در این بین سعی دارم تا با نگاهی کارشناسانه به تحلیل وضع موجود در بازار ایران بپردازیم ، گرچه تحلیل آینده بازار در کشوری مانند ایران که ثبات اقتصادی وجود ندارد و بسیاری از اتفاقات بازار به پارامترهای کلان دیگر وابسته میباشد امری سخت میباشد اما در این مقاله سعی می کنیم تا از دریچه ایی متفاوت به قضیه نگاه کنیم.
ابتدا تحلیلی از اوضاع فرانسوی ها در بازار ایران خواهیم داشت ، شاید برای اولین بار پاریسی های پر قدمت نبرد همه جانبه خود را در خاک ایران آغاز کرده اند ، دو خودرو ساز بزرگ فرانسوی یعنی گروه PSA (پژو-سیتروئن) و رنو که همواره در بازار ایران حضور تاریخی داشته و میتوان گفت در سالهای بعد از انقلاب پر رنگترین حضور را به نوعی فرانسوی ها در بازار ایران داشتند و به نوعی زیر ساخت صنعت خودروسازی کشور فرانسوی گشت.
یکی از تاثیر گذارترین برندهای فرانسوی در بازار کشور و اولین برندی که پس از برجام به بازار ایران بازگشت پژو –سیتروئن بود که تحلیلی بر شرایط ان در بازار ایران خواهیم داشت.
با ممنوعیت واردات خودرو در سال 1374 ، عملا شرکت پژو فرانسه به تدریج سهم بالایی در بازار کشور کسب نمود و حتی هیچ خبری از رقیب دیرینه یعنی رنو نبود . طوری که 405 بعد از چندین سال خروج از خط تولید به یکی از محیصولات پر تیراژ بازار ایران بدل گشت ، پژو در سالهای زمامداری خود در بازار ایران تنها توجه خود را به فروش معطوف داشته بود و عملا به مقوله کیفیت ، خدمات فروش و پس از فروش و بازاریابی توجه ویژه ایی نداشت و با توجه به شرایط انحصاری برای این برند که با ورود 206 قوت بسیار بیشتری به خود گرفت ،امری طبیعی به شمار می رفت.
بزرگترین خودروساز داخلی با ارائه 405 های از رده خارج و مشتقات آن چون پارس و آردی و ورود خودروی نسبتا روز 206 عملا پژو به بازاری رویائی دست یافت ، اما نقطه مقابل پژو ، رنو وجود داشت در اوایا دهه 70 با اتمام تولید رنو 5 و عرضه ناموفق رنو 21 عملا رنو از بازار ایران خداحافظی کرد ، و هیچ خودروساز بزرگ و معتبر دیگری نیز برای رقابت با پژو وارد ایران نشد.
پژو با موافقت تولید خودروهایی غیر استاندارد و غیر مهندسی شده در ایران عملا ضربه ایی مهلک را به برند خود وارد نمود و می توان نتیجه آنرا در شکست مدلهای وارداتی این خودروساز پر قدمت اروپایی در اواسط دهه 80 در مقابل کره ایی های تازه کار دید.
اری پژو که روزگاری در بازار ایران به عنوان برندی با کیفیت متوسط به بالا شناخته میشد از دید مشتریان ایرانی همراه با آزاد شدن واردات خودرو ودرک تحولات جهانی اعتبار خود را بیشتر از دست داد.
شاید در اوایل دهه 80 خودروی از رده خارجی چون زانتیا در بازار انحصاری و به دور از تحولات جهانی ایران، خودرویی به روز و لوکس شناخته میشد اما با آزاد شدن واردات و ورود برندهای کره ایی تعاریف و مفاهیم به سرعت تغییر نمود و به نوعی ذائقه مشتریان عوض شد ، انتظارات بالا رفت و همین امر باعث حذف بسیاری از خودروهای محبوب از گردونه رقابت گردید.
گروه PSA در سالهای اخیر برای ارتقاء برند تضعیف شده خود اقدام به معرفی برند لوکس خود یعنی DS نمود که این خودروهای جذاب و شیک نیز نتوانستند در بازار ایران سهم بالایی را از ان خود نمایند.
سدان های نیمه لوکس پژو 407 و سیتروئن سی 5 نیز از اواسط دهه 80 تا اواخر این دهه به بازار ایران آمدند که موفقیتی برای آنان حاصل نگشت.
اخیرا مدل 508 پژو نیز که به عنوان یک سدان مطلوب شناخته میشود در مقابل رقبای کره ایی و هموطن خود رنو تالیسمان نتوانست موفقیتی بدست آورد.
اما فرانسوی ها مزیت و نقطه قوت خود را در کلاس خودروهای هاچ بک شهری همواره میدانند و در بازار اروپا و دیگر بازارها همواره در این سگمنت موفق میباشند ، اگر نگاهی به عملکرد شرکت PSA در این بخش داشته باشیم ، خودروی پژو 2008 نخستین خودروی پسا برجام بود که استقبال نسبتا مناسبی از ان عمل امد ، اما قطعا انتظارات بیشتر بود ، شاید پژو که همواره از موفقیت خودروی 206 خود در بازار ایران به خود می بالید شاید هیچ گاه موفق به تکرار این موفقیت نگردد .
اما چرا؟ پاسخ ساده است معادلات بازار ، انتظارات و انتخابها تغییر کرده است. و عملا اینبار کار برای این پیر مردهای فرانسوی سخت تر خواهد شد .
بازار ایران بازاری متفاوت با سلایق گوناگون است ، به طور مثال خودروی سیتروئن C3 که همه را مجذوب طراحی خاص و با اصالت خود کرده و با قیمتی بیش از 100 میلیون در بازار ایران چه مقدار تقاضا دارد؟
قطعا طیف خاصی از جامعه ایران حاضر است برای یک خودروی هاچ بک رقمی حدود و یا شاید بیشتر از 100 میلیون بپردازد و یا سیتروئن سی 4 صندوقدار قطعا خودرویی معمولی حساب می اید که رقبای کره ایی چون سراتو و النترا ا به لحاظ ظاهری برای مشتریان ایرانی جذاب ترند.
از سوی دیگر خودرویی چون پژو 301 نیز نتوانست در فروش آزمایشی خود موفق ظاهر گردد و شاید خودرویی چنین ساده و بدون زرق و برق برای مشتریان ظاهر پسند ایرانی خیلی مطلوب نباشد
خودروهای پژو-سیتروئن که برای تولید در بازار ایران انتخاب شده اند ( پژو 301-208-2008 سیتروئن سی 3-سی 4 و سی 3 کراس) قطعا در محدوده قیمتی 90 تا 130 میلیون قرار خواهند گرفت که نمی توانند نیاز قشر متوسط جامعه که بیشترین تقاضا را برای خرید خودرو دارند مرتفع سازند و چنانچه قیمت را فاکتور بگیریم به لحاظ خصوصیات محصول نیز برخی مدلها برای اقشار خاص و بالای جامعه مانند سیتروئن سی 3 جذاب خواهند بود و مابقی نیز به لحاظ ابعاد ، طراحی ، فضای داخل اکثرا برای ذائقه ایرانیان که در بسیار موارد خلاف اروپائیان میباشد جذاب نمی باشد.
پژو-سیتروئن این بار بعد از غیبت چند ساله خود وارد بازاری میشود که توقعات خریداران در آن بالا رفته و مشتریان ایرانی به ظاهر پسندی و آپشن دوستی معروفند و شاید کره ایی ها این ذائقه را در خریداران ایرانی به وجود اوردند. لذا دوره ایی که 206 زیباترین خودرو بازار و زانتیا با پرستیژترین خودرو در بازار بی رقیب ایران به شمار می آمد گذشته است و واردات خودرو در طول بیش از 1 دهه با خود انتظارات زیادی را به وجود آورد که کار را سخت تر میکند و شاید همین دلیل است که برخی بر طبل محدودیت واردات می کوبند.
* کارشناس بازار و خودرو