کی روش بگوید بد است، دیگران بگویند خوب است؟!

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - سخنان کارلوس کی‌روش سرمربی تیم ملی فوتبال ایران با انتقادات و واکنش های مختلف رو به رو شده است.

او در ادامه جدال لفظی خود با برانکو ایوانکویچ سرمربی تیم پرسپولیس گفته بود یا به نقل از او گفته شده: «مردم ایران به لحاظ اقتصادی در مضیقه اند و برای سفره خود مشکل دارند آن وقت این آقا با هواپیمای فرست کلاس سفر می کند.» هر چند روایت های دیگری هم وجود دارد که درباره «مردم ایران» نگفته و منظور او کادر تیم ملی بوده و تفسیر و نقل جواد خیابانی هم که به سخنان احساساتی شهرت دارد دقیق نیست و شاید بخشی از آتش را او و البته ناخواسته و از سر احساسات ناسیونالیستی که در مسابقات ملی گل می کتد، به پا کرده باشد.

با این حال برخی از خبرگزاری ها هم این گونه نقل قول کرده اند که کی روش گفته «مردم ایران، نان ندارند» و به ایرانیان، توهین کرده است و جواد خیابانی هم در پاسخ به او به همین جمله اشاره کرده است. جالب این که بعضی از رسانه هایی که ارادتی به رییس دولت ندارند، مدافع عضو دولت شده اند.

دوستی که به زبان انگلیسی مسلط است نیز به نویسنده این سطور نکاتی را یادآور شد: اولا در نظر داشته باشیم که کی روش پرتغالی است و زبان مادری او انگلیسی نیست. به پرتغالی فکر می کند و انگلیسی بیان می کند و وقتی به فارسی ترجمه می شود از دو سطح زبانی گذشته و احتمال خطا وجود دارد. آرین قاسمی البته مترجم خوبی است اما دچار استرس شده بود.

ثانیا: در کلام کی روش اساسا واژه «سفره» نبوده و این اصطلاح کاملا شرقی است نه غربی.

ثالثا: کی روش از تعبیر people here استفاده کرده و here ناظر به اشاره به محل مسابقات تیم ملی ( ابو ظبی یا شارجه) است. ضمن این که people معانی متعددی دارد و منظور کی روش احتمالا دستیاران یا تیم مربی گری بوده نه مردم ایران. در زبان انگلیسی به جای persons هم از people استفاده می شود. 

جمله او این است: we have people here not having money to have food  ,در اینجا مراد از people دستیاران است و بر کلمه here باید درنگ کرد و در نظر داشت که زبان اصلی کی‌روش انگلیسی نیست و چه بسا اگر مانند مربیان کروات به زبان مادری سخن می گفت این سوء تفاهمات هم پیش نمی آمد.  

باری جدای این بحث فنی این گفتار در پی توجیه سخن سرمربی پرتغالی تیم ملی آن هم در گرماگرم یک تورنمنت مهم بین المللی نیست و اگر بنا باشد درباره ایران و تاریخ ایران و تمدن ایران و کرامت ایرانیان و از این قبیل مفاهیم داد سخن دهد بسا بیشتر از جواد آقا خیابانی بتوانم اما آخر صحبت احساسات نیست. 

اگر چه می توان حدس زد در ترجمه به عمد یا به سهو، دقت لازم اعمال نشده یا پیاز داغ آن را زیاد کرده باشند چون بین «به لحاظ اقتصادی در مضیقه هستند» و «نان ندارند بخورند» خیلی تفاوت و فاصله وجود دارد و غالب حملات و انتقادات بر پایه جمله دوم است حال آن که مضیقه و تنگنای ناشی از تحریم های ظالمانه ترامپ ، در سخنان عالی‌ترین مقامات جمهوری اسلامی هم مورد اشاره قرار می گیرد و به همین خاطر تقبیح می شود.

نکته مورد نظر این گفتار اما یک یادآوری است. کافی است از دی 97 به اردیبهشت 96 بازگردیم و این پرسش را به میان آوریم که در مناظره های انتخابات ریاست جمهوری 96 درصد از مردم ایران را نابرخوردار و محروم نخواندند و با وعده نان و رفع گرسنگی درصدد جلب آرا برنیامدند؟ اگر یک کاندیدای انتخابات بگوید بد نیست و قباحت ندارد و یک مربی خارجی بگوید قبیح می شود؟

این عبارت که «مردم، نان ندارند بخورند» اگر هم از زبان کی‌روش بیان شده باشد و منظور از مردم هم واقعا مردم باشد نه دستیاران باز هم اگرچه ناپسند است اما تازه نیست. کسی نمی داند. شاید او انتخابات ریاست جمهوری 96 را دنبال می کرده و هنوز در آن فضا سیر می کند. کی روش بگوید بد است، دیگران می گفتند، خوب بود؟

به این بهانه بد نیست تنها به مناظره اول انتخابات در سال 96 سری بزنیم و چند جمله را نقل کنیم:

 «- امروز حدود 11 میلیون نفر حاشیه‌نشین داریم که به دلیل فرصت‌های نامناسب و بحران‌های اقتصادی به وجود آمده است. ( کاندیدای دیگر: بیشتر از 11 میلیون نفرند 16 میلیون نفرند).

   -واقعیت این است که امروز شکاف طبقاتی در جامعه ما بیشتر شده و فرصت‌های اجتماعی امروز نابرابرند. یعنی بهره‌ای که آن 4 درصد می‌برند هیچ وقت بقیه 96 درصد مردم نمی‌برند.  

-بر کسی پوشیده نیست که زندگی برخی افراد محروم که خودم سرکشی کردم فقط درآمدشان همین 45 هزار تومان است یا از بهزیستی و امداد می‌گیرند. آیا با این پول ها امکان گذران زندگی هست؟ حتما باید این وضعیت تغییر کند. قدرت خرید کم شده. باید با واقعیت زندگی محرومین سخن بگوییم. باید تغییری در قشر بسیار ضعیف بدهیم.

   -در جامعه ما 4 درصد وجود دارند که از همه چیز برخوردار هستند و 96 درصد جامعه برخوردار نیستند و آن کسانی هم که برخوردار هستند با رانت برخوردارند.

   - من با جدیت می‌گویم این 4 درصد همین دلالان زالو صفت هستند...»

آقای خیابانی می فرمایند او حرف نزند چون کارمند است. نه برادر! شما کارمندی که هر چه بگویند باید تکرار کنی و فعلا دستور این است که کی روش را بکوبی چون فردوسی پور را هم به حاشیه می برد. اگر نقد کند با ستایش های قبلی نمی خواند و نقد نکند همسو و ضد ایرانی تلقی می شود.   

در این که در گرماگرم تورنمنت نباید سخنان تحریک آمیز بیان کرد تردیدی نیست و سابقه هم نداشته اما کی روش اساسا آدم متفاوتی است. وقتی آدم متفاوت می آوری تفاوت ها را هم باید تحمل کنی و در غیر این صورت ماییم و ممد آقا مایلی کهن و امیر خان قلعه نویی و نصیحت های مجید آقا جلالی و دیگر بزرگان. به تعبیر آنتونی رابینز تفاوت است که تفاوت می آورد.

در نگاه کی روش وزارت ورزش هم متولی تیم ملی است و هم متولی پرسپولیس و درست یا غلط، واقعی یا شانتاژی احساس می کند بین این دو تبعیض قایل می شوند و صدایش درآمده. بر این اساس می توان پرسید توهین به ملت ایران را از کجا درآورده ای آقای خیابانی؟

پولش را بگیرد و مدح و ثنا بگوید و برود خوب است یا برای موفقیت تیم ملی حرص و جوش بخورد؟ 

با این حال تأکید می کنم:

اولا این گفتار را ورزشی تلقی نکنید. ثانیا قصد این مطلب تنها این یادآوری بود که نمی شود در ایام انتخابات بگوییم مردم گرسنه و محتاج 45 هزار تومان یارانه نقدی و نیازمند و حاشیه نشین‌اند تا رأی جمع کنیم و دیگری اگر بگوید به صرف این که دیگری است رگ غیرت مان بیرون بزند! به جای این حاشیه سازی ها با یک مدرس زبان تماس می گرفتند یا خود عادل که زبان درس می دهد توضیح می داد هم بد نبود.

از همه خنده دارتر اما این است که برخی مجریان صدا و سیما دم گرفته اند که به مردم ایران توهین شده است. خنده دار از این حیث که انگار این صدا و سیما از بام تا شام به گرایش های فرهنگی و سیاسی اکثریت مردم احترام می گذارد.

نمی‌گویم کی‌روش توهین کرده یا نکرده، می گویم اگر هم حرفی زده بدترش را قبلا دیگران گفته اند و چرا صدا و سیما که این قدر ایران دوست و مردم دوست است همه چهره های سیاسی و فرهنگی و اجتماعی مورد قبول و احترام مردم را دعوت نمی کند؟ داستان این است...