عصرایران؛ مجله تصویری سلاح- همانطور که می دانید نیروی هوایی هر کشوری از جمله مهم ترین بخش های یک ارتش مجهز به شمار می رود. برتری هوایی به معنای تامین امنیت و محافظت از پیاده نظام نیز خواهد بود. مهمتر از همه جت های جنگنده از بمب افکن ها نیز پشتیبانی می کنند و با توجه به موارد مذکور یکی از ملزومات اصلی برای یک کشور به شمار می روند. در حال حاضر موازنه قدرت در جنگ هوایی امتیازی است که در اختیار جنگنده های نسل پنجم قرار دارد. جت های جنگنده نسل پنجم، پیشرفته ترین نمونه های مطرح در سراسر دنیا محسوب می شوند. اهمیت موضوع تا اندازه است که تولیدکنندگان هواپیما تلاش می کنند تا جنگنده های قدیمی تر خود را نیز با بروزرسانی های تکنولوژیک به نسل پنجمی ها نزدیک کنند مانند رافال داسو رافال که به نسل ++۴ جنگنده‌ها تعلق دارد یعنی جتی است که بر اساس اصول جنگنده‌های نسل چهارم طراحی شده اما برخی مشخصات جنگنده‌های نسل پنجم را در خود دارد.
کمپانی آمریکایی لاکهید مارتین (از مطرح ترین سازندگان هواپیماهای نظامی) این دسته جت ها را با مشخصات زیر تعریف می کند:
– قابلیت استتار حتی در صورت استفاده از تسلیحات متنوع
– توانایی گریز از رادار، احتمال تشخیص آنها توسط سیستم های راداری دشمن بسیار پایین است
– کیفیت قابل توجه بدنه
– سیستم الکترونیک هوانوردی پیشرفته
– سیستم های کامپیوتری مجهز با قابلیت اتصال به سیستم های دیگر به منظور افزایش قابلیت های موقعیت یابی و شناسایی
در ادامه نگاهی به 10 جت جنگنده پیشرفته خواهیم داشت که در میان آنها چند مورد نسل پنجمی نیز مشاهده می شود:
داسو رافال یک هواپیمای جنگنده چند منظوره و مجهز به دو موتور است که توسط کمپانی فرانسوی هوانوردی داسو طراحی و تولید شد. در واقع هدف از ساخت این جنگنده که طی پروژه ای مشترک میان فرانسه و یک سری از کشورهای اروپایی دیگر صورت گرفت، تعویض ناوگان قدیمی و همچنین کاهش هزینه های مربوط به روند تولید و نگه داری از جت ها بود. به دنبال افزایش اختلاف نظرها بین فرانسه و چهار کشور دیگر (بریتانیا، اسپانیا، ایتالیا و آلمان)، فرانسه از این پروژه جدا شد و تصمیم گرفت به تنهایی جت جنگنده منحصر به فرد خود را توسعه دهد. نتیجه این تصمیم جنگنده داسو رافال بود. این محصول در سال 2001 خدمت نظامی خود را آغاز کرد و از آن زمان تاکنون تبدیل به یکی از بهترین هواپیماهای نظامی در دنیا شده است. داسو رافال که از قابلیت استتار نسبی برخوردار است، می تواند در ماموریت های مختلفی از جمله حمله به اهداف زمینی و ماموریت های شناسایی نیز مشارکت کند.
مک دانل داگلاس F-15 ایگل نیز یکی دیگر از پیشرفته ترین جت های جنگنده است که به درخواست دولت آمریکا برای گارد ملی این کشور و نیروی هوایی آن طراحی شد. این هواپیما یک محصول برتری هوایی محسوب می شود. برتری هوایی به قدرت بیشتر یکی از طرفین جنگ بر دیگری در نبردهای هوایی اشاره دارد که اجازه مداخله پیشگیرانه را به نیروی دشمن نمی دهند. جنگنده برتری هوایی نام برده توسط شرکت مک دانل داگلاس که امروزه بخشی از کمپانی بوئینگ به شمار می رود، تولید شده است. F-15 همچنان در وضعیت تولید فعال قرار دارد اما برنامه ریزی ها به گونه ای صورت گرفته که بوئینگ تا سال 2022 به روند تولید خاتمه دهد. با وجود آن که از خدمت نظامی این پرنده بیش از 35 سال گذشته شده است، F-15 هنوز هم یک جنگنده قابل در آسمان به شمار می رود و در اختیار رژیم صهیونیستی، ژاپن، عربستان سعودی و آمریکا قرار دارد. از جمله مهم ترین ویژگی های F-15 می توان به استفاده از دو موتور قدرتمند توربوفن اشاره کرد که سقف پرواز و شتاب فوق العاده ای را برای این مجموعه به وجود آورده اند.
JF-17 تاندر جنگنده چند منظوره سبک تک موتوره نیروی هوایی پاکستان است که طی یک پروژه مشترک با شرکت هوانوردی چنگدو چین توسعه یافته است. در واقع هدف از تولید این پرنده نظامی، معرفی یک جایگزین پیشرفته و همچنین مقرون به صرفه برای ناوگان بزرگ و پیر نیروی هوایی پاکستان بود که جنگنده های متنوعی را شامل می شد. پس از عبور از تست های دشوار و تجدید نظرهای متعدد در طراحی JF-17 تاندر، نیروی هوایی پاکستان نخستین سری از جت های نام برده را در سال 2007 دریافت کرد. البته نسخه ای ارتقا یافته از این جت نیز در سال 2013 معرفی شد که مجهز به سوخت گیری هوایی، سیستم الکترونیک هوانوردی مدرن، ظرفیت بارگیری بهتر و همچنین قابلیت شرکت در نبردهای الکترونیک بود.
HAL Tejas یک جنگنده سبک چند منظوره و تک موتوره هندی است که برای نیروی هوایی و دریایی این کشور طراحی و تولید شد. این جت جنگنده به منظور تعویض MiG-21 که از سال 1964 در خدمت نیروی هوایی هند بوده است، ساخته شد. خلبان های خبره HAL Tejas را به واسطه قابلیت مانور پذیری قابل توجه آن، نمونه ای فوق العاده به شمار می آورند.
یوروفایتر تایفون یک جت جنگنده چند منظوره، پیشرفته و دو موتوره است که توسط سه شرکت بی ای ئی سیستمز، ای ای دی اس و آلنیا آئروناتیکا ساخته شد. روند توسعه این جنگنده از سال 1983 آغاز و نخستین پرواز آزمایشی نیز در سال 1994 انجام شد. جالب است بدانید یوروفایتر تایفون نیز به عنوان یک پروژه مشترک میان پنج کشور بریتانیا، آلمان غربی، ایتالیا، اسپانیا و فرانسه معرفی شد. جالب است بدانید که داسو رافال اصلی ترین همتای این جت جنگنده به شمار می رود که از نظر ظاهری و تاکتیکی شباهت زیادی به آن دارد.
F-22 رپتور جنگنده نسل پنجم زبرصوت ساخته شده توسط کمپانی لاکهید مارتین و بوئینگ است این محصول پنهان کار و دو موتوره تنها در اختیار آمریکا قرار دارد. F-22 رپتور خدمت نظامی خود را در سال 2005 آغاز کرد. این در حالی است که دولت آمریکا پروژه رپتور را در سال 2011 متوقف ساخت. مهم ترین دلیل آن نیز افزایش قابل توجه هزینه های تولید و نگه داری از این جنگنده نسل پنجمی بوده است. لاکهید آخرین فروند از رپتور را در سال 2012 به نیروی هوایی آمریکا تحویل داد.
میتسوبیشی X-2 شین شین یک هواپیمای آزمایشی نسل پنجمی برای بررسی فناوری های پیشرفته رادار گریز است. این نمونه از هواپیماهای های مدرن که متعلق به ژاپن است، بخش مهمی از فرآیند توسعه و ساخت خود را تحت نظر صنایع سنگین میتسوبیشی پشت سر گذاشته است. اگرچه X-2 شین شین خود یک جت جنگنده نیست، اما ژاپنی ها از آن به عنوان یک بستر آزمایشی برای تحقیق در مورد تکنولوژی های مورد استفاده در جت های جنگنده دیگر استفاده می کنند. هدف از تولید این محصول، جایگزینی ناوگان قدیمی از جنگنده های ژاپنی با نمونه های پیشرفته گزارش شده است. جالب است بدانید که در ابتدا دولت ژاپن به دنبال خرید جت جنگنده F-22 رپتور از آمریکا بود. اما کنگره این کشور هر گونه احتمال وقوع چنین اتفاقی را به منظور محافظت از اسرار نظامی رد کرد. نخستین پرواز شین شین در سال 2016 انجام شد که با نتایجی موفقیت آمیز همراه بود. پس از آن میتسوبیشی اقدام به تولید اولین سری اصلی از هواپیماهای مذکور کرد. X-2 در واقع نمونه الهام بخش F-3 (جت جنگنده نسل ششم) به شمار می رود. گفته می شود که قرار است ژاپنی ها از سال 2027، تولید F-3 را آغاز کنند.
شن یانگ J-31 که تحت عنوان FC-31 نیز شناخته می شود، یک جنگنده نسل پنجم چینی است. طبق گزارش های به دست آمده، سفارشی مبنی بر ساخت و ساز J-31 توسط چین به ثبت نرسیده و این محصول بیشتر برای صادرات مورد استفاده قرار خواهد گرفت. با این حال ممکن است نیروی هوایی چین نیز یکی از اصلی ترین اپراتورهای این جت جنگنده باشد. J-31 در مقایسه با همتای خود (چنگدو J-20) چندان پیشرفته نیست اما همچنان هم نمونه ای بسیار توانمند محسوب می شود. مشخصات دقیق این جنگنده هیچ گاه به صورت کامل برای عموم رونمایی نشده است. کارشناسان خارجی خصوصا آنهایی که در آمریکا مستقر هستند، معتقدند که شن یانگ J-31 قابلیت رقابت با دیگر جنگنده نسل پنجمی را در اختیار دارد. البته این توانایی توسط فاکتورهای مختلفی تعیین می شود که از جمله مهم ترین آنها می توان به آمادگی خلبان، رادارهای پیشرفته و سنسورهای مدرن اشاره کرد.
چنگدو J-20 یکی دیگر از جت های جنگنده نسل پنجمی است که در گروه صنایع هوایی چنگدو چین برای ارتش آزادی بخش خلق تولید شد. با گذشت بیش از 20 سال از روند توسعه، نخستین پرواز این جت در سال 2011 انجام شد. پس از این پرواز نیز تنها تغییراتی جزئی در طراحی ظاهری J-20 صورت گرفت. با وجود چالش های خاصی که پس از تولید این جنگنده به وجود آمد، چنگدو J-20 اولین جت جنگنده نسل پنجمی در آسیا است. جنگنده مذکور چند منظوره و تک سرنشین است و از ماه مارس سال 2017 به خدمت نیروی هوایی چین درآمده است.
جایگاه دوم این لیست مربوط به سوخو- 57، جنگنده نسل پنجم زبرصوت است که توسط شرکتی به همین نام در روسیه طراحی و تولید شده است. گفته می شود که قرار است این محصول تبدیل به پیشرفته ترین جت جنگنده روسی شود. در مقایسه با F-35، سوخو- 57 برای تحقیق، توسعه و روند تولید حدودا 10 میلیون دلار هزینه خواهد داشت. به نظر می رسد که نیروی هوایی روسیه این جنگنده را برای آغاز خدمت رسمی در سال 2019 معرفی کند. این در حالی است که خبرنگاران در سال 2018، رویت دو فروند سوخو- 57 را در سوریه گزارش دادند.
و در آخر نوبت به پیشرفته ترین جت جنگنده سال 2019 می رسد. این جت چیزی نیست جز لاکهید مارتین F-35 لایتنینگ 2. این هواپیمای جنگنده چند منظوره، تک سرنشین و تک موتوره است و می تواند در عملیات های مختلفی مانند ماموریت های شناسایی، دفاع هوایی و حمله هوا به سطح مورد استفاده قرار گیرد. نیروی هوایی آمریکا از جدیدترین جت جنگنده خود در سال 2015 رونمایی کرد. F-35 سه مدل اصلی دارد که در زمینه قابلیت های فرود خود با یکدیگر متفاوت هستند. با وجود هزینه های بسیار بالای تولید این جنگنده، لاکهید پیش بینی کرده است که نیروی هوایی آمریکا تا سال 2070 از F-35 استفاده خواهد کرد. هرچند پیشرفته ترین هواپیمای جنگنده دنیا نیز با انتقادات متعددی همراه است، باز هم نمی توان به هیچ عنوان ویژگی های متمایز آن را انکار کرد. این پروژه را می توان پر هزینه ترین پرنده نظامی در تاریخ جهان به شمار آورد. شاید متعجب شوید اما هزینه کلی پروژه حدودا یک تریلیون (یک هزار میلیارد) دلار اعلام شده است. اصلی ترین خریداران این جت منحصر به فرد رژیم صهیونیستی، بریتانیا، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه و ایتالیا بوده اند. مهم ترین ویژگی F-35 که در تبدیل آن به پیشرفته ترین جنگنده دنیا بی تاثیر نبوده است، مهارت بالای آن در راستای غلبه بر سیستم های راداری دشمن محسوب می شود. یکی دیگر از قابلیت های ارزشمند F-35، پنهانکاری است. تا جای ممکن سعی شده است که از آخرین تکنولوژی های موجود برای کاهش بازتاب راداری و همچنین تشعشعات فرو سرخ استفاده شود. سیستم های تسلیحاتی این جنگنده متشکل از بمب های هدایت شونده لیزری، موشک های هوا به هوا، موشک های هوا به زمین و موشک های کروز ضد کشتی است.
مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.