مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: حدود 40 درصد مردان و 52 درصد زنان 15 تا 64 ساله کشور دچار اضافه وزن یا چاقی هستند.
زهرا عبداللهی روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: چاقی بیماری کشنده‌ای نیست اما با بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر به طور مستقیم یا غیرمستقیم ارتباط دارد.
وی اظهار داشت: احتمال ابتلا به بیماری دیابت، آرتروز، افزایش فشار خون، نارسایی قلبی، نقرس، دیسک کمر، نارسایی تنفسی، سکته قلبی، عفونت‌های ریوی، سنگ کیسه صفرا، واریس، نازایی، سرطان سینه، سرطان پروستات، بالا رفتن چربی خون، تصلب شرائین و کاهش متوسط عمر و همچنین احساس محرومیت اجتماعی و حقارت در افراد چاق بیشتر است.
عبداللهی ادامه داد: حدود 59 درصد زنان و 36 درصد مردان بزرگسال 45 تا 65 سال کشور مبتلا به فشارخون بالا هستند و فشارخون بالا در درازمدت می تواند، باعث آسیب به قسمت های مختلف بدن شود.
وی تصریح کرد: فشار خون بالا همچنین می تواند منجر به خونریزی رگ های خونی مغز و سکته مغزی و با آسیب به عروق کلیوی موجب نقص کار کلیه ها شود و چاقی به عنوان یکی از عوامل مهم زمینه ساز برای ابتلا به فشار خون بالا می تواند در بروز این نارسایی ها نقش داشته باشد.
* 40 درصد زنان و 33 درصد مردان دارای قند خون بالا
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، اضافه کرد: حدود 40 درصد زنان و 33 درصد مردان بزرگسال 45 تا 65 سال، قند بالا دارند.
به گفته عبداللهی، قند خون بالا زمینه را برای بروز بیماری دیابت فراهم می کند، دیابت یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی جهان محسوب می‌شود که با افزایش قند خون تشخیص داده می شود.
وی اظهار داشت: در حال حاضر بیش از 250 میلیون انسان در جهان با دیابت زندگی می کنند، بیماری های قلبی و عروقی، بیماری کلیه، عارضه چشمی، آسیب دیدگی اعصاب، عفونت های مکرر و کاهش وزن از عوارض دیابت است.
عبداللهی تصریح کرد: افرادی که در بزرگسالی به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند، عمدتا افراد چاق هستند. با پیشگیری از چاقی می توان به طرز قابل توجهی از تعداد بیمارانی که از دیابت و عوارض آن رنج می برند، کاست.
* شیوع کلسترول بالا در زنان و مردان ایرانی
وی افزود: کلسترول بالا خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد؛ 30 درصد مردان و 36 درصد زنان 25 تا 64 سال ایرانی کلسترول بالا دارند. در افراد چاق که معمولا از غذاهای پرچرب، سرخ کرده و فست فودها به مقدار زیاد استفاده می کنند و فعالیت بدنی کمی دارند، مجموع این عوامل سبب می شود تا کلسترول بالاتری داشته باشند و به دنبال آن خطر ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی در آنها افزایش می یابد.
عبداللهی خاطرنشان کرد: فقط 12 درصد مردان و 14 درصد زنان 15 تا 64 سال کشور روزانه پنج واحد میوه و سبزی مصرف می کنند، میوه ها و سبزی ها جزو مهمی از یک رژیم غذایی سالم هستند که مصرف روزانه و به مقدار کافی آنها می تواند نقش مهمی در پیشگیری و درمان بیماری های مزمن همچون دیابت نوع 2، بیماری های قلبی و عروقی، سکته مغزی، سرطان و چاقی داشته باشند.
به گفته وی، بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، مصرف ناکافی میوه و سبزی ها علت 31 درصد از موارد ایسکمیک قلب و 11 درصد موارد سکته مغزی است.
عبداللهی افزود: مصرف سرانه چربی در کشور بیشتر از مقدار توصیه شده، است، در عین حال بخش عمده ای از روغن های خوراکی، روغن نباتی جامد است که به دلیل میزان بالای اسیدهای چرب اشباع شده، یکی از عوامل عمده زمینه ساز بیماری های قلبی و عروقی به شمار می رود. همچنین مصرف روغن های حاوی اسید چرب اشباع و ترانس بالا خطر بیماری های قلبی وعروقی را افزایش می دهد.
* مصرف نمک در ایران 2 برابر استاندارد
وی ادامه داد: مصرف نمک در ایران بیش از 2 برابر میزان مجاز است و حدود دو سوم نمک دریافتی مردم کشور ما در نتیجه مصرف غذاهای آماده و کنسروی و تنقلات شور مانند پفک، چیپس و غیره است. پایین آوردن مصرف نمک در حد پنج تا 6 گرم در روز، خطر بیماری های قلبی را 18 درصد و سکته مغزی را 24 درصد کاهش می دهد.
عبداللهی تصریح کرد: نوشابه های گازدار یکی از مواد حاوی مقدار زیاد مواد قندی است؛ هر بطری معمولی 300 میلی لیتری نوشابه حدود 28 گرم قند دارد، مصرف بی رویه نوشابه ها یکی از عوامل عمده در بروز چاقی است و چاقی زمینه ساز دیابت، بیماری های قلبی و عروقی و افزایش چربی و فشارخون و انواع سرطان ها است.
به گفته وی، نوشابه های گازدار به دلیل املاح فسفات، مانع از جذب کلسیم وعده غذایی می شوند و بنابراین با مصرف مرتب این نوشابه ها و اختلال در جذب کلسیم رژیم غذایی، کمبود کلسیم و پوکی استخوان بروز می کند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تاکید کرد: عادات و رفتارهای غذایی نامناسب مانند سرخ کردن غذاها، مصرف چربی اضافی همراه با غذا، استفاده از نمک اضافی در موقع صرف غذا، افراط در مصرف سس های چرب و شیرینی های خامه ای، مصرف چای بلافاصله پس از غذا و مصرف جوش شیرین در پخت نان چاقی، افزایش چربی خون، افزایش فشارخون و کمبود ریزمغذی ها را به دنبال دارد.
* کمبود مصرف شیر در ایران
به گفته وی، مصرف سرانه شیر و لبنیات در کشور ما در مقایسه با مقادیر توصیه شده کمتر است؛ مصرف کم شیر و لبنیات که مهمترین منبع تامین کلسیم است، کمبود دریافت کلسیم را تشدید می کند و زمینه برای ابتلا به پوکی استخوان فراهم می شود.
عبداللهی افزود: شیر و لبنیات بهترین منبع تامین کلسیم هستند و مصرف روزانه آن ضروری است؛ بررسی های مصرف مواد غذایی نشان می دهد که مصرف شیر و لبنیات در کشور کمتر از مقادیر توصیه شده است.
وی تصریح کرد: عادات و رفتارهای غذایی غلط مانند سرخ کردن غذاها، مصرف چربی اضافی، مصرف نمک اضافی در موقع صرف غذا، استفاده از سس های چرب همراه با سالاد، افراط در مصرف شیرینی به خصوص شیرینی های خامه ای در کنار کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی از جمله عوامل دیگری هستند که سلامت مردم را به خطر انداخته اند.
عبداللهی تاکید کرد: به منظور اصلاح الگوی مصرف غذایی، پیروی از یک برنامه غذایی مناسب ضروری است و دفتر بهبود تغذیه جامعه به کمک اساتید و متخصصان تغذیه کشور اقدام به تهیه راهنمای غذایی ایرانی کرده است.
به گفته وی، بر اساس راهنمای غذایی ایران، مصرف روزانه مواد غذایی در پنج گروه اصلی شامل گروه نان و غلات، گروه شیر و مواد لبنی (ماست، پنیر یا کشک)، گروه میوه ها، گروه سبزی ها، گروه گوشت و جایگزین های آن یعنی حبوبات و تخم مرغ به مقدار توصیه شده برای حفظ سلامت بدن و پیشگیری از انواع بیماری ها ضروری است.
عبداللهی تصریح کرد: مصرف قند، نمک و چربی در برنامه غذایی روزانه باید کاهش یابد و برای این کار لازم است صنایع غذایی در تولید محصولات خود تا حد ممکن میزان نمک، قند و روغن را کاهش دهند و محصولات غذایی حامی سلامت را به بازار عرضه کنند.
وی ادامه داد: حمایت از صنایع غذایی برای غنی سازی و افزودن ریزمغذی هایی که شواهد کمبود آنها در کشور وجود دارد مانند آهن، روی، ویتامین D و A ضروری است، در سایر کشورها نیز از سالیان پیش محصولات غنی شده با ریزمغذی ها مطابق با استانداردهای تعیین شده در دسترس مردم قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: تداوم اجرای برنامه ملی غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک برای کاهش هزینه های سنگینی که به دلیل عوارض و پیامدهای ناشی از کمبود آهن و اسید فولیک به خانواده ها و دولت تحمیل می شود، بسیار اهمیت دارد. همچنین هماهنگی برای پایین نگهداشتن قیمت تمام شده شیر و فرآورده های لبنی به منظور پیشگیری از عواقب کمبود کلسیم از جمله پوکی استخوان و افزایش روند فشارخون بالا و بیماری های قلبی و عروقی نباید از نظر مسئولان کشور دور بماند.