هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران که با نام اختصاری هما (هواپیمایی ملی ایران) نیز شناخته می‌شود، یکی از باسابقه‌ترین شرکت‌هایی ایران و خاورمیانه است که از بدو تأسیس تاکنون پروازهای داخلی و بین‌المللی را پوشش می‌دهد. طبق آمار، ایران ایر در حال حاضر به ۳۵ شهر در ایران و ۲۶ شهر اروپایی و آسیایی پرواز انجام می‌دهد که این مقصدها با نوسازی و مدرن سازی ناوگان هما در حال افزایش است. همچنین، این شرکت سالانه شش میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند.
تاریخچه ایران ایر
در سال ۱۳۲۱ دو بازرگان ایرانی اقدام به راه‌اندازی نخستین شرکت هواپیمایی حامل پرچم ایران (شرکت‌های ترابری نظیر شرکت‌های هواپیمایی یا کشتیرانی که به‌صورت محلی در یک کشور خاص به ثبت رسیده‌اند و برای انجام عملیات بین‌المللی خود از حقوق و مزایای ویژه دولتی استفاده می‌کنند) را با نام ایرانیان ایرویز کردند. این شرکت در ابتدا کار خود را با پروازهای داخلی شروع کرده و سپس دامنه فعالیتش را به مقصدهای بین‌المللی گسترش داد.
در سال ۱۳۳۳ دومین شرکت هواپیمایی خصوصی ایرانی با نام پارس (پرشین ایرسرویس) تأسیس شد و عمده پروازهای آن از مبدا تهران و آبادان به مقصد پاریس، لندن، بروکسل و ژنو انجام می‌شد.
این روند ادامه داشت تا اینکه ۵۱ سال قبل و در پنجم اسفند ۱۳۴۰ دو شرکت مذکور با یکدیگر ادغام شده و شرکت ایران ایر با نام اصلی «هواپیمایی ملی ایران» و نام اختصاری «هما» تشکیل شد. هدف از راه‌اندازی این شرکت ایجاد یک خط هوایی ملی و خدمت‌رسانی به ایرانیان بود.
اولین پرواز ایران ایر با هواپیمای جت در سال ۱۳۴۴ با استفاده از یک فروند بویینگ ۷۲۷ در مسیر تهران ـ بیروت انجام شد. پس از آن شرکت ایران ایر تصمیم گرفت تمام ناوگان خود را به هواپیماهای جت تبدیل کند. در میانه‌ی دهه‌ی هفتاد میلادی، این شرکت هواپیمایی از موفق‌ترین مجموعه‌های حمل و نقل هوایی در جهان بود و روزانه پروازهای بدون توقف زیادی به قاره‌ی اروپا داشت، به‌طوری که در این دوره تنها در مسیر تهران ـ لندن بیش از ۳۰ پرواز هفتگی انجام می‌داد. در آن دوران شرکت ایران ایر تلاش می‌کرد تا با استفاده از موقعیت استراتژیک ایران، به‌عنوان نقطه‌ای میان شرق و غرب، کشور را به مرکز ترانزیت بار و مسافر تبدیل کند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، این شرکت با نام اصلی «هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران» و نام اختصاری «هما» به فعالیت‌های خود ادامه داد. ایران ایر از پیروزی انقلاب اسلامی به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی، با خروج نیروهای خارجی متخصص و لغو بعضی پروازهای بین‌المللی مواجه شد، اما در سال‌‌های جنگ تحمیلی به رغم همه‌ی فشارها و تهدیدها، با کمک نیروهای توانمند و متعهد قدیمی خود و به کارگیری نیروهای بومی و آموزش نیروی جوان و تحصیل کرده توانست نیازهای خود را برطرف کند و دانش تعمیرات هواپیما را که زمانی تنها در اختیار متخصصان خارجی بود، بومی کند.
خانواده هما
خانواده هواپیمایی ملی ایران امروزه تنها شامل یک شرکت حمل‌و‌نقل هوایی بار با نام ایران ایر کارگو است؛ در صورتی که در گذشته شرکت هواپیمایی ایران ایرتور و گروه هتل‌های هما نیز از شرکت‌های تابعه ایران ایر محسوب می‌شدند (هر دو شرکت به علت مشکلات مالی فروخته و واگذار شدند).
لوگوی ایران ایر
پس از ادغام دو شرکت و تشکیل شرکت هواپیمایی ملی ایران، طراحی نشان تجاری هما در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات به مسابقه گذاشته شد و طرح برنده تبدیل به نشان تجاری هما شد. این طرح یکی از زیباترین و اصیل‌ترین نشان‌های تجاری ایران به شمار می‌رود و توسط ادوارد زهرابیان با الهام از سازه‌های سنگی پرنده اساطیری هما در تخت جمشید با سه ویژگی سر عقاب، گوش گاو و یال اسب طراحی شده بود. در گزارش سال ۲۰۱۳ آژانس خبری حمل‌و‌نقل هوایی، لوگوی هواپیمایی ملی ایران (هما) به‌دلیل جذابیت، سادگی و رسا بودن پیام به‌عنوان برترین لوگوی شرکت‌های هواپیمایی جهان در میان ۳۰ لوگوی برتر شرکت‌های هوایی انتخاب شد.
رنگ آمیزی هواپیماهای هما نیز به‌گونه‌ای است که بدنه هواپیماها کاملاً سفید است و کلمه ایران ایر به رنگ آبی پررنگ روی قسمت جلویی هواپیما نوشته شده است. نشان هما هم به رنگ آبی پررنگ روی دم هواپیما نقش بسته و خطی با همین رنگ در بالای آن قرار دارد. رنگ آمیزی هواپیماهای هما توسط یک شرکت آلمانی تهیه شده است. همچنین، برند ایران‌ایر در سال ۱۳۹۲ در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به‌عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.
منبع: مدیران نامدار