«ساسی مانکن» هم تهدید فرهنگی شد؟

عصرایران؛ احسان محمدی- چندی قبل دوست معلمی که در دبستان مشغول کار است گفت در سه روز پشت سر هم چند دانش‌آموز به دفترش آمده و پرسیده‌اند: سکسی یعنی چه؟!

کاشف به عمل آمده که بچه‌ها ترانه جدید ساسی مانکن را شنیده‌اند که در متن آن از این واژه استفاده می‌شود. گله‌مند و شاکی بود که چه باید بکند و چرا دانستن معنای چنین واژه‌ای برای دانش‌آموز مقطع ابتدایی مهم باشد؟

در چند روز گذشته انتشار دو ویدئو در شبکه‌های مجازی هم که دختران خردسال دو مدرسه را نشان می‌داد که در روز معلم برای معلم‌هایشان جشن می‌گرفتند و این ترانه را دسته‌جمعی و دقیق و منظم می‎‌خواندند موجب ایجاد جدل‌های تازه ای شد.

برخی به وزیر آموزش و پرورش حمله کردند و گفتند نتیجه تسامح و تساهل دولت روحانی است، عده‌ای این اقدام را عملی کردن زیرپوستی سند 2030 دانستند که مدعی هستند در پی تخریب فرهنگی جامعه است، کسانی نوشتند قطعاً این ترانه را مربیان پرورشی یاد نداده‌اند و بچه‌ها خودشان یاد گرفته‌اند و خانواده‌ها مقصرند، گروهی فقدان شادی در جامعه را دلیل دانستند و اینکه اگر از یک ترانه با واژه های نامناسب استقبال می‌شود، ریتم خوشایند آن برای بچه‌هاست و ...

هنوز هم ماجرا ادامه دارد. نخستین بار نیست این اتفاق می‌افتد و آخرین بار هم نخواهد بود. نگارنده چند بار در فضای مجازی مورد حمله منسجم و پر از هتاکی جمعی از هواداران تتلو که خود را لشکر تتلیتی لقب می‌دهند قرار گرفته که  می‌گویند کسی حق ندارد او را نقد کند. آنها با صفحات اینستاگرامی هرکسی که این خواننده را نمی‌پسندند و نقد می‌کند یورش می‌آورند و تهدید به هک می‌کنند.

پیش از این هم البته ترانه هایی مثل سوسن خانم و شما هم خونه‌تون مورچه داره همه‌گیر شده بود و شاید بتوان با همین نگاه گفت این نیز بگذرد و ارزش پرداختن ندارد.  

روزنامه اعتماد ملی در خرداد ۱۳۸۸ به قلم مسعود سالاری نوشتاری درباره ترانه‌های ساسی مانکن زیر نام «چه کسی از ساسی مانکن می‌ترسد» چاپ کرد که پس از سهل ممتنع شمردنشان آن‌ها را مثال‌زدنی خواند: قافیه‌پردازی‌های به شدت امروزی با درون‌مایه و واژگانی بسیار روزآمد که گاه به جز نسل جوان به سختی آن را می‌فهمد.

این نوشتار از «بازی جابجایی قافیه‌ها»، «قافیه‌های امروزی»، «قافیه‌های آمیختنی»، «مفاهیم امروزی»، «درون‌مایه‌های دست‌نخورده ولی آشنا» در ترانه‌های ساسی مانکن نمونه‌هایی آورده و می‌نویسد: «وقتی می‌خواهید سطری چون آن‌ها بنویسید درمی‌یابید تا چه پایه خطیرند: نه تقطیع هندسی شعرهای کلاسیک را دارند، نه وزن و بحور عروضی و کوتاه و بلندی مصاریع‌شان قدمایی است و نه قافیه و ردیف را به شیوه سنتی به کار می‌برند، در عین حال روی آهنگ‌های کلاسیک و ضربی به شدت جفت و جور می‌شوند و انتظار سنتی شنونده برای شنیدن قافیه مطلوب را برآورده می‌کنند و در نهایت به دل می‌نشینند.»

ده سال از آن نوشتار می‌گذرد و حالا این خواننده که جنوبی است و در آمریکا زندگی می کند هواداران بیشتری هم پیدا کرده است که در جشن‌ها و مهمانی‌ها ترانه‌های او را می‌شنوند. اما تکرار ترانه‌هایش در مدارس «تهدید فرهنگی» است؟ آیا فرهنگ ما آنقدر شکننده شده که حتی ساسی مانکن با یک ترانه هم می‌تواند بنیان‌های آن را بلرزاند؟ 

ساسی مانکن در زمان حضور در ایران به دلیل آنچه از سوی سردار رادان «ترویجگری ناهنجاری اجتماعی» عنوان کرد سابقه بازداشت را در کارنامه کاری خود دارد و پیش از آنکه تتلو با سیاسیون دیدار کند، او این کار را کرد و احمد زیدآبادی وقتی با موج حمله ها به حجت‌السلام و المسلمین کروبی مواجه شد نوشت:« مگر ساسی مانکن انسان نیست؟ مگر او ایرانی نیست؟ مگر او نباید رای دهد؟ مگر او حق دیدار با یک کاندیدای ریاست جمهوری را ندارد؟ مگر ساسی مانکن شهروند این کشور نیست؟ آیا یک کاندیدای ریاست جمهوری برای دیدار با شهروندان باید آنها را گزینش کند؟گر کسی از من بپرسد چرا در انتخابات ریاست جمهوری آقای کروبی را بر آقای موسوی ترجیح می‌دهم صریح و صادقانه پاسخ خواهم داد: به علت دیدارش با ساسی مانکن».(اینجا)

ترانه ساسان حیدری یافته که با نام ساسی مانکن شهره است ورد زبان بچه‌ها در مدرسه شده است. اینکه چه اتفاقی افتاده که دهها و صدها کار فرهنگی-هنری با صرف بودجه و برنامه را بچه‌ها گوش نمی‌دهند و نمی‌پسندند اما ترانه‌ای با چنین واژه‌هایی را مو به مو حفظ می‌کنند ماجرایی است که بیش از سرزنش ساسی مانکن باید در رفتار و گفتار خودمان نگاه کنیم. بخشی از این ماجرا احتمالاً به ذات بیشتر آدمیان ربط دارد که سهل‌پسندیم و غریزه‌هایمان مرز و قاعده نمی‌شناسد و گاهی هم از بس فشار داده‌ایم که نسل جدید به بهشت بروند که از آن طرفش زده‌اند بیرون!