گیاهان دارویی کاربردهای متنوعی دارند یکی از آنها استفاده در حوزه دامپزشکی است و تا کنون برای درمان برخی بیماری های دامی از گیاهان دارویی استفاده شده که حرکتی تازه است.
برای پیمودن این راه مسیر زیادی پیش رویمان قرار دارد تا شاهد توسعه و گسترش بیشتر گیاهان دارویی در حوزه دامپزشکی باشیم در زیر گفتگو با خسرو فاتحی مشاور مدیر کل دامپزشکی استان اصفهان درباره این موضوع را می خوانید.
درباره اهمیت گیاهان دارویی در حوزه دامپزشکی توضیح دهید؟
در کشور ما استفاده از گیاهان دارویی درسلامت، پرورش و پیشگیری و درمان بیماری های انسان و دام سابقه بسیار کهن داشته و می توان ادعا کرد که جامعه بشری امروز بسیاری از کشفیات علمی طب را مدیون تلاش های دانشمندان ایرانی همچون ابوعلی سینا است. از سویی با بالا رفتن هزینه تولید، ایجاد مقاومت های آنتی بیوتیکی در انسان بدلیل مصرف گوشت حاوی داروهای آنتی بیوتیکی و به مخاطره افتادن بهداشت و سلامت انسانی به نظر می رسد مصرف گیاهان دارویی با اثرات درمانی مشخصی بتواند تا حدود زیادی از این معظل جلوگیری کند بر این اساس سازمان دامپزشکی کشور توجه به سند ملی گیاهان داروئی و طب سنتی را در برنامه راهبردی خود قرار داده است. بر این اساس کسب سهم 20 درصد ارزش بازار داروی حوزه دامپزشکی کشور توسط محصولات تأیید شده مبتنی بر داروهای گیاهی و محصولات طبیعی تا سال 1404 محقق می شود. همچنین گسترش و توسعه منطقی دارو های گیاهی و روش های طب سنتی از دیگر برنامه های راهبردی این سازمان است. از این رو اهمیت گیاهان داروئی و داروهای گیاهی در حوزه دامپزشکی کاملا مشهود است.
با توجه به نکاتی که ذکر کردید فرآورده های گیاهی در حوزه دامپزشکی کاربرد دارند، این استفاده به چه میزان است؟
فرآورده های گیاهی همانند حوزه پزشکی در دامپزشکی نیزعمدتا شامل داروها و مکمل های گیاهی و فرآورده ها است که قبل از تصویب سند ملی گیاهان داروئی و طب سنتی تعداد انگشت شمار این فرآورده ها درحوزه دامپزشکی مورد استفاده بود. اما پس از ابلاغ سند با توجه به اهمیت موضوع، علاقمندی و تعهد جدی روسای وقت و فعلی سازمان دامپزشکی به این مسئله و برای کاهش مصرف داروهای سنتتیک با توجه به امکانات وعلیرغم مشکلات زیاد بر سر راه این موضوع با تشکیل کمیسیون ثبت داروهای طبیعی و طب سنتی موفق به ثبت و تولید داخل 55 قلم داروی گیاهی شده است.
با توجه به اهمیت موضوع چه دغدغه هایی در مسیر استفاده از طب سنتی در حوزه دامپزشکی وجود دارد؟
عمده‌ترین چالش در تجویز داروهای گیاهی در حوزه دامپزشکی، اطمینان بخشی به کلینیسین‌های دامپزشک در خصوص اثربخشی داروهای گیاهی است در همین راستا مهمترین وظیفه کمیسیون ثبت داروهای طبیعی و گیاهی سازمان، حساسیت و دقت علمی در تصویب فرمولاسیون و اطمینان از کارائی، اثر بخشی و بی‌خطری فرآورده گیاهی یا طبیعی است. یکی دیگر از دغدغه های استفاده از طب سنتی در حوزه دامپزشکی دخالت افراد فاقد صلاحیت علمی است که برای رفع این دغدغه در معاونت تشخیص ومدیریت درمان سازمان کمیته ای با اهداف کاربردی سازی آموزش های طب سنتی دررشته دامپزشکی، استخراج روش های درمانی مبتنی بر طب سنتی و شناسائی منابع طب سنتی در حوزه دامپزشکی، شناسائی و جمع آوری اندوخته های طب مردمی در فلات ایران، تشکیل بانک اطلاعات و شناسائی صاحب نظران در حوزه طب سنتی دامپزشکی با همکاری ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان داروئی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و به روز کردن پروتکل های درمانی مبتنی بر طب سنتی با کمک اساتید دانشگاهی و ساماندهی و ترویج علمی استفاده از این روش تشکیل شده است.
آیا از ظرفیت ها و پتانسیل بخش خصوصی در بخش فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی استفاده شده است؟
بر اساس سند ملی گیاهان داروئی و طب سنتی و هم چنین پروتکل پیش بینی شده در نقشه راه ابلاغی، سازمان دامپزشکی کشور وظیفه سیاست گذاری، تسهیل و همکاری در ثبت داروهای گیاهی و فرآورده های طبیعی را به عهده دارد و در همین راستا چندین شرکت دارو سازی گیاهی از بخش خصوصی در این زمینه فعال است و کل تولید محصولات گیاهی با کاربرد در حوزه دامپزشکی به عهده بخش خصوصی است.
از نظر شما نقش جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبیعی و طب ایرانی (سنتی) برای پیشرفت این حوزه چیست؟
با توجه به سر آمدی کشور ایران، پتانسیل فوق العاده بالای این سرزمین وغنی بودن ایران اسلامی در بین کشورهای جهان با رتبه ممتاز از نظر غنای گیاهی و تنوع زیستی شناخته شده جهانی که براساس نظر گياه شناسان و پژوهشگران این حوزه، تعداد گونه هاي گياهي ايران در حدود 8هزار گونه است برگزاری این گونه جشنواره های بین المللی مایه مباهات و افتخارات کشور است وهمانطورکه در جشنواره های قبل سازمان دامپزشکی کشوربه صورت فعال مشارکت داشته است. این جشنواره باعث نشان دادن پتانسیل موجود در این حوزه و رغبت کارخانجات داروسازی گیاهی و ورودبه حوزه تولید داروهاو مکمل های گیاهی دامپزشکی است. از طرفی با توجه به وجود روش های طب سنتی در بین آحاد جامعه میتواند جایگاهی برای کمک به جمع آوری این اطلاعات و تکمیل این اندوخته های شفاهی سینه به سینه که سرمایه واقعی تاریخ علمی هر کشوری است شود.
پیشنهاد شما برای برگزاری بهتر این رویداد چیست؟
برگزاری این رویداد نشان از اهمیت دادن به حوزه گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و طب سنتی درحوزه دامپزشکی نیز دارد. هر دو سال شاهد ارتقا کیفی و کمی جشنواره بوده ایم. اما مسئله ای را به عنوان پیشنهاد می کنم تا در صورت امکان اختصاص میز به حوزه دامپزشکی در غرفه ویژه اختصاص داده شود که دستاورد آن به نمایش گذاشتن کل دست آوردهای این حوزه است تا در جهت شناساندن اهمیت ویژه نقش دامپزشکی در ارتقا سلامت جامعه به مسئولان کشوری و باز دید کنندگان گامی برداشته شود.
چهارمین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبیعی و طب ایرانی (سنتی) به همت ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی، 21 تا ۲۴ آبان ماه 97 در مصلی بزرگ امام خمینی (ره) تهران برگزار می‌شود.