یکی از پیامدهای خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعمال دوباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران و شرکت‌های خارجی فعال در بازار ایران ، تقویت حضور چین در بازار ایران خواهد بود.
به گزارش عصرایران وب سایت خبری روزنامه "واشنگتن تایمز" آمریکا با انتشار گزارشی تحلیلی در این باره نوشت: تداوم تجارت چین با ایران از طریق شرکت‌های دولتی چینی و شرکت های واسط که ارتباط زیادی به بازار آمریکا ندارند می‌تواند پکن را به برنده اصلی خروج آمریکا از برجام تبدیل کند.
واشنگتن تایمز در ادامه نوشته است:
در حالی که شرکت‌های بزرگ و متوسط اروپایی در روزها و هفته‌های گذشته یک به یک از بیم تنبیهات تحریمی آمریکا از بازار ایران خارج می‌شوند دولت چین در تلاش است تا پیوندهای تجاری خود با ایران را در راستای استراتژی سرمایه گذاری در کشورهای داخل پروژه " احیای جاده ابریشم" تقویت کند. دولت چین در نظر دارد در راستای پروژه احیای جاده ابریشم، مدیریت مسیر تجاری چین به غرب را از طریق دهها کشور موجود در مسیر به دست گیرد.
با وجودی که وزارت خزانه داری دولت ترامپ تهدید کرده که استثنایی در اعمال تحریم‌ها بر کشورها و شرکت‌هایی که همچنان در دوره پسا خروج آمریکا از برجام در بازار ایران فعالیت کنند، قایل نخواهد شد اما به نظر نمی‌رسد دولت ترامپ به طور مستقیم شرکت‌های دولتی چینی را به خاطر حضور در بازار ایران هدف تحریم قرار دهد چون این کار ممکن است به مذاکرات تجاری دو کشور برای رسیدن به یک توافق تجاری جامع دوجانبه آسیب برساند.
سفر نوامبر 2017 ترامپ به پکن/ عکس: آسوشیتدپرس
در عین حال منابع نزدیک به مقامات امنیت ملی آمریکا معتقدند که حتی با وجود تحریم این قبیل شرکت‌های چینی آسیب زیادی به آنها نخواهد رسید چون چینی‌ها در راستای استراتژی حفظ دارایی‌های کلیدی اقتصادی خود، آنها را به گونه‌ای مدیریت شده و هدفمند از ادغام گسترده در بازار جهانی به دور نگه داشته‌اند.
کسب و کار چینی‌ها در بازار ایران در یک دهه گذشته دو برابر شده است؛ و این بیشتر مدیون معامله نفتی چین با ایران است ، چین هم اینک بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران است و این کشور پس از امارات متحده عربی در منطقه خاورمیانه دومین وارد کننده بزرگ کالا از چین است. همزمان با خروج یک به یک شرکت‌های اروپایی از بازار ایران پس از خروج آمریکا از برجام، شرکت‌های چینی در حال جایگزینی آنها هستند.
شرکت فرانسوی توتال که قراردادی 4.8 میلیارد دلاری برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی ایران بسته بود، پس از خروج آمریکا از برجام اعلام کرد که از ایران خارج می شود بالافاصله پس از این اعلام، "بیژن نامدار زنگنه" وزیر نفت ایران اعلام کرد شرکت نفت دولتی چین جای توتال را خواهد گرفت و سهم این شرکت از توسعه فاز 11 پارس جنوبی از 30 درصد کنونی به 50.1 درصد خواهد رسید.
در روزهای گذشته شرکت‌های اروپایی و غربی دیگر نظیر" مائرسک"، "پژو" و شرکت هواپیماسازی "بوئینگ " آمریکا نیز اعلام کردند که از معامله با ایران پاپس کشیده اند.
"حسن روحانی" رییس جمهوری ایران روز جمعه برای شرکت در نشست دو روزه سران سازمان همکاری‌های شانگهای وارد پکن شد. بر اساس گزارش رسانه‌های دولتی چین در جریان این سفر مقامات چینی علاوه بر مذاکره بر سر مسایلی چون همکاری‌ها در حوزه انرژی و تجاری با ایران، با رییس جمهوری ایران درباره راه‌های حفظ برجام به رغم فشارهای دولت ترامپ، رایزنی خواهند کرد.
" گائو شانگتائو" تحلیلگر خاورمیانه در کالج روابط خارجی پکن در این باره به آژانس خبری" فرانس‌پرس" گفت: "ایران هم اکنون و پیش از تصمیم نهایی خود درباره آینده برجام، به دنبال ارزیابی راه‌های نجات آن از طریق گفت و گو با دیگر امضا کنندگان توافق هسته ای موسوم به برجام است."
به گفته این تحلیلگر چینی : "اگر ایران اطمینان یابد که دو کشور چین و روسیه به هر صورتی در مقابل فشارهای ترامپ تسلیم نشده و به همکاری‌های اقتصادی خود با ایران ادامه خواهند داد ممکن است به رغم خروج آمریکا در برجام بماند؛ در غیر این صورت حفظ این توافق برای ایران بی‌معنی خواهد شد."
"هوئا لیمینگ" سفیر سابق چین در ایران نیز در گفت و گو با روزنامه دولتی انگلیسی زبان " گلوبال تایمز" چین، گفته است:" چین همچنان و به رغم خروج آمریکا از برجام در این توافق باقی خواهد ماند و به تمامی قراردادهای منعقده خود با ایران پای بند است."
"احمد مجیدیار" تحلیلگر مسایل ایران در موسسه خاورنزدیک در واشنگتن معتقد است:" خروج آمریکا از برجام و خروج شرکت های اروپایی از بازار ایران، دولت ایران را بیشتر به ادامه همکاری با چین متمایل خواهد کرد.. چین در پی پُر کردن جای خالی شرکت هایی است که بازار ایران را ترک می‌کنند. اما همچنان یک مشکل وجود دارد و آن اینکه آنها چگونه در برابر نسخه جدید تحریم‌های آمریکا مقاومت خواهند کرد؟"
" کارلتون گرین" یک مقام سابق مرتبط با تحریم‌ها در وزارت خزانه داری آمریکا نیز معتقد است: "چین می‌تواند از خروج شرکت‌های اروپایی که می‌توانند رقیبی برای شرکت‌های چینی در بازار ایران باشند، نفع ببرد." اما در عین حال این مقام سابق وزارت خزانه داری آمریکا معتقد است: "این شرکت ها باید حسابی مراقب تاثیر تحریم‌های ثانویه آمریکا باشند.. چون آمریکا بازار بسیار بزرگی است و برای چین و شرکت های چینی بسیار مهم است."
این مقام سابق آمریکایی گفته است: "این موضوع کاملا بستگی به اراده دولت ترامپ و میزان جدی بودن دولت آمریکا در اعمال تحریم‌های ثانویه و تنبیه شرکت‌های خارجی از جمله چینی دارد که با بازار ایران ارتباط دارند."
در شرایطی که گفت و گوهای تجاری آمریکا و چین برای رسیدن به یک توافق دوجانبه جامع در جریان است و دولت آمریکا به شدت به همکاری چین برای حل و فصل بحران اتمی شبه جزیره کره و خلع سلاح پیونگ یانگ نیازمند است، تحریم شرکت‌های چینی کار آسانی برای آمریکا نخواهد بود. آمریکا پیشتر نیز از تخلفات شرکت‌های چینی برای نقض تحریم‌های ثانویه آمریکا چشم‌پوشی کرده است که یک نمونه آن در سال 2017 بود که ایالات متحده با وجود تخطی چند بانک،شرکت و افراد حقیقی چینی از تحریم‌های کره شمالی، تنها یک بانک چینی را به اتهام همکاری مالی با کره شمالی از دسترسی به بازار مالی جهانی محروم کرد.
از سال 2012 تا کنون دولت ایالات متحده یک شرکت چینی را هم بابت نقض تحریم‌های ایران تنبیه و جریمه نکرده است. در سال 2012 دولت اوباما بانک " کونلون" چین را به اتهام همکاری با ایران تحریم کرد.