عصر ایران ؛ روح الله صالحی - بهمن و اسفندماه هرسال، برای قشر کارگر جدای از نگرانی های خرید سال نو، یک نگرانی تمام عیار هم کنار گذاشته است؛ آن هم اخبار مربوط به درصد افزایش دست مزد و حقوق سال بعد است. به این امید که این درصد افزایش حقوق، گره گشا باشد و بتواند به کاری آید و مرهمی بر زخم ها باشد.
امسال که در میانه یک جنگ تمام عیار اقتصادی ایستاده ایم و نگرانی هایش، هم پای نرخ غیر رسمی هفتاد تا هشتاد درصدی تورم جهش داشته است. همه مردم، با گوشت و پوست تن شان وضعیت بد معیشتی را چشیده اند و کار به سرخ نگه داشتن صورت رسیده است. اما در این بین صورت قشر کارگراز سرخ نگه داشته شدن گذشته است و به کبودی می زند.
سال های قبل، گمانه زنی اعضای شورای عالی کار چندان اختلاف فاحشی با نرخ مصوب پایانی نداشت. امّا امسال این گمانه زنی ها شکل و شمایلی از چانه زنی ندارد که به نتیجه ای دلخواه همه منتهی شود. انگار خیال همه از نرخ پایانی راحت است و فقط خود را سینه چاک نشان می دهند. تا فردا روز بگویند من که گلو پاره کردم و فقط یک رأی داشتم ؛ بقیه موافق نبودند.
این گمانه زنی ها، از افزایشی فراتر از ایده آل ِ حقوق و دست مزد کارگران کشور سخن می گوید. همین دور از واقعیت جامعه بودن، به جای این که بخواهد باعث ذوق زدگی و خوشحالی شود؛ باعث آزار کارگران می شود. چرا که باور دارند هرسال این افزایش، بیشتر از بیست درصد افزایش اتفاق نخواهد افتاد.پس چه نیاز به این همه «تو بمیری، من بمیرم» هست؟
شریعتمداری، وزیر کار و رفاه اجتماعی از کاهش فاصله حداقل معیشت و حداقل دستمزد یاد کرد و گفت: «در لایحه بودجه 98 متوسط رشد دستمزد کارگران را 20 درصد دیده ایم» این یعنی تمام، باقی وعده ها جنبه نمایشی دارد. اتفاقی که باید بیفتد را بوسیده اند و لب طاقچه گذاشته اند. یک طرف ماجرا کارگران ایستاده اند و طرفی دیگر، کارفرمایان، هرکدام از این دو طیف مشکلات خاص و تقریباً ناینحل خود را دارند. با این شرایط که در تأمین مواد اولیه و هزینه های سربار ساخت حوزه تولید و... وجود دارد، امکان افزایشی این چنینی تقریباً غیر ممکن است.
دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران درمقام دفاع از رقم افزایشی و پیشنهادی حقوق کارگران تا پنج میلیون تومان، گفت: «نمایندگان مجلس از کجا به رقم چهارمیلیون حقوق کارگران رسیده اند؟ اگر ما اعلام می کنیم هزینه ماهانه معیشت کارگران به پنج ملیون تومان رسیده ناشی از محاسبه هزینه های زندگی خانوارها و فاصله بین حداقل مزد و سبد معیشت بوده است که باید پر شود.»
از قدیم گفته اند با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی شود. اما انگار همه می خواهند به نوعی خود را پلیس ِ خوب ماجرا جلوه بدهند و از افزایش هایی حرف می زنند که دیدنش در خواب هم ممکن نیست. شاهکار جایی بود که حق مسکن کارگران از چهل هزار تومان به صد هزار تومان افزایش پیدا کرد؛ که این افزایش، سر از طنازی کاریکاتورها درآورد. کارگری را تصویر کرده بودند که با این افزایش حق مسکن، در انتخاب بین زعفرانیه با فرمانیه مردد مانده بود.
نیازی به گفتن جایگاه قشر زحمت کش کارگر نیست که به اندازه چند سال می توان خوراک سخنران ها از توی آن بیرون کشید. صدالبته نباید گذاشت با این شرایط، هیچ پدری شرمسار بچه ها و خانواده اش باشد. اما واقعیت است که با این شرایط فرقی بین کارکردن و نکردن نیست. فقط تأمین شدن برای چند روز اوّل ماه، باعث تلفیق نگرانی با دل آشوبی می شود.
خدایی، نماینده کارگران در شورای عالی کار حقوق فعلی را تأمین کننده تنها 25 درصد از هزینه های زندگی کارگران دانست و حتی گفت: «شاید نیاز به افزایش صد در صدی درصدی دستمزد داشته باشیم.» این قِسم جملات اثرات منفی روانی ایجاد می کند. عضو هیأت مدیره کانون عالی شورای اسلامی کار گفت: «الان میان خط فقر و دستمزد کارگران یک فاصله حدوداً 53 درصدی ایجاد شده است. دستمزد کارگران کفاف ده روز را می دهد.»
آن چه پُر واضح است، فاصله بین حداقل دست مزد با حداقل معیشت است که اتفاق افتاده و آن را نمی توان با این مباحث پر کرد. چرا که تعریف منابع مالی پایدار برای کارفرمایان ملاک است؛ تا شاهد سونامی تعدیل نیرو در سال 98 نباشیم. از سویی دیگر، ناچار بودن کارگران به ادامه کار با شرایط فعلی است که به جریان نیروی کار ارزان تر دامن می زند.