افزایش بی‌سابقه قیمت برنج داخلی باعث شده تا زمینه واردات برنج‌های خارجی برای متعادل کردن قیمت برنج مصرفی بیشتر از گذشته شود؛ این درحالی است که ظاهرا ورود برنج‌های خارجی که گاهی از لحاظ ظاهری شباهت بسیار زیادی با برنج داخلی دارد، این فرصت را در اختیار سودجویان قرار داده تا با مخلوط کردن برنج‌های بی‌کیفیت خارجی با تولیدات داخلی نه تنها سلامت جامعه را به مخاطره بیندازند بلکه زمینه حذف تولیدکنندگان داخلی را در آینده فراهم کنند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام جم ، در این زمینه بسیاری از کارشناسان بر این باورند که نبود آمار دقیق از میزان تولید و همچنین شفاف نبودن میزان واردات به دلیل دخالت‌های برخی نهادهای دولتی در زمینه واردات برنج‌های خارجی اصلی‌ترین عامل ایجاد زمینه‌های مختلف سودجویی در این بازار است.
ورود برنج خارجی به استان‌های شمالی
مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج گفت: هر برنج سفید رنگی که از خارج به کشور وارد می‌شود، قابلیت اختلاط با برنج‌های تولید داخل را دارد. کشاورز افزود: از چندی پیش که انجمن واردکنندگان مستنداتی درباره این سودجویی به دست آورد به مقام‌های مسئول هشدار داد اما متاسفانه اغلب مسئولان این هشدار را به منافع واردکنندگان مرتبط کرده و آن را نادیده گرفتند.
این مقام صنفی معتقد است برای رسیدن به واقعیت کافی است مسیر تردد کانتینرهای برنج وارداتی بخصوص از مبدا تایلند یا پاکستان را دنبال کنیم تا دریابیم که اغلب این کانتینرها به مقصد استان‌های شمالی کشورمان از بنادر بارگیری شده‌است.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج تصریح کرد: برنج‌های تایلند، پاکستان و اروگوئه امکان اختلاط بیشتری با برنج داخلی بخصوص انواع پرمحصول را دارد و به همین دلیل طی یکی دو سال اخیر میزان واردات برنج از این کشورها روبه افزایش است.
وی درباره برنج‌های هندی گفت: با توجه به نیم‌پز شدن برنج‌های هندی امکان اختلاط آن با برنج داخلی نیست. کشاورز درباره شباهت برنج‌های تایلندی با تولیدات ایران تاکید کرد: اصولا از تایلند دو نوع برنج وارد می‌شود که یکی دارای عطر و بوی مناسبی است که با برنج‌های کیفی ایران مخلوط می‌شود و دیگری به دلیل کیفیت پایین‌تر با برنج‌های پرمحصول ایرانی مخلوط و فروخته می‌شود.
این مقام صنفی قیمت برنج‌های تایلندی را حداکثر 3000تومان اعلام کرد و گفت: سود حاصل از این تخلف برای سوداگران آن‌قدر بالاست که با استفاده از تمام رانت‌هایی که در اختیار دارند زمینه ممانعت از واردات برنج‌های هندی را ایجاد کرده‌اند. برای مثال اکنون برنج‌های تایلندی با درصدی پایین‌تر از 50 درصد با برنج پرمحصول داخلی مخلوط و با قیمتی نزدیک به 9000تومان فروخته می‌شود.وی درباره چگونگی کنترل این سودجویی نیز گفت: برای جلوگیری از اختلاط برنج خارجی با داخلی قرار بر این است که از شهریور امسال در مبادی ورودی با استفاده از روش ژنوتایپی کنترل‌های گسترده‌ای صورت پذیرد که این امکان برای اختلاط برنج‌های خارجی با ایرانی و حتی ایرانی با ایرانی نیز قابل استفاده است. کشاورز تاکید کرد: پس از آغاز کنترل برنج‌های وارداتی با هماهنگی‌های صورت گرفته قرار است که در سطح عرضه نیز از روش ژنوتایپی ـ کنترل ژن‌های برنج با رفرنس‌های موجود ـ سودجویی را رصد کنیم.
باید همانند قاچاق با آن برخورد کنند
علی اکبریان، نایب‌رئیس انجمن برنج ایران با تائید اختلاط برنج‌های خارجی با برنج تولید ایرانگفت: این خلاف بزرگی است و باید مثل قاچاق با آن برخورد شود به این دلیل که نه‌تنها تولید داخل مورد تهاجم قرار گرفته بلکه سلامت مصرف‌کنندگان نیز به مخاطره خواهد افتاد.
اکبریان با تاکید بر این‌که مسئولان و نهادهای مرتبط دائم درحال رصد کارخانه‌های تولیدی هستند، افزود: تاکنون گزارشی از تخلف در محل تولید دریافت نکرده‌ایم و هرچه هست در مکان‌های دیگری این اتفاق افتاده است چون کارخانه‌های برنج دائم از سوی نهادهای مرتبط بازرسی می‌شود.
این مقام صنفی تصریح کرد: با توجه به این‌که برخی مشتریان عمده در اقصی نقاط کشورمان سفارش‌های متفاوتی از محصولات مختلف دارند، این احتمال می‌رود که در شهرستان‌های دیگر این تخلف صورت گرفته باشد.
نایب‌رئیس انجمن برنج ایران گفت: بحث مخلوط کردن برنج، نه‌تنها برای برنج‌های خارجی ممنوع است بلکه اختلاط برنج‌های ایرانی با یکدیگر هم غیرقانونی است، بنابراین هرکس این کار را انجام دهد، قطعا با آن برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
اکبریان با اشاره به این‌که برخی برنج‌های خارجی مشابه ایرانی است ، افزود: با توجه به شباهت ظاهری برخی برنج‌های خارجی مثل برنج هند و پاکستان احتمال تخلف در این نوع برنج‌ها بیشتر از برنج‌های تایلندی است، بنابراین لازم است ورود این محصولات به کشورمان کنترل شود.
ضربه تایلندی‌ها به بازار برنج ایرانی
محمد صادق حسنی‌جویباری، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس هم درباره وضعیت فروش برنج‌های تایلندی در بازار کشور، عنوان کرد: سودجویان با مخلوط کردن برنج ایرانی و برنج‌های بی کیفیت خارجی از جمله تایلندی نه تنها سلامت مردم، بلکه اقتصاد برنج‌کاران داخلی را نیز به تاراج می‌برند.
حسنی با بیان این‌که فروش برنج خارجی به‌نام برنج داخلی در بازار در جریان است، ادامه داد: سوداگران برنج با مخلوط کردن برنج داخلی با برنج‌های نامرغوب خارجی، هرکیلو 7000 تومان سود کسب می‌کنند.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: نرخ برنج تایلندی هرکیلو درنهایت 2500 تومان است، اما با ادغام برنج‌های داخلی به نام برنج داخلی با نرخ 10 تا 11 هزارتومان در هرکیلو به‌فروش می‌رود. وی افزود: زمانی که برنج ایرانی از مزرعه کیلویی 11 هزار تومان از کشاورز خریداری می‌شود، چگونه می‌توان باورکرد برنج ایرانی که کیلویی 8000 تومان به‌فروش می‌رسد، برنج اصیل ایرانی است.
این نماینده مجلس ادامه داد: مافیا، برنج تایلندی را به نام ایرانی در بازار به‌فروش می‌رسانند و این در حالی است که بنده در کلانشهر تهران مشاهده کردم؛ برنج ناب گیلان کیلویی 8000 تومان در صورتی به‌فروش می‌رود که برنج از کشاورز در شالیزار، کیلویی 11 هزار تومان خریداری می‌شود.
شیوه تقلب در بازار برنج
یکی از واردکنندگان مطرح برنج که نخواست نامش در این گزارش منتشر شود توضیح داد: بحث اختلاط برنج اصولا نه فقط درباره برنج‌های خارجی با ایرانی بلکه میان انواع مختلف برنج‌های داخلی نیز صورت می‌گیرد.
وی گفت: در گذشته شاید این تخلف صرفا در میان برخی تولید کنندگان صورت می‌گرفت، اما امروز روند کاملا متفاوت شده، چون بنکداران به تولیدکنندگان، سفارش برنج با قیمتی مشخص و متناسب با بازار هدفشان می‌دهند مثلا به تولیدکننده می‌گویند «من برنج طارم 9000 تومانی لازم دارم» خوب حالا سوال این‌است که چطور می‌توان قیمت برنج طارم را که مشخص است به این عدد رساند؟
وی با اشاره به برخی ارقام برنج پاکستانی که از استان خراسان به سمت استان‌های شمالی ارسال می‌شود، گفت: بسیاری از واردکنندگان کوچک که در استان خراسان فعالیت می‌کنند، برنج‌های 386 و سوپر کرنل را از پاکستان وارد و به استان‌های شمالی ایران ارسال می‌کنند به این دلیل که این دو برنج قابلیت اختلاط با برنج‌های پرمحصول ایرانی را دارد.
این واردکننده درباره برنج‌های تایلندی هم افزود: دو نوع برنج بیشتر از تایلند وارد می‌شود که شباهت زیادی به برنج‌های تولیدی استان گیلان دارد، بنابراین مقصد حمل آنها استان گیلان است.
وی معتقد است، متخلفان با واردات این‌گونه برنج‌ها و تغییر بسته‌بندی آنها به کیسه‌های ارسالی از سوی شالی‌کوبی‌ها که عموما 75 و 80 کیلویی هستند این نوع برنج‌ها را از دید بازرسان دور نگه داشته و آنها را در فرصتی مناسب به درصد مورد نیاز با محصولات مشابه ایرانی مخلوط می‌کنند.