اولین نشست خبری دومین «جایزه پژوهش سینمایی سال» با حضور محمود اربابی رئیس شورای سیاستگذاری، احمد ضابطی جهرمی دبیر جشنواره، خسرو دهقان و روح الله حسینی از اعضای شورای سیاستگذاری و جمعی از اهالی رسانه صبح روز شنبه 14 مهرماه در مدرسه ملی سینما برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی جایزه پژوهش سینمایی ،در ابتدا محمود اربابی ضمن تشکر از اهالی رسانه برای حضور در این نشست گفت: امسال دومین جایزه پژوهشی همزمان با هفته پژوهش برگزار می‌شود. اما فکر برگزاری این جایزه به سال 95 بازمی‌گردد زمانی که مسئولان و دست اندرکاران احساس کردند کنار همه فعالیت هایی که در سینمای ایران انجام می شود، برگزاری جایزه پژوهشی مورد غفلت قرار گرفته است. سینمای ایران در 40 سال گذشته افتخارات بسیاری در عرصه‌های مختلف به دست آورده اما نیاز به طراحی چنین جایزه‌‌ای شود.
رئیس شورای سیاستگذاری جایزه پژوهش سینمایی ادامه داد: آموزش و پژوهش از مهم ترین و ضروری ترین بخش ها برای هر فعالیتی است. همه ما که در این عرصه فعالیت می کنیم از این کانال عبور کردیم و از فعالیت های پژوهشگران بهره بردیم. سال گذشته اولین دوره این جایزه برگزار شد و بسیاری از دانشجویان، اساتید و پژوهشگران سینما در آن شرکت کردند. برگزاری این جایزه نقطه عطفی در بحث پژوهش سینما ایجاد کرد و ما تلاش کردیم این برنامه به شکل مطلوبی برگزار شود.
در ادامه دبیردومین دوره جایزه پژوهش سینمایی سال با تشکر از حمایت اهالی رسانه از این رویداد فرهنگی گفت: برای سینمای ایران زحمت بسیاری کشیده شده است. اساسا سینما هنر پرزحمتی است و هر کشوری در این زمینه توفیق و آوازه ای داشته باشد نشان دهنده ترقی و پیشرفت آن است به این معنی که هنرهای دیگر را داشته که حالا سینما را به دست آورده است.
ضابطی جهرمی با اشاره به توفیقات سینمای ایران ادامه داد: سینما هنری است که در سی تا چهل سال گذشته به عنوان هنر اول خود، آن را می شناسیم. مطرح ترین هنر ایرانی در دهه های اخیر، سینما بوده است و وقتی منابع و مقالات خارجی درباره سینمای ایران را می خوانیم نمی توانیم این اعتبار جهانی را تحسین نکنیم. این اعتبار نیازمند مراقبت است.
ضابطی جهرمی ادامه داد: یکی از وجوه توجه ما به سینمای کشورمان که به نظر من توانسته برخی از ویژگی‌های اساسی «سینمای ملی» را حداقل به دست آورد، وجوه نرم افزاری و هنری است. امیدوارم بقیه وجوه هم این شرایط را به دست آورد. اینکه سینمای ایران در چند سال اخیر به شهرت جهانی رسیده در گرو زحمات هنرمندان بسیاری است.
وی ادامه داد: سینما در چند سال اخیر توانسته از هنرهایی همچون ادبیات، شعر و معماری پیشی بگیرد. سینما، مطرح ترین هنر ایرانی در چند دهه اخیر بوده است. وقتی مطالبی درباره سینمای ایران به زبان‌های دیگر جست‌وجو می‌کنم نمی‌توانم سینمایمان را تحسین نکنیم.چراکه مطالب و پژوهش‌های بسیاری در دانشگاه‌ها و مراکز مختلف علمی در خارج از کشور روی سینمای ایران انجام شده است اما باید توجه داشته باشیم که این سینما نیاز به مواظبت و حمایت دارد. اگر سینمای کشوری پشتوانه تئوریک و پژوهشی نداشته باشد نمی‌تواند قوی ظاهر شود.
وی ادامه داد: آرزوی ما این است که شکلی از سینما را داشته باشیم که در نهایت به ژانر «ملی» برسد. یعنی زیبایی شناسی ایرانی شکل بگیرد و هر جا که نام فیلم ایرانی شنیده می‌شود برای همان خصوصیات به دنبالش بروند.
ضابطی جهرمی عنوان کرد: در اولین نشست شورای سیاستگذاری نکته‌ای را برای اعضای شورا گفتم که شاید برای شما هم شنیدن آن جالب باشد. من دانش آموخته دوره ای از سینما در کشورم هستم که مربوط به دهه نخست یعنی سال 1350 می‌شود. یادن می آید در آن دهه ما در دانشگاه اجازه نداشتیم درباره سینمای ایران صحبت کنیم زیرا استادان این اجازه را به ما نمی‌دادند. صحبت کردن درباره سینمای ایران نوعی تحقیر و سرافکندگی محسوب می شد. ما همیشه با احتیاط در مورد سینمای ایران صحبت می کردیم. در دانشکده هنرهای درماتیک سخت‌گیری بیشتری صورت می‌گرفت و آن ها معتقد بودند که اصلا در ایران سینمایی وجود ندارد. «فیلم فارسی» اصطلاح تحقیرآمیزی برای فیلم های ما بود و هیچ پژوهشی در آن سال ها درباره سینمای ایران وجود ندارد.
وی ادامه داد: این موضوع باعث شده بود فاصله ای بین سینماگران و دانشجویان سینمای ایران وجود داشته باشد و این دو گروه همدیگر را قبول نداشته باشند. این جدایی و شکاف به سینمای کشورمان بسیار آسیب زد. برای برخی آرزو بود که بتوانند مطالعه علمی روی سینمای کشورشان داشته باشند؛ اما اجازه نمی‌دادند.
ضابطی جهرمی در ادامه بیان کرد: امروز ما در جایگاهی هستیم که بسیاری از پژوهش های سینمایی ما در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی درباره سینمای کشور خودمان است. حتی بسیاری از ایرانیانی که در خارج از کشور هستند درباره سینمای ایران می‌نویسند. بدین ترتیب فکر کردن درباره سینمای ایران، نظریه پردازی توصیفی و نقد نویسی به رشد سریع‌تر سینمای ایران کمک می‌کند و منتقدان خلاق نقشی اساسی در پیوند پژوهشگران و سینماگران ایران داشتند.
دبیر دومین جایزه پژوهش سینمایی با اشاره به نقش منتقدان در برداشتن شکاف میان پژوهشگران و سینماگران گفت: منتقدان خلاق ایرانی تا حدودی توانسته‌اند شکاف بین سینماگران و دانشجویان سینما را از بین ببرند. ادبیات نقد هم در ایران به لطف منتقدان صاحب فکر در این چهل سال رشد بسیاری کرده است. طبعا ما باید کسانی که در این راه تلاش می‌کنند را تشویق کنیم تا پشتوانه قوی برای سینمای ایران فراهم کنند. نیروی محرک و اصلی توسعه سریع تر سینما برای دست یافتن به فضای جهانی در پیوند بین کار دانشگاهیان، پژوهشگران علمی و دست اندرکاران سینماست.
در ادامه این نشست خسرو دهقان و روح الله حسینی از اعضای شورای سیاستگذاری به همراه محمود اربابی و احمد ضابطی جهرمی از پوستر دومین دوره جایزه پژوهشی سینمایی سال رونمایی کردند.
ضابطی جهرمی درباره پوستر توضیح داد: این پوستر تفاوت آشکاری با پوستر سال قبل دارد. حداقل مختصات استاندارد امر پژوهش در آن به شکل نمادین منعکس شده است . همچنین نماد سینما، پژوهش، ارتباط این دو باهم، قلم و کتاب نیز در این پوستر دیده میشوند.
وی درباره موضوعات بخش‌های مختلف این جایزه نیز گفت: فراخوان جشنواره از این جنبه با دوره اول تفاوت چندانی ندارد. آثاری که به عنوان آثار پژوهشی پذیرفته می‌شود؛ در ابتدا مقالات آموزشی و پژوهشی است؛ مقالاتی که ساختار علمی و رویکرد پژوهشی داشته باشد و سوژه اصلی آن سینمای ایران باشد. این موضوع در مورد طرح‌هایی پژوهشی و پایان‌نامه‌های دانشجویی صدق می‌کند. وقتی از سینمای ایران صحبت می‌کنیم، منظورمان همه سینمای ایران است؛ نه فقط فیلم‌های بلند داستانی. جشنواره هیئت علمی دارد، مقالاتی که هیئت علمی تشخیص دهند ساختار علمی و رویکرد پژوهشی ندارد، پذیرفته نمی‌شوند.
دبیر دومین دوره جایزه پژوهشی سینمایی سال ادامه داد: در واقع هیئت علمی ملاک اصلی تشخیص علمی و پژوهشی بودن این مقالات هستند. این آثار در بخش اصلی و رقابتی پذیرفته میشوند. امسال بخشی به درخواست خودم به این جایزه اضافه شد؛ این بخش جنبی و غیررقابتی است که به شکل آزمایشی در این دوره برگزار می‌شود. فیلم مقاله یا فیلم کتاب با این رویکرد که فیلم‌های ارسالی باید به عنوان فرم یا مدیای پژوهشی باشند در این بخش قرار می‌گیرند؛ اما باز هم چنین فیلم‌هایی محدود به پژوهش روی سینمای ایران است. مثلاً محمد تهامی نژاد فیلمی به نام «از مشروطه تا سپنتا»ساخت. این فیلم سینمای ایران را در آن دوره از تاریخ به شکل پژوهشی بررسی می‌کند.
ضابطی جهرمی درباره بخش بین المللی این جایزه گفت: این جشنواره بخش بین المللی هم دارد. پژوهش هایی که به زبان انگلیسی نوشته شده باشد؛ اما موضوع آن سینمای ایران باشد می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند. در بخش جایزه‌های دانشجویی نیز افزایش مبلغ جایزه را دراین دوره داشتیم.
وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه مقالات نوشته شده در چه بازه زمانی می‌توانند در این جایزه شرکت کنند، گفت: در دوره اول تمام پژوهش هایی که در سال‌های قبل به خصوص از سال 90 به بعد انجام شده بود را پذیرفتیم اما برای این دوره تنها آثاری را پذیرفتیم که در طی یک سال گذشته انجام شده بودند.
دبیر دومین جایزه پژوهشی سینمایی ایران درباره جایگاه پژوهش سینمایی گفت: وقتی از پژوهش صحبت می‌کنیم، اشکال مختلفی را برای آن متصور می‌شویم. پژوهش در سینما می‌تواند به شکل های مختلفی متجلی شود. گاهی پژوهش به شکل نقد منتشر می‌شود که به ظاهر نقد است اما در واقع پژوهشی است که سینماگران را با سینمایشان آشنا می‌کند.
وی ادامه داد: پژوهش می‌تواند رویکرد تاریخی داشته باشد و زمانی این اتفاق می افتد که نویسنده در مقام تاریخ نگار قرار گیرد. گاهی سینما در ذات وابسته به پژوهش است، من هیچ فیلم مستندی نمی‌شناسم که بدون پژوهش بتواند ساخته شود.
ضابطی جهرمی بیان کرد: پژوهش برآمده از سینماست و برای تاثیرگذاری بر سینماست. فیلم‌ها را فیلمسازان می‌سازند و فیلم ها بر مخاطبان تاثیر می‌گذارند. در این میان پژوهشگران هستند که برای این دو گروه دغدغه فکری ایجاد می‌کنند. ما می‌خواهیم از همه جوانب از طریق پژوهش، تحقیق و بررسی تاثیر بگذاریم. تفکر و تعمق فیلمساز در مورد جوانب موضوعی که می‌خواهد درباره آن فیلم بسازد، هم به نوعی تحقیق و پژوهش است. انعکاس چنین تحقیقی روی کاغذ نبوده است ولی در فیلم آن را می‌بینید. اساساً هنر بدون تعمق و تفکر زاده نمی‌شود.
ضابطی جهرمی با اشاره به اینکه از لحاظ داشتن نهاد آموزش سینمایی، ایران بعد از هند و ژاپن در آسیا قرار دارد، گفت: ما نشست های تخصصی پیش بینی کردیم که بتوانیم نتایج این پژوهش ها را در آن منعکس کنیم. در برخی از این بخش ها هنوز نیروهای کارآمد نداریم و باید برای آن‌ها نیرو تربیت کنیم. بسیاری از مسائل بین مدیران و سینماگران وجود دارد که نتایجش باید در سینماهای دیگر جست و جو کنیم و از تجربیات آن‌ها برای پیشبرد سینمایمان استفاده کنیم.
وی ادامه داد: برای این دوره 8 نشست تخصصی پیش بینی کردیم که این نشست ها را هم در دانشگاه ها و در برخی از نهادیی که فعالیت اختصاصی سینمایی دارند برگزار می‌کنیم.
در ادامه اربابی درباره تاثیر پژوهش بر سینمای ایران گفت: به نظر من هم فیلم‌های ایرانی کمتر از تحقیق و پژوهش تاثیر می‌پذیرند. هرچند که فیلم‌هایی که بیشتر به این موضوع توجه می کنند ماندگارتر می‌شود اما همانطور که آقای جهرمی گفتند ممکن است شکل این تحقیق متفاوت باشد. تردیدی نداریم که آثار برجسته محصول تحقیقات پیش از ساخت هستند.
اربابی در پاسخ به این سوال که سازمان سینمایی چقدر به نتایج این پژوهش‌ها در تصمیم گیری ها و سیاست‌گذاری‌ها اهمیت می‌دهد، گفت: سازمان سینمایی یکی از سیاست گذاران این جایزه است که نشان می‌دهد چقدر سیاستگذاران می‌خواهند در بخش های مختلف اطلاعاتشان کامل باشد که تصمیم گیری هایشان مبتنی بر تحقیق و پژوهش باشد.
اربابی درباره دستاوردهای دوره نخست این رویداد توضیح داد: تمرکز بر فعالیت های پژوهشی یکی از دستاوردهای دوره اول بود که سبب شد ما امروز درک بهتری از وضعیت فعالیت های پژوهشی در سینمای ایران داشته باشیم. مهمترین دستاورد این رویداد همچنان هم اطلاع از دستاوردهای پژوهشی کشور است که می تواند مورد استفاده سینماگران و سیاست گذاران سینما قرار بگیرد.
وی تاکید کرد: مهمترین جایی که باید از این پژوهش ها بهره برداری شود، مرحله سیاستگذاری در سینما است که سازمان سینمایی یکی از مهمترین مراکز آن است. سرفصل‌های فراخوان هم نشان می دهد که چه اولویت‌هایی را در زمینه حل مسایل سینمای امروز مدنظر داشته‌ایم.
اربابی متذکر شد: سازمان سینمایی اگر برای پژوهش‌های سینمایی هزینه می‌کند و زمینه برگزاری این جایزه را فراهم کرده است حتما به دنبال بهره‌برداری از آن هم هست. اینکه در عمل این اتفاق می‌افتد یا خیر بحث دیگری است.
وی همچنین درباره سازوکار دسترسی و بهره مندی از پژوهش های برتر در این رویداد بیان کرد: معاونت توسعه فناوری سازمان سینمایی در سال گذشته سایت اطلاعات تخصصی سینمای ایران را راه اندازی کرد که کلیه پژوهش های سینمای ایران اعم از آثار برتر این جایزه از طریق آن قابل شناسایی و معرفی است. صاحب پژوهش، پژوهش گر است و سازوکار بهره برداری از این پژوهش ها نیز بر مبنای رعایت حقوق صاحب اثر طراحی شده است.
خسرو دهقان نیز در بخش پایانی این نشست در سخنانی کوتاه گفت: سینمای ایران در وجوه مختلف خود امروز تبدیل به اقیانوسی وسیع شده است؛ اقیانوسی که البته با شرمندگی باید بگوییم عمق بسیار کمی دارد و وقتی به آن قدم می گذاریم متوجه عمق اندک آن می‌شویم. پژوهش کمک می‌کند که این اقیانوس عمق بیشتری پیدا کند و جایزه پژوهش سال سینمای ایران هم با همین هدف عمق‌بخشی برگزار می‌شود.