کلیه یکی از اندام های کلیدی بدن انسان محسوب می شود. کلیه ها وظیفه پالایش مواد زائد از خون و تولید ادرار را بر عهده دارند. ادرار اساسا از آب و دیگر ترکیبات شیمیایی از جمله کلسیم، کربن، نیتروژن و اسید اوریک تشکیل شده است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "نیو هلث ادوایزر"، در صورتی که به واسطه ناهنجاری های موجود در بدن عملکرد کلیه ها دچار اختلال شود، امکان شکل گیری مواد کریستال مانند در ادرار وجود دارد.
نشانه های وجود کریستال در ادرار
به طور کلی نشانه ها یا علائم مشخصی که نشان دهنده وجود کریستال در ادرار باشند، وجود ندارد. با این وجود، نظارت بر ظاهر ادرار و انجام آزمایش ادرار می تواند نقش چشمگیری در تشخیص این شرایط داشته باشد.
رنگ ادرار را بررسی کنید. هر گونه تغییر در رنگ و بافت ادرار ممکن است به وجود کریستال ها در ادرار اشاره داشته باشد. اگر با این شرایط مواجه هستید، مراجعه به پزشک بهترین گزینه برای بررسی دقیق‌تر شرایط است.
آزمایش ادرار را بر اساس تجویز پزشک به طور منظم انجام دهید. بهترین روش برای بررسی وجود کریستال ها در ادرار انجام آزمایش ادرار است. از این طریق سطوح کریستال ها در ادرار و همچنین دلیل زمینه ای این شرایط مشخص می شود.
انواع کریستال ها در ادرار
انواع مختلفی از کریستال ها با توجه به شکل و ساختار آنها وجود دارند. برخی انواع رایج کریستال های موجود در ادرار شامل موارد زیر می شوند:
کریستال های بیلی‌روبین
کریستال های بیلی‌روبین زرد رنگ و ساختاری سوزنی شکل دارند که از درهم آمیختن بیلی‌روبین شکل می گیرند. این کریستال ها به عنوان کریستال های غیر طبیعی در ادرار در نظر گرفته می شوند که اغلب با اختلالات کبدی مرتبط هستند.
کریستال های کلسیم اگزالات
کریستال های کلسیم اگزالات در ادرار اسیدی، خنثی یا قلیایی دیده می شوند. این کریستال ها ممکن است به واسطه سطوح بالای کلسیم، سیستئین، و اگزالات در خون شکل بگیرند. این شرایط می تواند به تشکیل سنگ کلیه نیز منجر شود.
کریستال های کلسترولی
کریستال های کلسترولی به طور معمول بی رنگ و مستطیل شکل هستند. این کریستال ها به واسطه چربی های اشباع شکل گرفته و بیشتر در ادرار اسیدی دیده می شوند.
کریستال های سیستئین
کریستال های سیستئین به طور معمول بی رنگ و شش ضعلی هستند و به واسطه نشت اسید آمینه سیستئین تشکیل می شوند. این کریستال ها اغلب با بیماری های ارثی و اختلالاتی در مثانه و کلیه ها مرتبط هستند.
کریستال های فسفاتی
کریستال های فسفاتی به واسطه مصرف زیاد مواد غذایی سرشار از پروتئین در رژیم غذایی شکل می گیرند. همچنین، وجود این کریستال ها در ادرار می تواند به پرکاری تیروئید اشاره داشته باشد که اغلب به شکل گیری ادرار کدر منجر می شود.
کریستال های گوگردی
کریستال های گوگردی در نتیجه مصرف آنتی بیوتیک ها شکل می گیرند. سطوح بالای این کریستال ها می تواند به کلیه ها آسیب وارد کند.
کریستال های فسفات سه گانه
کریستال های فسفات سه گانه از آمونیاک، منیزیم، و فسفات تشکیل شده اند. این کریستال ها در ادرار قلیایی تشکیل شده و به طور معمول با عفونت های دستگاه ادراری مرتبط هستند.
کریستال های اسید اوریک
کریستال های اسید اوریک به طور معمول لوزی شکل یا متوازی الاضلاع هستند. این کریستال ها به همراه ادرار دفع می شوند و سطوح بالا از آنها می تواند به تشکیل سنگ کلیه و التهاب در مفاصل اشاره داشته باشد.
دلایل وجود کریستال ها در ادرار
تشکیل کریستال ها ممکن است به واسطه شرایطی که در ادامه به آنها اشاره می شود، رخ دهد. تا زمانی که میزان کریستال های موجود در ادرار از سطح عادی بیشتر نشده باشد، جای نگرانی نیست.
کم آبی بدن
کم آبی بدن یکی از دلایل اصلی تشکیل کریستال ها در ادرار است. مصرف ناکافی مایعات ممکن است موجب سخت شدن مواد معدنی و مواد شیمیایی مانند نیتروژن و اسید اوریک در ادرار شده و به تشکیل کریستال ها منجر شود.
تغییر در pH ادرار
تغییرات در سطح pH ادرار ممکن است زمینه ساز تشکیل کریستال ها در ادرار شود. میزان عادی pH ادرار باید در محدوده اسیدی قرار داشته باشد که کمتر از 7 است. زمانی که سطح pH افزایش یافته و قلیایی می شود این شرایط می تواند به تشکیل کریستال های کلسیم اگزالات در ادرار منجر شود.
عفونت دستگاه ادراری
باکتری هایی که موجب عفونت دستگاه ادراری می شوند می توانند سطح pH ادرار را تغییر داده و آن را هرچه بیشتر اسیدی سازند که این تغییر نیز می تواند به تشکیل کریستال ها در ادرار منجر شود.
سنگ کلیه و مثانه
کریستال هایی که دفع نمی شوند و برای مدتی طولانی در بدن باقی می مانند می توانند زمینه ساز تشکیل سنگ های کلیه و مثانه شوند. زمانی که اندازه سنگ ها بزرگ است، این شرایط حتی می تواند موجب احساس درد در ناحیه شکم شود.
رژیم غذایی
غذاهایی که از محتوای پروتئین زیاد برخوردار هستند ممکن است به تشکیل کریستال ها در ادرار منجر شوند. این شرایط ممکن است سطوح اسید اوریک و کلسیم را نیز افزایش دهد که احتمال تشکیل کریستال ها را افزایش می دهد.
عوارض جانبی داروها
برخی داروها می توانند موجب تشکیل کریستال در ادرار شوند. این شرایط ممکن است به تعامل داروهای مختلف و همچنین میزان مایعات مصرفی بستگی داشته باشد.
درمان کریستال در ادرار
درمان کریستال ها ممکن است به دلیل شکل گیری آنها بستگی داشته باشد. تشخیص دقیق از طریق آزمایش ادرار امکانپذیر است. پس از آن پزشک روش درمان مناسب را ارائه خواهد کرد. برخی از روش های درمانی رایج شامل موارد زیر می شوند:
مدیریت pH ادرار
مصرف غذاهای سرشار از اگزالات می تواند اسیدیته ادرار را افزایش دهد. از جمله خوراکی های سرشار از اگزالات می توان به قهوه، ماء الشعیر، شکلات، بادام زمینی، اسفناج، و سیب زمینی شیرین اشاره کرد.
نظارت بر میزان مصرف پروتئین
غذاهای سرشار از پروتئین نباید به صورت منظم مصرف شوند. این غذاها حاوی مقدار زیادی پورین هستند که احتمال تشکیل کریستال ها را افزایش می دهد.
کاهش مصرف نمک
غذاهای شور می توانند محتوای کلسیم موجود در ادرار را افزایش دهند و آن را هرچه بیشتر اسیدی سازند. از این رو، باید میزان مصرف آنها را برای پرهیز از تشکیل کریستال ها در ادرار کاهش داد.
تامین آب مورد نیاز بدن
برای تامین آب مورد نیاز بدن می توانید نوشیدن هشت لیوان آب در روز را مد نظر قرار دهید تا از تشکیل کریستال ها در ادرار نیز پیشگیری شود.