کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم شرایطی نسبتا شایع است و زمانی رخ می دهد که غده پروانه ای شکل تیروئید که در قسمت پایینی گردن قرار دارد به میزان کافی هورمون تولید نمی کند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اوریدی هلث"، از دلایل کم کاری تیروئید می توان به انجام عمل جراحی تیروئید، التهاب در تیروئید ناشی از یک بیماری خودایمنی (در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری احتمال ابتلا افزایش می یابد)، و مصرف برخی داروها اشاره کرد.
مردان، نوجوانان، و حتی نوزادان می توانند به کم کاری تیروئید مبتلا شوند، اما اگر زنی با بیش از 60 سال سن هستید، در معرض بیشترین خطر برای ابتلا به این شرایط قرار دارید. در واقع، زنان 10 برابر احتمال بیشتری دارد به بیماری تیروئید مبتلا شوند.
مطالعات نشان داده اند که نژاد ممکن است در احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال، نتایج یک پژوهش نشان داد که افراد سفید پوست احتمال بیشتری دارد به این نوع بیماری تیروئید مبتلا شوند.
در نظر گرفتن این عوامل خطرآفرین مهم است، اما آگاهی از علایم کم کاری تیرویید به همان اندازه اهمیت دارد. در نظر داشته باشید که هورمون های تیروئید بر عملکردهای مختلف بدن تاثیرگذار هستند، از این رو، ممکن است به طیف گسترده ای از علائم که می توانند در هر گروه سنی متفاوت باشند، منجر شود.
به گفته کلینیک مایو، بزرگسالان مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است با علائم زیر مواجه باشند:
- کلسترول بالا
- صورت پف کرده
- افزایش وزن
- خستگی
- حساسیت به سرما
- یبوست
- ضربان قلب آهسته
- افت حافظه
- مفاصل سفت، متورم یا دردناک
- قاعدگی های نامنظم یا سنگین
- ضعف، درد، سفتی یا حساسیت به لمس عضلانی
- گرفتگی صدا
نوزادانی که بدون غده تیروئید یا با یک غده تیروئید بدکار متولد می شوند، ممکن است به کم کاری تیروئید مبتلا شوند. عملکرد تیروئید به طور معمول هنگام تولد بررسی می شود. این نوزادان ممکن است دارای علائم یا نشانه های بیماری نباشند، اما در زمان بروز آنها ممکن است موارد زیر را شامل شوند:
- خفگی عود کننده
- ناهنجاری های رشد
- زردی پوست و قسمت سفید چشم (یرقان یا زردی)
- پوست پف کرده
- خواب آلودگی مداوم
- یبوست
همانند نوزادان، کودکان و نوجوانان نیز در معرض خطر ابتلا به کم کاری تیروئید قرار دارند. علائم بیماری در این گروه سنی اغلب از گروه سنی بزرگسالان تقلید می کند. از جمله نشانه های دیگر کم کاری تیروئید در گروه سنی کودکان و نوجوانان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاخیر شناختی
- کوتاهی قامت
- رشد دیر هنگام دندان های دائمی
- تاخیر در بلوغ
شایع‌ترین علائم کم کاری تیروئید شامل خستگی، عدم تحمل سرما، یبوست، سوخت و ساز کند، و خشکی پوست می شوند، در شرایطی که علائم کمتر رایج دیگر ممکن است شامل ضربان قلب آهسته، درد مفصلی و ماهیچه ای، و خشکی یا پف کردگی پوست شوند. برخی افراد ممکن است یک علامت را تجربه کرده، اما دیگران این گونه نباشند.
احتمال دیگر تجربه علائم متعدد با دلایل مختلف است. به عنوان مثال، خستگی می تواند با شرایط سلامت روانی مرتبط باشد، در شرایطی که ضربان قلب آهسته ممکن است با کم کاری تیروئید پیوند خورده باشد.
عامل کلیدی برای تشخیص این که به کم کاری تیروئید مبتلا هستید، توجه به طول عمر علائم است. اگر ناگهان با احساس خستگی مواجه شده اید ممکن است به کم کاری تیروئید مبتلا شده باشید. به عنوان یک قاعده کلی، پیشنهاد شده است که در صورت مواجهه با هر یک از علائم زیر احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید مد نظر قرار بگیرد:
افزایش وزن شاید یکی از نخستین نشانه های مشهود ابتلا به کم کاری تیروئید باشد. این شرایط به واسطه سوخت و ساز آهسته تر از حالت عادی رخ می دهد. سوخت و ساز مسئولیت تبدیل کالری ها به انرژی را بر عهده دارد و زمانی که این روند کند می شود، بدن از کالری های اضافه استفاده نکرده و آنها به صورت چربی ذخیره می شوند.
افزایش وزن در کم کاری تیروئید ناگهانی نیست. فرد به تدریج متوجه افزایش وزن خفیف تا متوسط می شود. همچنین، ممکن است فرد متوجه شود که به راحتی نمی تواند وزن کم کند، یا به رغم رژیم گرفتن و انجام ورزش همچنان وزن اضافه می کند. همچنین، ممکن است به واسطه یبوست مرتبط با کم کاری تیروئید با احساس نفخ مواجه شوید.
خستگی شدید یکی دیگر از نشانه های رایج کم کاری تیروئید است. بدون در نظر گرفتن این که چند ساعت می خوابید، ممکن است همواره با احساس خستگی شدید مواجه باشید.
چرت های روزانه یا نیاز مداوم برای مصرف کافئین نیز ممکن است از نشانه های خستگی شدید مرتبط با این شرایط باشند که متاسفانه می توانند خواب شبانه را نیز دشوار سازند.
زنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری تیروئید قرار دارند. همچنین، احتمال ابتلا به بیماری های تیروئید در زنان پس از بارداری و یائسگی بیشتر است.
در صورت افت عملکرد تیروئید، زنان ممکن است تغییر در چرخه قاعدگی خود را تجربه کنند. آنها نه تنها ممکن است بی نظمی در چرخه قاعدگی را تجربه کنند، بلکه کم کاری تیروئید ممکن است موجب قاعدگی های سنگین‌تر از حد معمول نیز شود.
زنانی که در تلاش برای باردار شدن هستند ممکن است در این مسیر با دشواری مواجه شوند. از این رو، زنانی که قصد باردار شدن دارند یا آن را برای آینده نزدیک برنامه ریزی کرده اند، باید سطوح تیروئید خود را کنترل کنند. همچنین، شرایط زنانی که تحت درمان کم کاری تیروئید هستند طی بارداری به دقت زیر نظر گرفته می شود زیرا دوز دارو ممکن است نیازمند تغییر باشد.
زنان یائسه ممکن است به واسطه کم کاری تیروئید تشدید علائم خود را تجربه کنند. یائسگی زودرس از عوارض جانبی کم کاری تیروئید است. این شرایط به زمانی ارجاع می شود که یائسگی پیش از 40 سالگی رخ می دهد.
سوخت و ساز آهسته‌تر ناشی از کم کاری تیروئید ممکن است گرمای بدن شما را نیز کاهش دهد. این شرایط می تواند موجب عدم تحمل سرما شود.
کمبود هورمون های تیروئید می تواند موجب احساس افسردگی غیرعادی شود. جدا از احساس افسردگی، فراموشی نیز در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید رایج است.
متاسفانه خود فرد نمی تواند ابتلا به یک بیماری تیروئید، کم کاری تیروئید یا کم کاری تیروئید زیربالینی، را تشخیص دهد. کم کاری تیروئید زیربالینی به زمانی ارجاع می شود که غده تیروئید همچنان هورمون های تیروئید کافی تولید می کند، اما برخی نتایج آزمایش خون ممکن است غیرعادی باشند.
این مساله اهمیت دارد زیرا بسیاری از علائم کم کاری تیروئید ممکن است بی ضرر باشند، مانند خستگی ناشی از خواب شبانه بد، با شرایط سلامت دیگر مرتبط باشند، یا تنها نشانه های عادی از افزایش سن باشند مانند افت حافظه و ماهیچه های دردناک.
به عنوان مثال، افزایش وزن لزوما به معنای ابتلا به یک مشکل تیروئید نیست، و ماهیچه ها یا مفاصل دردناک ممکن است تنها نشانه ای از افزایش سن باشند. بهترین روش که پزشک شما می تواند برای تشخیص ابتلا به کم کاری تیروئید استفاده کند، آزمایش خون است.
افزایش هورمون تحریک کننده تیروئید یا سطوح پایین هورمون های تیروئید از جمله آزاد T4 ، T3 کل، یا T3 آزاد ممکن است نشانه ای از کمک کاری تیروئید باشد. یک معاینه جسمانی یا یک آزمایش تصویربرداری ممکن است برای کمک به تشخیص بیماری انجام شود.
کم کاری تیروئید در مراحل شدید خود می تواند به ضربان قلب آهسته یا تورم یا درد در مفاصل، کلسترول بالا و ضعف ماهیچه ای منجر شود. از آنجایی که امروزه غربالگری برای کم کاری تیروئید رایج است و بیشتر افراد با بروز نخستین نشانه ها به بررسی شرایط خود اقدام می کنند، درمان پیش از این که علائم شدید شکل بگیرند، آغاز می شود.