داستان ایرانی‌ها و فیلتر؛ عبرتی که گرفته نمی‌شود

عصر ایران؛ مصطفی داننده- این روزها بحث فیلتر شدن تلگرام حسابی داغ شده است. ایرانی‌ها هر لحظه منتظر هستند تا این پیام رسان محبوب فیلتر شود و آنها دیگر نتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.

مردم ایران با فیلتر و توقیف غریبه نیستند. تاریخ هم نشان داده است هرچیزی که در ایران نهی شد، با استقبال بیشتر مردم روبرو شد. حالا مشخص نیست چرا دوباره مسؤولان کشور بدون توجه به تاریخ بازهم مسیر رفته را امتحان می‌کنند.

بیایید با هم تاریخ را مرور کنیم.

ویدیو جز اولین وسیله‌های الکترونیکی منشوری در ایران بود. بنا به دلایلی در دهه 60 و 70 مردم اجازه استفاده از این دستگاه را نداشتند اما بخشی از مردم در خانه خود ویدیو داشتند و به صورت پنهانی نوارهای ویدیو را دست به دست می‌کردند. آن زمان پیراهن و ملافه نقش فیلتر شکن را بازی می‌کرد.

ویدیو ممنوع بود اما مردم از آن استفاده می‌کردند و اینقدر این استفاده ادامه پیدا کرد تا بالاخره ویدیو عادی شد و حتی مغازه‌هایی به عنوان ویدیو کلوپ راه‌اندازی شد تا مردم از آن فیلم کرایه کنند. مسؤولان وقت به این نتیجه رسیدند که نمی‌شود با آن پدیده مبارزه کرد بلکه باید از آن استقبال و استفاده کرد.

بعد از ویدیو نوبت به ماهواره رسید. ایرانی‌ها کم کم به سمت ماهواره کشیده شدند. موسیقی، رقص، آواز، اخباری که توسط تلویزیون سانسور می‌شد باعث شد تا مردم به سمت نصب ماهواره بروند. ماهواره‌ای که هنوز که هنوز است استفاده از آن غیرقانونی است.

در زمانی تلاش شد با جمع کردن دیش‌های ماهواره از پشت بام‌ها با این پدیده جدید برخورد کنند اما نشد. مگر می‌شد به تک تک پشت بام ایرانی‌ها رفت و دیش‌ها را به پایین پرتاب کرد. ماهواره حتی به کوچک‌ترین روستاهای ایران هم نفوذ کرده بود.

این روزها حتی بسیاری از زنان خانه دار ایرانی روزهای خود را با سریال‌های ترکی شب می‌کنند.

فیس بوک، اورکات و توییتر هم همین مسیر را رفتند. این سه شبکه اجتماعی هم‌زمان با گسترش اینترنت در ایران، رونق پیدا کرد توسط نهادهای ذی‌ربط فیلتر شد. فیلتر شد اما ایرانی‌ها از آن دست نکشیدند و با فیلتر شکن حضور پررنگی در این شبکه‌های اجتماعی داشتند.

ایرانی‌ها حدود 4 سال با فیلتر شکن در این فضا حضور پیدا کردند.

این حضور به ویژه در فیس‌بوک تنها با آمدن پیام رسان‌هایی مانند وایبر، واتس آپ و تلگرام و شبکه اجتماعی اینستاگرام کمرنگ شد. پیام رسان تلگرام به ویژه تبدیل به عضوی از خانواده ایرانی‌ها شد. آنگونه که آمار می‌گوید بالغ بر 40 میلیون ایرانی عضو این پیام رسان هستند. حتی وقتی در دی 96 به دلیل اعتراض‌های خیابانی این پیام رسان فیلتر شد،مردم حاضر نشدند به پیام‌رسان‌های دیگر بروند و با فیلتر شکن در تلگرام بودند.

حالا مشخص نیست با توجه به رفتار ایرانی‌ها با پدیده فیلتر و بستن چرا هنوز برخی به دنبال این روش هستند. فیلتر شدن باعث نمی‌شود مردم از تلگرام دست بکشند. پس بهتر از به جای برخورد سلبی با پدیده‌های اجتماعی برخوردی ایجابی داشتبه باشیم.