نمک یددار یکی از محصولات غذایی است که تقریبا در هر آشپزخانه ای یافت می شود، اما درباره این که بخشی ضروری از یک رژیم غذایی است یا خیر بحث های بسیاری وجود دارد.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، ید یک ماده معدنی مهم است که بیشتر در غذاهای دریایی، محصولات لبنی، غلات و تخم مرغ وجود دارد. در بسیاری از کشورها به منظور پیشگیری از کمبود ید این ماده با نمک خوراکی ترکیب می شود.
غده تیروئید بدن انسان از ید برای تولید هورمون های تیروئید استفاده می کند که به ترمیم بافت، تنظیم سوخت و ساز و تشویق رشد مناسب کمک می کنند. هورمون های تیروئید نقشی کلیدی در کنترل دمای بدن، فشار خون و ضربان قلب نیز ایفا می کنند.
افزون بر نقش اساسی در سلامت تیروئید، ید ممکن است در برخی دیگر از جنبه های سلامت انسان نقشی کلیدی داشته باشد. به عنوان مثال، مطالعات آزمایشگاهی و آزمایش روی حیوانات نشان داده اند که ید ممکن است اثر مستقیم بر عملکرد سیستم ایمنی بدن انسان داشته باشد.
در همین حال، مطالعات دیگر نشان داده اند که ید ممکن است به درمان بیماری فیبروکیستیک پستان، شرایطی که توده های غیر سرطانی در پستان شکل می گیرند، کمک کند.
افراد بسیاری در معرض خطر کمبود ید قرار دارند
متاسفانه، افراد بسیاری در سراسر جهان در معرض خطر کمبود ید قرار دارند. این مساله به عنوان یک مشکل سلامت عمومی در 118 کشور جهان عنوان شده و ارزیابی ها نشان می دهند بیش از 1.5 میلیارد نفر در معرض خطر قرار دارند.
کمبود ریزمغذی هایی مانند ید در برخی مناطق جهان، به ویژه مناطقی که از نمک یددار استفاده نمی شود یا سطوح ید خاک کم است، رو به افزایش است. در حقیقت، ارزیابی ها نشان می دهند که حدود یک سوم جمعیت خاورمیانه در معرض خطر کمبود ید قرار دارند. این شرایط در مناطقی مانند آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و بخش هایی از اروپا نیز شایع است.
افزون بر این، برخی گروه های خاص از افراد احتمال بیشتری دارد با کمبود ید مواجه شوند. به عنوان مثال، زنان باردار یا مادرانی که به نوزاد خود شیر می دهند در معرض خطر بیشتری برای کمبود قرار دارند، زیرا به ید بیشتری نیاز دارند. وگان ها و گیاهخواران نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
کمبود ید می تواند به شکل گیری علائم جدی منجر شود
کمبود ید می تواند فهرستی طولانی از علائم را موجب شود که از ناراحتی های خفیف تا موارد شدید و حتی خطرناک را شامل می شوند. از شایع‌ترین علائم کمبود ید می توان به تورم گردن که به نام گواتر شناخته می شود، اشاره کرد.
غده تیروئید از ید برای تولید هورمون های تیروئید استفاده می کند. اما زمانی که بدن به میزان کافی ید در اختیار ندارد، غده تیروئید باید تلاش بیشتری را برای جبران این شرایط و تولید هورمون های بیشتر انجام دهد. این شرایط تکثیر و رشد سریع‌تر سلول ها در تیروئید را موجب شده و به گواتر منجر می شود.
کاهش تولید هورمون های تیروئید نیز می تواند به عوارض جانبی دیگر مانند ریزش مو، خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست، و افزایش حساسیت به سرما منجر شود.
کمبود ید ممکن است به شکل گیری مسائل جدی در کودکان و زنان باردار نیز منجر شود. سطوح کم ید می تواند موجب آسیب مغزی و مشکلات شدید در زمینه رشد ذهنی کودکان شود. همچنین، این شرایط با افزایش خطر سقط جنین و تولد نوزاد مرده پیوند خورده است.
نمک یددار می تواند از کمبود ید پیشگیری کند
در سال 1917، پزشک دیوید مارین آزمایش هایی را در راستای بررسی موثر بودن مصرف مکمل های ید در زمینه کاهش وقوع گواتر آغاز کرد.
خیلی زود و در سال 1920، بسیاری از کشورهای جهان غنی سازی نمک خوراکی با ید به منظور پیشگیری از کمبود ید را آغاز کردند. عرضه نمک یددار در زمینه برطرف کردن کمبود در بسیاری از مناطق جهان موثر بود.
تنها نصف یک قاشق چایخوری (3 گرم) نمک یددار در روز برای تامین نیاز روزانه به ید کفایت می کند. بر همین اساس، استفاده از نمک یددار یکی از ساده‌ترین روش ها برای پیشگیری از کمبود ید بدون ایجاد تغییرات و اصلاحات بزرگ در رژیم غذایی است.
مصرف نمک یددار بی خطر است
مطالعات نشان می دهند که مصرف نمک یددار بیش از مقدار مصرف توصیه شده به طور کلی مشکل آفرین نیست. در حقیقت، سقف مصرف ید 1,100 میکروگرم است که با حدود چهار قاشق چایخوری (23 گرم) نمک یددار برابری می کند.
با این وجود، مصرف بیش از حد ید ممکن است در برخی افراد از جمله، جنین ها، نوزادان، افراد پیر و آنهایی که به بیماری تیروئید مبتلا هستند، خطر اختلال در عملکرد تیروئید را افزایش دهد.
مصرف بیش از حد ید می تواند از منابع غذایی، ویتامین ها و داروهای حاوی ید و مصرف مکمل های ید ناشی شود.
مطالعات نشان داده اند که مصرف نمک یددار حتی در دوزهایی تقریبا هفت برابر مقدار مصرف توصیه شده روزانه برای بیشتر افراد امن با خطر حداقلی عوارض جانبی است.
ید در مواد غذایی دیگر نیز وجود دارد
اگرچه مصرف نمک یددار ساده‌ترین و راحت‌ترین روش برای دریافت ید محسوب می شود، اما تنها منبع برای این ماده معدنی نیست. در حقیقت، این امکان وجود دارد تا نیاز خود به ید را حتی بدون مصرف نمک یددار نیز تامین کنید.
از دیگر منابع خوب برای ید می توان به غذاهای دریایی، محصولات لبنی، غلات و تخم مرغ اشاره کرد.
مصرف حداقل 150 میکروگرم ید در روز برای افراد بزرگسال توصیه شده است. برای زنان باردار یا مادرانی که به فرزند خود شیر می دهند، میزان مصرف به ترتیب تا 220 و 290 میکروگرم در روز افزایش می یابد.
تنها با مصرف چند وعده غذاهای سرشار از ید در روز به راحتی می توانید نیاز خود به این ماده معدنی را از طریق رژیم غذایی با یا بدون استفاده از نمک یددار تامین کنید.