دکتر شهرزاد تقوی، عضو انجمن حمایت از بیماران سوخته در این باره می گوید:
«در سوختگی درجه یک زبان، لایه سطحی آن دچار آسیب شده و درد، قرمزی و تورم ایجاد خواهد شد.
در صورتی که سوختگی شدیدتر باشد و لایه‌های عمقی‌تر را درگیر کند، سوختگی درجه دو با تشکیل تاول، تورم و قرمزی اتفاق خواهد افتاد.
در سوختگی درجه سه، تغییر رنگ سفید یا سیاه، درد شدید و احساس گزگز در زبان رخ خواهد داد. در صورت ایجاد سوختگی درجه دو و سه با توجه به ایجاد عفونت در مراحل بعد، باید به پزشک مراجعه شود.
توجه داشته باشید که کاهش حس چشایی به دنبال سوختگی، کوتاه‌مدت است و بعد از حدود دو هفته، مجددا به حالت طبیعی باز خواهد گشت، اما برای کاهش درد و پیشگیری از عفونت در سوختگی درجه یک، باید زبان را با آب خنک به مدت چند دقیقه شست‌و‌شو دهید. در صورتی که ذرات غذا یا آلودگی روی ناحیه سوخته است، به آرامی آن را پاک کنید.
یک تکه پارچه تمیز را با آب خنک، خیس کنید و در دهان، روی ناحیه سوختگی قرار دهید. برای کاهش درد، تکه‌های کوچک یخ را در دهان بمکید. همچنین آب سرد یا آب نمک غرغره کنید و از نوشیدن مایعات گرم بپرهیزید.»
سوختگی گلو
بافت گلو نیز تنها چند میلی متر ضخامت دارد، بنابراین نسبت به غذای داغ بسیار حساس است. سوختگی گلو معمولاً در اثر نوشیدن مایعات خیلى داغ، بلعیدن حلال‌هاى شیمیایى یا استنشاق بخار خیلى داغ اتفاق می افتد.
برای درمان سوختگی گلو باید فورا اقدام شود، زیرا بافت گلو به سرعت ورم مى‌کند و سبب بسته شدن راه تنفسی مى‌شود.
نوشیدن آب سرد
درمان های سوختگی زبان و گلو
- استفاده از ماده ای سرد بر روی سوختگی زبان، یکی از اولین راه ها برای رهایی فوری از درد است. انجمن سوختگی بریتانیا توصیه می کند که برای درمان سوختگی زبان از آب سرد استفاده کنید. این کار باعث می شود التهاب کاهش یافته و از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
به محض سوختن زبان، برای چند دقیقه آن را زیر آب سرد بگیرید. اگر این کار برایتان امکان پذیر نیست، کمی آب سرد را در دهان خود ریخته و نگه دارید و غرغره کنید. سپس آن را بیرون بریزید و جرعه دیگری از آب سرد را وارد دهان کنید. تکرار این روند اغلب برای کاهش درد و ناراحتی در دهان و زبان موثر است.
- سوختگی گلوی خود را با یک قاشق بستنی یا ماست یخ زده تسکین دهید. خنکی می تواند باعث تسکین موقتی سوختگی شود.
- سرکشیدن یک نوشیدنی خنک یا قرار دادن یک قطعه یخ هم در دهان نیز در تسکین سوختگی زبان و گلو موثر است. اما مراقب باشید یخ را پیش از آن که موجب درد شود از دهان خارج کنید. سرمای حاصل از یخ، درد سوختگی و همچنین دمای داخل دهان را پایین می آورد. در ضمن به کنترل بلع نیز کمک می کند.
- استفاده از محلول آب نمک نیز از جمله پیشنهادها است. به این ترتیب که نصف قاشق مرباخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کرده و در دهان نگه داشته و غرغره کنید. این کار به ضدعفونی کردن محیط دهان و همچنین درمان سوختگی آن کمک می کند.
- استفاده از عسل بر روی پوست سوخته کمک می کند درمان سریع تر انجام شود. گزارش ها نشان می دهد که عسل پراکسید هیدروژن تولید می کند به همین دلیل به روند التیام سرعت می بخشد. فعالیت ضد میکروبی آن نیز به سرعت میکروب هایی که می توانند باعث عفونت شوند را خنثی می کند.
اثر دارویی عسل در زخم های سوختگی حتی از آنتی بیوتیک های مقاوم در برابر باکتری ها موثرتر است. فعالیت های زیستی عسل حتی با رقیق شدن نیز کم نخواهد شد.
برای استفاده از عسل برای کاهش احساس سوزش در زبان، یک قاشق مرباخوری عسل را در دهان خود بریزید. تا جایی که می توانید اجازه دهید عسل بر روی زبان باقی بماند. سپس آن را ببلعید. این درمان را ۲ الی ۳ بار در روز تکرار کنید تا زمانی که زبانتان خوب شود.
ژل آلوئه ورا
- محققان نتیجه گرفته اند که آلوئه ورا یک درمان موثر در التیام زخم سوختگی درجه دو است. تنها نکته ای که باید رعایت کنید این است که از ژل خود گیاه استفاده کنید. ژل های آماده ممکن است حاوی مواد شیمایی بوده و در صورت بلع برای بدن مضر باشند.
برای این منظور کافی است مقداری از ژل داخل گیاه را روی محل سوختگی زبان بمالید. اگر مزه ژل را دوست ندارید می توانید ۲ قاشق غذاخوری ژل آلوئه ورا را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید. سپس محلول را مانند محلول آب نمک جرعه جرعه در دهان ریخته و آن را ۳۰ ثانیه در دهان نگه دارید. سپس آن را تف کنید. این درمان را تا بهبود کامل ۲ الی ۳ بار در روز انجام دهید.
- یک راه بسیار ساده برای خنک کردن زبان سوخته، خوردن یک قاشق مرباخوری ماست است. این کار کمک خواهد کرد که گرما از زبان سوخته دور شده و احساس درد، کمتر شود. استفاده از ماست یونانی و چکیده به دلیل این که قوام بیشتری دارند در درمان موثر هستند. برای درمان، چند بار در روز یک قاشق مرباخوری ماست را در دهان گذاشته و چند دقیقه آن را در همان حالت نگه دارید. سپس آن را قورت دهید.
- در زمان سوختگی زبان با آب جوش یا چای داغ می توانید برای کاهش التهاب سوختگی، خیار را تراشیده و روی زبان قرار دهید تا التهاب آن کاهش پیدا کند.
- می توانید خمیر دندانی را که طعم نعنا دارد را روی زبان بزنید تا درد کاهش پیدا کند. البته در اولین لحظه تماس خمیر دندان با زبان کمی سوزش زبان و لب ها اضافه می شود، ولی بعد از یکی دو دقیقه آرام می گردد.
- می توانید شربت آلومینیوم ال جی را خوب بهم بزنید تا مخلوط شود. سپس آن را در دهان ریخته و غرغره نمایید و به مدت یک دقیقه در دهان نگه دارید و بعد آن را خالی کنید تا محل سوختگی آرام آرام ترمیم گردد.
توصیه ها
برای کمک به تسریع بهبود سوختگی زبان ، به توصیه های زیر عمل کنید:
- تا زمان بهبودی کامل، از خوردن هر نوع غذای داغ و ادویه دار و موادی با بافت خشن که سبب آزار غشای داخلی دهان می گردد، بپرهیزید.
- از خوردن غذاهای اسیدی مثل گوجه فرنگی و مرکبات اجتناب کنید.
- از مواد غذایی و نوشیدنی که گرم هستند کمتر استفاده کنید. به یاد داشته باشی، که زبان در روند بهبود نیز به غذاهای داغ حساس است.
- غذاهای نوک تیز و یا ترد مثل چیپس سیب زمینی و یا آجیل مصرف نکنید.
- غذاهای ادویه دار یا حاوی طعم دهنده های قوی زبان شما را بیشتر تحریک می کند. پس آن ها را نیز تا زمان بهبودی زخم زبان کنار بگذارید.
منبع: تبیان