الودکتر- می‌دانید که کلسیم برای بدن چه مقدار ضروری می‌باشد، کمبود کلسیم بعد از 40 سالگی در شخص هویدا می‌شود. بعضی از مواد باعث می‌شوند که کلسیم بدن دفع شود؟ در این مقاله شما را با غذاهایی که کلسیم بدنتان را دفع می‌کند آگاه می‌کنیم.
هیپوکالسمی نام پزشکیِ کمبود کلسیم در بدن است که معمولاً از سن 40سالگی شایع می‌شود اما این مشکل در نتیجه رژیم‌های نامناسب غذایی نیز بروز می‌کند. بنابراین برای حفظ ذخیره کلسیم بدن لازم است علاوه بر مصرف مواد غذایی حاوی این ماده معدنی از مصرف برخی مواد غذایی دیگر که نابودکننده آن هستند خودداری کنید. در این مطلب شما را با 4 ماده غذایی کاهنده کلسیم بیشتر آشنا می‌کنیم.
هیپوکالسمی و عوارض آن
هیپوکالسمی عبارت است از میزان کمتر از معمول کلسیم خون. میزان کلسیم افراد بزرگسال باید بین 4.5 تا 5.5 میلی‌اکی‌والان در لیتر باشد. برای داشتن استخوان‌ها و دندان‌های مستحکم و سالم و همچنین برای عملکرد خوب عضلانی و عصبی باید میزان کلسیم بدن کافی باشد. این میزان توسط عملکرد هورمون پاراتیروئید، روده و کلیه‌ها حفظ می‌شود.
عوامل ایجاد هیپوکالسمی
کمبود میزان ویتامین D بدن
نارسایی کلیوی مزمن
کمبود منیزیم
مصرف الکل
برخی از انواع سرطان خون یا مشکلات خونی
مصرف بی‌فسفات‌ها
مصرف داروهای ادرارآور، انسولین، ملیّن‌ها، استروژن و غیره
مصرف کافئین و لیموناد زیاد.
علائم رایج هیپوکالسمی یا کمبود کلسیم
اگر عادت دارید غذایتان را شور میل کنید کمی گوش به زنگ باشید. خوردن غذاهای شور و خالی کردن نمکدان در بشقاب خطر دفع کلسیم از طریق ادرار را افزایش می‌دهد.
* تحریک‌پذیری عصبی عضلانی، یعنی اینکه عملکرد عصب‌ها و عضلات تحت تأثیر قرار گرفته و دچار کرامپ یا اسپاسم می‌شوند. این مشکل در پاها و بازوها بیشتر دیده می‌شود.
* گزگز در انگشتان تا لرزش این مناطق
* افسردگی و عصبانیت
* سرگیجه و از دست دادن تعادل بدن
* تپش قلب
* افزایش دفع ادرار و احساس درد بعد از ادرار کردن
* احساس کمبود هوا و درد در ناحیه قفسه سینه
* التهاب لب‌ها
* حالت تهوع و بی‌اشتهایی
* اسهالی که بعد از دو روز برطرف نمی‌شود
کدام مواد غذایی هیپوکالسمی می‌آورد؟
برای حفظ سلامت استخوان‌ها باید بدانید که زیاده‌روی در مصرف برخی مواد غذایی مانع از جذب کلسیم شده یا این ماده معدنی را از بدن دفع می‌کنند. این مواد غذایی عبارتند از:
پروتئین‌های حیوانی
اگر رژیم غذایی‌تان حاوی میزان زیادی گوشت قرمز، گوشت مرغ و تخم‌مرغ است ممکن است که در سوخت و ساز بدن اختلالی پیش آمده و این امر بزرگترین عامل دفع کلسیم خون محسوب می‌شود. بدون شک نمی‌شود پروتئین را از برنامه غذایی حذف کرد. مانند همیشه توصیه طلایی در پرهیز از افراط است.
سدیم
اگر عادت دارید غذایتان را شور میل کنید کمی گوش به زنگ باشید. خوردن غذاهای شور و خالی کردن نمکدان در بشقاب خطر دفع کلسیم از طریق ادرار را افزایش می‌دهد. برای پیشگیری از این مسئله لازم است که از پاشیدن نمک اضافه به غذاها خودداری کرده و مصرف غذاهای کنسروی، اسنک‌های شور، غذاهای آماده و صنعتی و فست‌فودها را تا حد امکان کاهش دهید. توصیه می‌کنیم بعد از آوردن غذا سر سفره از نمک زدن به آن بپرهیزید و به‌طور کلی نمکدان را از سفره‌هایتان جمع کنید. باید بدانید که بدن ما روزانه فقط به 2 گرم نمک نیاز دارد نه بیشتر!
مصرف دخانیات
درست است که سیگار و به‌طور کلی دخانیات غذا محسوب نمی‌شوند اما این مواد جزو پرمصرف‌ترین‌های روزانه محسوب می‌شوند و تأثیر زیادی در نابودی کلسیم دارند. افرادی که سیگار می‌کشند به‌میزان زیادی در معرض کمبود کلسیم قرار دارند. این مشکل به‌ویژه در خانم‌های بالای 40 سال و بعد از یائسگی بیشتر است، بنابراین توصیه می‌شود علاوه بر حفظ سلامت قلب بلکه برای داشتن اسکلتی قوی‌تر سیگار را ترک کنید.
قند زیاد
خیلی از افراد عاشق طعم شیرین و مشتری دائم نوشابه هستند. مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها بدترین ظلمی است که در حق استخوان‌هایتان می‌کنید، چون علاوه بر اینکه حاوی میزان زیادی قند و گاز هستند بلکه سرشار از فسفر نیز هستند که میزان زیاد آن مانند گوشت زیاد باعث اسیدی شدن بدن شده و کلسیم را نابود می‌کند.
الکل، قهوه و محصولات تصفیه‌شده
الکل، قهوه و محصولات تصفیه‌شده مانند نان سفید، برنج، آرد بدون سبوس و قند باعث کلسیم‌زدایی از بدن می‌شوند، چون زمینه دفع تمام مواد معدنی و از جمله کلسیم را از بدن فراهم می‌کنند.
تکلیف محصولات لبنی چیست؟
محققان دانشگاه هاروارد محصولات لبنی را از برنامه غذایی تعدادی از شرکت کننده‌ها حذف کردند. آنها دریافتند به‌خلاف باورهای رایج، محصولات لبنی تأثیر چندانی در تأمین کلسیم مورد نیاز بدن ندارند.
به‌عقیده این متخصصان شیر ضرورتاً مورد نیاز بدن انسان نیست و به‌محض اینکه انسان دوره شیرخوارگی را پشت سر می‌گذارد باعث اسیدی شدن خون می‌شود، یعنی اینکه تعادل اسیدی ــ قلیایی بدن را به هم می‌زند، این مسئله صرفاً به شیر و محصولات لبنی مربوط نمی‌شود و گوشت قرمز، استرس، بی‌تحرکی، کمبود آب بدن و غیره نیز چنین تأثیری دارند.
همان‌طور که اشاره شد اسیدی شدن بدن به‌معنای از بین رفتن کلسیم خون است. بدن تلاش می‌کند که این عدم تعادل را با فسفر جبران کند. متأسفانه بعد از گرفتن ذخیره فسفر و بعد از تنظیم pH بدن کلسیم را از دست می‌دهد، بنابراین به نظر می‌رسد مصرف زیاد و بی‌رویه محصولات لبنی نه‌تنها برای استخوان‌ها خوب نیست بلکه ممکن است باعث از بین رفتن کلسیم بدن شود. از عوارض دیگر برهم خوردن تعادل pH بدن می‌توان به تحریک پذیری عصبی، کمبود تمرکز، خستگی مزمن، آسیب پذیری در برابر بیماری‌ها، آلرژی‌ها یا قرار گرفتن بیشتر در معرض عفونت‌ها اشاره کرد.
چگونه می‌توان اثرات مواد غذایی نابودکننده کلسیم را کنترل کرد؟
اگر رژیم غذایی سرشار از مواد غذایی نابودکننده کلسیم است باید برای خنثی کردن آن از مواد غذایی پرکلسیم استفاده کرد. مشکل اینجاست مواد غذایی نابودکننده کلسیم در عین حال فسفر نیز دارند که برای بهبود عملکرد بدن در ناحیه مغز، قلب، عضلات، بافت‌ها، استخوان‌ها، سوخت و ساز پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها و همچنین برای حفظ انرژی بدن لازم است. فسفر در مراحل رشد کودک ضروری است و در این دوران باید تعادل جذب این ماده معدنی بیشتر رعایت شود و مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم مانند محصولات لبنی (بدون افراط)، سبزیجات برگ سبز، کنجد، بادام، خرما، انجیر، کشمش، مرکبات (پرتقال، لیموترش، گریپ‌فروت)، کیوی، شاه‌توت، تمشک، پاپایا، شلغم، کرفس، هویج، کلم‌ها، پیاز، تره‌فرنگی، آرتیشو، آندیو یا کاسنی فرنگی، گل کلم و جلبک‌ها افزایش داده شود.
در حالت کلی بهتر است از افراط و تفریط بپرهیزید. مواد غذایی حاوی کلسیم را دریابید. میزان ویتامین D بدنتان را افزایش دهید. برای این کار روزانه در معرض نور خورشید باشید و ماهی نیز میل کنید، علاوه بر این از بی‌تحرکی نیز به‌شدت دور باشید.