این روزها، موضوع عمامه گذاری و حواشی آن، در رسانه ها مورد توجه قرار گرفته است. بی مناسبت ندیدیم به این سوال پاسخ دهیم که اساساً عمامه گذاری چه مقرراتی دارد. پاسخ را در سایت حوزه یافتیم؛ بخوانید:
هر نوجوان و جوانی که به حوزه علمیه گام می گذارد در همان روزهای اول و در اولین فرصتی که دست می دهد به عبا فروشی ها و عبادوزی ها می رود و عبایی خوش رنگ می خرد و بر دوش می اندازد، اما عمامه دیگری دارند و باید پایه های اولیه را بگذرند و شرایط خاص علمی و اخلاقی در طلبه ای بروز داشته باشد تا بتواند عمامه بر سر بگذارد، در این رابطه معاونت تهذیب و اخلاق مرکز مدیریت، واحدی با عنوان «واحد تلبّس» تأسیس کرده که وظیفه ی تشخیص صلاحیت طلاب نسبت به امر «عمامه گذاری» را بر عهده دارد.
این واحد در سال 1379 و طبق نامه کتبی شورای عالی حوزه های علمیه به معاونت تهذیب تأسیس گردید و مطابق آن چنین تصویب شد: طلابی که می خواهند لباس روحانیت بپوشند باید تأییدیه و جواز واحد تلبّس را داشته باشند.
*شرایط تلبّس
1- اتمام پایه شش طلبگی
2- تأییدیه اخلاقی از دو نفر از اساتید شناخته شده
3- نداشتن پرونده در واحد تحقیقات حوزه
4- کسب نمره قبولی در مصاحبه شفاهی واحد تلبّس
محورسؤال های مصاحبه شفاهی عبارتند از:
1- معرفی اجمالی خود طلبه و بیان هدف از آمدن به حوزه علمیه چیست؟
2- سؤالات قرآنی و میزان آشنایی با قرآن و تفاسیر مختلف قرآن
3- سؤالات احکام و میزان تسلط بر احکام اسلام
4- سؤالات مربوط به آیین خطابه و وعظ و منبرداری
5- میزان آشنایی با اخلاقیات و کتاب های اخلاقی
6- سؤالاتی در رابطه با ادبیات عرب و میزان تسلط بر احادیث
بنابراین کسانی که دارای شرایط بالا باشند ولو اینکه در حوزه علمیه به صورت رسمی حضور نداشته اند، اما به صورت غیر حضوری یا به شیوه دیگری توانایی های لازم را به دست آورده باشند می توانند با هماهنگی واحد تلبس و احراز شرایط حوزه علمیه، رسماً به لباس روحانیت ملبس شوند.
* بخشی از آداب ملبس شدن
در این رابطه به متن آیین نامه تلبس طلاب حوزه علمیه اشاره می کنیم.
فصل اول: تعاریف و کلیات
ماده 1- تلبس به لباس مقدس روحانیت، برای کلیه طلاب و روحانیان، صرفاً بر اساس ضوابط مندرج در این آیین‌نامه، امکان‌پذیر است.
تبصره 1: هر گونه تلبس به لباس روحانیت، برای افراد عادی، ممنوع است.
تبصره 2: تلبس به لباس مقدس روحانیت، برای طلاب فاقد پرونده درمرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ممنوع است؛ این افراد موظف‌اند پس از اخذ کد مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، نسبت به تلبس بر اساس ضوابط این آیین‌نامه، اقدام نمایند.
ماده 2- وظایف واحدهای مجری این آیین‌نامه، به شرح زیر است:
الف) معاونت تهذیب مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، مسئول برنامه‌ریزی، سامان‌دهی تلبس و نظارت بر حسن اجرای آن است.
ب) معاونت های تهذیب مدیریت های حوزه علمیه استانی، مسئولیت تشکیل پرونده تلبس، تأیید صلاحیت نهایی پس از استعلام صلاحیتهای علمی و عمومی از واحدهای سازمانی مربوء و صدور مجوز تلبس طلاب را به عهده دارد.
ماده 3- لباس روحانیت، عبارت است از عمامه، عبا و قبا که نشانگر برخورداری از تحصیلات دینی در حوزه‌های علمیه، پایبندی به ارزش های اسلامی و آمادگی ایفای نقش در جامعه اسلامی است.
فصل دوم: ضوابط و مقررات
ماده 4- شرایط عمومی تلبس، عبارت‌اند از:
1- داشتن حداقل، 18 سال سن
2- داشتن وضعیت جسمی و روحی مناسب که در صورت نیاز و تشخیص ضرورت، از طریق آزمایش‌های پزشکی و روان‌شناختی، بررسی می‌شود.
3- عدم عضویت و سابقه ارتباط با گروهک های انحرافی و گروه‌های مخالف اسلام و تشیع و نظام اسلامی
4- عدم انحراف فکری و سیاسی و اخلاقی
5- التزام عملی به اصل ولایت فقیه و قوانین جمهوری اسلامی
6- نداشتن محکومیت کیفری و حقوقی مؤثر
تبصره 1: احراز شرایط مندرج در بندهای 3، 4، 5 و 6، بر عهده واحد سازمانی آمار و بررسی مدیریت های حوزه علمیه استانی خواهدبود.
تبصره 2: ملاک در احراز صلاحیت های عمومی افراد، حسب مورد، حال فعلی آنها خواهدبود.
ماده 5- شرایط علمی تلبس، عبارت‌اند از:
1- اتمام پایه پنجم(قبولی در تمامی امتحانات مربوط) برای طلاب مدارس بلندمدت
2- توان پاسخ‌گویی به سؤالات دینی رایج در جامعه
تبصره: احراز این شرایط با ارزیابی علمی -که محتوا و نحوه اجرای آن، توسط دستورالعمل مصوب مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه تعیین می‌گردد- صورت می‌پذیرد.
3- گذراندن دوره ویژه مربوط به وظایف روحانیت در پایه پنجم، بر اساس دستورالعمل مصوب مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه
ماده 6- شرایط اخلاقی و رفتاری تلبس، عبارت‌اند از:
1- پایبندی به انجام‌دادن واجبات و ترک محرمات
2- دارا بودن حسن اخلاق
3- تعادل شخصیتی و رفتاری و تناسب ظاهری
4 - نداشتن سابقه سوء منافی با شئون روحانیت
تبصره: احراز شرایط مندرج در این ماده، بر عهده معاونت تهذیب با همکاری واحد سازمانی آمار و بررسی مدیریت حوزه‌های علمیه استانی، بر اساس دستورالعمل مصوب مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهدبود.
ماده 7- طلاب متقاضی، پس از گذراندن دوره ویژه، تشکیل و تکمیل پرونده تلبس، احراز صلاحیتهای لازم توسط معاونت های ذی‌ربط و دریافت مجوز تلبس، ملبس به لباس مقدس روحانیت خواهندشد.
تبصره 1: معاونت تهذیب مدیریتهای استانی، همه ساله، نسبت به برگزاری مراسم رسمی عمامه‌گذاری در کنار سایر مراسمها، اقدام می‌نماید.
تبصره 2: معاونت تهذیب مدیریتهای استانی، موظف است نسبت به صدور اوراق هویت تلبس برای دارندگان مجوز تلبس، اقدام نماید.
ماده 8- وظایف فرد ملبس به لباس روحانیت، به شرح ذیل است:
1 - رعایت پوشش مناسب عرف روحانیت
2- رعایت نظم، نظافت و پاکیزگی بدن و لباس و مرتب‌بودن سر و صورت متناسب با عرف روحانیت
3- پرهیز از وضعیت ظاهری غیر متناسب
4- حفظ حرمت لباس در معاشرتهای اجتماعی
5 - مراعات زی طلبگی در مجالس مختلف و پرهیز از حضور در محافل مختلط که حدود شرعی، در آن رعایت نمی‌شود.
6 - پرهیز از روحیه اشرافی‌گری و تجمل‌گرایی، و رعایت شئون روحانیت در وضعیت زندگی و مسکن و خودرو
7 - تلبس دائم
8 - رعایت اخلاق و آداب اسلامی و پرهیز از شوخی‌های افراطی و خلاف نزاکت
9 - پرهیز از درگیری‌های لفظی و فیزیکی غیر متناسب با شئون روحانیت
10- حفظ مناعت طبع و عزت نفس در تأمین معاش، و پرهیز از سوء استفاده از لباس روحانیت برای مقاصد سوء
11- پرهیز از ورود به عرصه‌های ناسالم اقتصادی، مانند شرکتهای هرمی
12- پرهیز از ارتباط با گروه‌های معاند نظام اسلامی و عضویت در آنها
13- پرهیز از انجام‌دادن رفتارهای وسواس‌گونه، به ویژه در خصوص طهارت و نجاست، و اقدام به معالجه در صورت لزوم
ماده 9- طلاب ملبس، موظف‌اند به صورت دائم، از این لباس استفاده نمایند؛ به نحوی که عرفاً، ملبس محسوب شوند.
ماده 10- تلبس محصلان یا فارغ‌التحصیلان مراکز غیر حوزوی، ممنوع است.
ماده 11- معاونت تهذیب مدیریت های استانی، موظف است زمینه‌های لازم را برای تلبس طلاب مشغول به تحصیل در سطوح مختلف، از طریق اعمال تشویق های لازم، فراهم آورد.
ماده 12- معاونت تهذیب حوزه علمیه استانی، موظف است در صورت فقدان شرایط مذکور در این آیین‌نامه، نسبت به لغو مجوز تلبس، اقدام نماید.
ماده 13- امتیازات مربوط به ملبسان دائم، بر اساس آیین‌نامه‌های مربوء تعیین می‌شود.
ماده 14- این آیین‌نامه، در 14 ماده و 8 تبصره، به تصویب شورای عالی حوزه‌های علمیه رسید