد ولی نه احتمال دارد توی خیابان دعوا بشوذ و دو نفر که لباس کردی پوشیدن همدیگرو با لگد بزنند که چنین مسئله ای به معنی توهین به لباس کردی نیست.
بنابراین اینجا که گفته شده گیر راه راهاتون افتادم در ادامه سریال آن شخصیت سیروس را می برد در یک بیابان به او می گوید گور خودش را بکند که در آن چال شود و این نوعی پاسخ به آن دیالوگ قبلی است. بنابراین باید به ادامه دیالوگ هم توجه شود.
هیچ سانسوری در سریال «نون.خ» وجود ندارد
او در پاسخ به این سوال هم (وقتی شما پیشنهاد دادید این فیلم در منطقه کردستان باشد بازخورد های رسانه با شما چطور بود آیا به راحتی پذیرفته شد یا اتفاقات دیگری افتاد؟) که توسط یکی از پژوهشگران حوزه سینما پرسیده شد، خاطرنشان کرد: فیلم «سرزمین کهن» تجربه بدی بود و هزینه های گزافی داده شد.
بنابراین در سریال «نون.خ» این نگرانی وجود داشت که کُردها تحریک پذیر است و ممکن اتفاقی بیفتد و برخوردی شود. قصه هایی که به بازیگر تحمیل می شود در این فیلم اصلا وجود نداشت و از صفر تا صد این ماجرا از من درخواستی برای تغییر نشد و زمانی که برای پخش رفت حتی یک ثانیه از آن را سانسور نکردند. تلویزیون هم هیچ فشاری به ما تحمیل نکرد و بسیار همکاری کرد.
این کارگردان تلویزیون درباره سوال دیگری که از سوی همین پژوهشگر سینما مطرح شد(نگاه شما یک نگاه روستایی است و تخمه در این سریال از نظر نشانه شناسی، محصول جالب و جذابی نیست و افراد علاف را به تصویر می کشد که این خوب نیست؟) گفت: نگاه فرق می کند آیا تخمه خوردن نمی تواند نشانه بیکاری باشد؟
در منطقه کردستان، جوانان بیکار بسیاری وجود دارد نه کارخانه ای و نه شرکتی وجود دارد که همه این ها را من خودم مشاهده کرده ام اما این مسائل اگر به طور مستقیم بیان شود، بسیاری درباره آن سخنرانی می کنند یا کارهای جدی ساخته می شود.
اما من به شکل کمدی و در قالب طنز به این مسئله پرداختم البته الزاما تخمه خوردن به معنای بیکاری نیست و این را می شود به هر شکل دیگری نشان داد.
نقاط قوت سریال «نون.خ» از نگاه یک کارگردان کردستانی
تار چمنی گل، کارگردان فیلم موفق«گل نساء» هم در این جلسه به برخی از نقاط قوت سریال مذکور اشاره کرد و گفت: احترامی که به زنان در این سریال گذاشته شد بسیار نکته حائز اهمیتی است که در کمتر سریال و یا فیلمی دیده شده است.
او افزود: همچنین این سریال به نوعی نمایش فرهنگ کردستان است که با ظرافت خاصی نشان داده می شود زن و مرد با هم تفاوتی ندارند. پخش صدای حسن زیرک مظهر خالقی از رسانه ملی کار سختی است اما در این سریال انجام شد که این هم از نقاط قوت آن است.