دکتر منوچهر جهانیان*
خليج فارس گهواره فرهنگ ها و تمدن هاي كهن و باستاني جهان به شمار مي‌رود. نامي برخاسته از تاريخ، فرهنگ و تمدن بزرگ و كهن ايراني که شواهد و مدارك و مستندات ما را به جايگاه ممتاز و عظيم آن در ميراث فرهنگي مشترك بشري رهنمون است.
خليج فارس بعد از ظهور دين اسلام تا زمان حاضر بستري جغرافيايي در شكل‌دهي روابط فرهنگي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي و تجاري ملل مختلف جهان با محوريت توسعه روابط فرهنگی،اجتماعی و تعامل مثبت وسازنده بوده است و بستر ها وزمینه های همکاری وگسترش فعالیت های تجاری واقتصادی منطقه خلیج فارس را به دنبال داشته است.
مفاهیم اسلامی با تاکید بر وحدت واتحاد میان مردم و اقوام مختلف بشر روح همبستگی ،همدلی وهمکاری در میان آنها راگسترش می دهد.
در صورتي كه تا پيش از حضور استعمارگران در حوزه خليج فارس، زندگي و هم‌زيستي در اين مكان با جوشش فرهنگي و اجتماعي اقوام مختلف در منطقه با محوريت اسلام تداوم داشته است.
متاسفانه قدم ناميمون استعمارگران به ناامني و اختلاف در منطقه دامن زد. اين مشي اختلاف افکنانه تا به امروز نيز از جانب اين قدرت ها اعمال مي شود. به صورتي كه درج نام‌هاي جعلي وکاربرد آن به جای نام خليج فارس، نشات‌گرفته از سياست‌هاي خصمانه شبكه‌هاي فرهنگي- تبليغاتي غرب است كه با در نظر داشتن رويكرد دوران استعماري سعي در شكاف و اختلاف افكني بين كشورهاي حوزه‌ي خليج فارس را دنبال می کنند؛ چراكه اين منطقه از نظر ژئوپوليتيكي ممتاز وبسیار حائز اهمیت است. وحدت و همگرايي كشورها و ملت هاي منطقه مانع از رسيدن آنها به اهداف شوم استکباری مي شود و هرگونه فرصت‌طلبي از سوی آنان را در اين زمينه خنثي خواهد کرد.
براي ترسيم خط تئوريك و عملياتي دشمنان فرهنگ و تمدن ايران در دوران معاصر،قرن بيست يكم گواه و نشانه هاي بسياري است: دشمنان و مستكبران عالم در طي هشت سال جنگ تحميلي هويت تاريخي ايران اسلامي را در معرض تعدي قرار دادند كه با شكست مواجه شد. و در ادامه سياست هاي خصمانه كه بوي دوران استعمار را مي دهد، به حريم تاريخ، تمدن و فرهنگ ايران اسلامي نظر سوء دارند. به عنوان نمونه نمونه به تلاش مؤسسه آمريكايي نشنال جغرافي (National geographic ) براي مصطلح كردن نامي جعلی مي توان اشاره کرد.
نام خلیج فارس، با نام ایران برای همیشه تاریخ گره خورده است. اين ارتباط عميق و پايدار ايران با خليج فارس در اشكال و حوزه هاي مختلف قابل ترسيم، تائيد و تاكيد است و استمرار آن تا دوران معاصر و حال نيز به تصویركشيده شده است. سير تحولات دوران معاصر بيانگر اقتدار ايرانيان در خليج فارس بوده و در حال حاضر نيز جمهوری اسلامی ایران تضمین کننده ثبات وآرامش درمنطقه خلیج فارس است.
جمهوری اسلامی ایران با داشتن یک حکومت سیاسی مقتدر بر پایه مردمسالاری دینی به عنوان قدرت بزرگ و تصميم ساز در منطقه است و سهم مهم و اساسی در شکل گیری و تضمين ثبات منطقه دارد.
شكست طرح هایی چون خاورمیانه جدید، كه براي ترسيم و تدوين منطقه سیاسی خاورميانه بدون حضور ايران صورت مي گيرد، بیانگر اقتدار ايران در سیاست، فرهنگ و امنیت منطقه خليج فارس است و الگوبرداري كشورهاي منطقه از نقش و جايگاه ايران مي تواند جهان اسلام را به مثابه قلب لجستيكي و سياسي راهبردي با توجه به ظرفیت بالا و ممتاز از نظر ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک تبدیل به یک قدرت بزرگ وتاثيرگذار جهانی كند.
افزایش مجموعه تهدیدات هماهنگ برخی كشورهاي مستكبر و تماميت خواه با همراهي برخي کشورهای عربی منطقه٬ ضرورت ملی ایجاب مي كند تا نهادهاي فرهنگي مسئول در دفاع از ارزشها و منافع ملی کشور٬ مجموعه اقدامات منظم و برنامه ریزی شده را در جهت مقابله با این تهدیدات و خنثی نمودن آنها در نظر گیرند.
لذا بزرگداشت روز ملی خلیج فارس به عنوان یکی از اقدامات ملی و یک پدافند غيرعامل در مواجهه با نفوذ بیگانگان در حوزه خلیج فارس ضروري مي نمايد .تا همه دستگاهها و نهادهاي دولتي و خصوصي کشور در خصوص اين امر فراگیر که ریشه در باورهای ملي، ديني و درونی ایرانیان دارد مشاركت فعال سازند.
از اين رو برنامه های علمی وفرهنگی با رویکرد شناخت وآگاهی بخشی در حوزه میراث فرهنگی وگردشگری منطقه خليج فارس می تواند بستری را برای تحقق زمينه هاي مناسب در خصوص معرفی فرهنگ، تاریخ وتمدن ایران اسلامی ومردمان سواحل منطقه خلیج فارس به سایر مردمان جهان فراهم نموده وگام مهم وارزشمندی در جهت اعتلای نام خلیج فارس به عنوان مهد وگهواره فرهنگ ها وتمدن های جهان بردارد.
امروزه گردشگری بعنوان ابزاری در جهت گسترش وتعمیق روابط فرهنگی واجتماعی و صلح ودوستی وتعامل میان مردمان ودولت هابه شمار می آید و می تواند نقش بسیار سازنده وتاثیر گذاری در همگرایی وهمکاریهای مشترک میان کشورهای منطقه خلیج فارس ایفا کند.
از این رو لازم است دولت های منطقه خلیج فارس براساس اشتراکات فرهنگی وتمدنی وهمچنین علاقمندی ها وپیوندهای عمیق وریشه دار فرهنگی زمینه های حضور مردمان سایر مناطق را برای بازدید وآشنایی بیشتر با میراث کهن وباستانی منطقه خلیج فارس فراهم نمایند.این امر می تواند رونق وشکوفایی اقتصادی منطقه خلیج فارس وانسجام اجتماعی وزمینه همکاری های بیشتر منطقه ای را فراهم سازد.
نکوداشت روز ملی خلیج فارس گامی است در مسیر معرفی وتوجه بیشتر مردمان این منطقه وساکنان خلیج فارس با پیشینه تاریخی وتمدنی ،وتاکید بر معرفی آثار وجاذبه های بی نظیر ومتنوع گردشگری منطقه خلیج فارس برای حضور در عرصه های بین المللی در جهت تعامل سازنده وهم افزایی بیشتر میان کشورهای منطقه خلیج فارس برای رسیدن به توسعه وآبادانی منطقه خلیج فارس.
*رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم وفرهنگ