درباره پیشنهاد موسویان برای استعفای دولت

  عصرایران؛ اسماعیل سلطنت پور - مصاحبه جنجالی سید حسین موسویان با روزنامه همشهری پس از حدود دو هفته هنوز بازتاب و واکنش های مختلفی دارد.

موسویان در بخشی از آن مصاحبه در رابطه با وضعیت کشور به خصوص اوضاع اقتصادی گفته بود :بزرگان نظام باید قبل از هرچیز دراین مورد چاره‌اندیشی کنند؛ حتی به قیمت یک خانه‌تکانی اساسی در دولت یا حتی استعفای دولت فعلی و برگزاری انتخابات زودرس، زیرا استمرار وضع فعلی تا ۲ سال دیگر، ممکن است موجب لطمات غیرقابل جبران شود.

این پیشنهاد خیلی سریع بازتاب یافت و جریان های سیاسی برداشت های مختلفی از آن داشتند و به خصوص جریان مخالف دولت آن را مصادره به مطلوب کرد در حالیکه به دلایل مختلف می تواند اذعان داشت برداشت ها از مصاحبه موسویان منطبق بر گزاره های واقعی نبوده است.

موضوع استعفای دولت اگر از جانب جریان مخالف دولت مطرح می شد می توانست به معنای تلاش برای ماهیگیری از اب گل آلود وضعیت اقتصادی کشور باشد اما روابط نزدیک موسویان با روحانی موضوعی کتمان ناپذیر است.

سید حسین موسویان از افراد حلقه نخست حسن روحانی رئیس جمهور ایران به شمار می رود که در دوره مذاکرات هسته ای به سرپرستی روحانی ( سال 1382 تا 84 ) مسئولیت سخنگویی تیم هسته ای را بر عهده داشت بر این اساس طرح این پیشنهاد نمی تواند به معنای اقدام علیه روحانی تلقی شود.

از سوی دیگر محور مصاحبه موسویان با روزنامه همشهری مسائل سیاست خارجی بوده و نه داخلی بنابراین اظهار نظر او درباره استعفای دولت می تواند جزئی از یک کل تلقی شود.

نکته دیگر اینکه با توجه به سکونت موسویان در خارج از کشور بدیهی به نظر می رسد که مصاحبه به صورت مکتوب انجام شده بنابراین گنجانده شدن آن بند در مصاحبه ای که ماهیت بررسی مسائل سیاست خارجی را دارد نمی تواند اتفاقی باشد کما اینکه اگر مصاحبه به صورت تلفنی یا حضوری بود این گزاره که مصاحبه شونده به یکباره نکته ای را بیان کرده باشد قابل تصور بود در حالی که در مصاحبه موسویان مشخص است مصاحبه شونده در پاسخ به یک سئوال غیر مرتبط آن مبحث را باز کرده که به نظر تعمدی وجود داشته است.

از جمله احتمالاتی که در رابطه با موضوع استعفای روحانی مطرح شده عنصر تهدید حاکمیت برای لزوم تقبل برجام و یا پذیرش مسئولیت عواقب آن از جمله کناره گیری دولت بوده که این نکته نیز اگر چه قابل بررسی است اما نمی تواند دلیل اصلی رویکرد مطرح شده از سوی موسویان باشد.

از طرفی حسن روحانی رئیس جمهور بعد از یک هفته از اظهار نظر موسویان در نخستین موضع گیری علنی خود درباره مشکلات کشور به کد مورد استفاده او واکنش نشان داد تا به نوعی نشان بدهد یک هماهنگی پشت پرده در رابطه با طرح مسئله استعفا وجود داشته به عبارت دیگر موسویان با طرح مسئله استعفا پاسی را به روحانی داد و رئیس جمهور هم در فرصت مناسب آن پاس را به گل تبدیل کرد .

اما ماجرای استعفای روحانی چه می تواند باشد؟ اروپایی ها بعد از خروج آمریکا از برجام از ایران خواسته اند از توافق خارج نشود، ایران هم ماندن در برجام را منوط به تضمین هایی از سوی اروپا کرد که بتواند از منافع برجام بهره مند شود در حالی که با گذشت روزها اروپایی ها با وجود اظهار نظرهای سیاسی مثبت اما در عمل تحرک مناسبی برای جلب نظر ایران نداشتند.

اروپا قرار بود تا روز 9 تیر بسته پیشنهادی خود را به ایران تحویل دهد بسته ای که به نظر چندان دندانگیر و قابل توجه نبود بنابراین موسویان با طرح موضوع استعفای روحانی در صدد بود شوک جدی به طرف اروپایی وارد کند.

دیپلمات های اروپایی اگر چه باور دارند سیاست خارجی کلان ایران توسط دولت ها تغییر پیدا نمی کند اما تجربه سال ها مذاکره بر سر زمان و مکان مذاکره را در دوران سعید جلیلی داشته اند و با تجربه کردن محتوای جلسات که از آن به عنوان تاریخ اسلام و وعظ و خطابه یاد کرده اند به خوبی تفاوت های مذاکرات تیم قبلی هسته ای با تیم جدید با مسئولیت ظریف را درک می کنند.

موسویان با طرح موضوع انتخابات زودهنگام عملا به طرف مقابل هشدار داده است تصور نکنند دولت روحانی تا ابد برقرار خواهد بود و ممکن است تحت تاثیر فشارهای اقتصادی قبل از موعد انتخابات دو سال دیگر،اتفاقی در ایران رخ دهد و در آن صورت دیگر مشخص نیست دوباره نماینده ایران در مذاکرات هسته ای محمد جواد ظریف باشد.

ذکر این نکته حایز اهمیت است که برجام برای اروپا نه مسئله ای اقتصادی بلکه موضوعی امنیتی است و عواقب فروپاشی آن تاثیر مستقیم بر امنیت اروپا دارد بر همین اساس به نظر می رسد گزاره استعفای دولت روحانی تاثیر مثبت خود را برای تحرک بیشتر اروپایی ها نسبت به بقای برجام نشان داده و بعید نیست تاخیر در ارائه بسته پیشنهادی به ایران با هدف اصلاحات و بهبود آن صورت گرفته باشد.