کوه نیراگونگو (Nyiragongo) که در املای لاتین، Niragongo نیز نوشته می‌شود، یکی از زیباترین و فعال‌ترین آتشفشان‌های جهان محسوب می‌شود. این کوه آتشفشانی در نزدیکی دریاچه کیوو (Kivu)، در مرز شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو با رواندا و در پارک ملی ویرونگا (Virunga) واقع شده است. قطر دهانه قله این کوه آتشفشانی بالغ بر ۱٫۲ کیلومتر اندازه‌گیری شده است، همچنین جالب است بدانید که قله این کوه دارای بزرگ‌ترین دریاچه گدازه مذاب در جهان است.
کوه نیراگونگو به دلیل گدازه های آتشفشانی بسیار سیال خود، که به همانند آب بصورت مایع فوران می‌کند از بدنام‌ترین آتشفشان‌های جهان نیز بشمار می‌آید. در هفدهم ژانویه سال ۲۰۰۲ میلادی، کوه نیراگونگو فوران کرد که این فوران از جناح غربی قله و به سمت دریاچه مذاب خشک شده بود. در پی این فوران، مرکز شهر گوما (Goma) و مرکز شرقی استان ویرونگا (Virunga) آسیب‌هایی جدی دید و تا حد زیادی تخریب شد. طی این اتفاق نزدیک به دویست هزار نفر نیز بی خانمان شدند.
سابقه:بخش غربی دره ریفت (Rift) در نزدیکی دریاچه کیوو و مرز میان کنگو و رواندا، دارای یکی از فعال‌ترین کوه‌های آتشفشانی جهان است. دریاچه‌های گدازه مذاب فراوان و همچنین سیال بودن گدازه‌ها از عللی هستند که این کوه آتشفشانی را خطرناک جلوه می‌دهد. سرعت فوران و پرتاب گدازه‌های این آتشفشان بسیار بالا می‌باشد و بارها و بارها به مناطق اطراف خود آسیب‌های جدی وارد کرده است، همان طور که در چند سطر فوق اشاره شد، در سال ۲۰۰۲ میلادی به شهرهایی آسیب زد و دویست هزار نفر را آواره ساخت.
بر طبق گزارشات به نظر می رسد دریاچه گدازه موجود در قله این کوه تا کنون دوباره فعال شده است. این کوه آتشفشانی در بازه زمانی سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ میلادی معروف شد. همچنین این کوه توسط آتشفشان شناسان برجسته ای نظیر کرافتس (Kraffts) و تازیف (Tazieff) معرفی گردید. لازم به ذکر است که این آتشفشان در حدود نیم قرن است که فعال می‌باشد و حتی باید بدانید که در سال ۱۹۷۷ میلادی باز هم فوران داشته است. گزارشات حاکی از آن است که در جریان فوران مواد مذاب در سال ۱۹۷۷ صدها نفر قربانی این حادثه گشته‌اند. در رویدادی مشابه نیز در ژانویه سال ۲۰۰۲ میلادی، گدازه‌های آتشفشانی از دریاچه مذاب قله این کوه فوران کرده و پس از تخریب شهر گوما حتی به دریاچه کیوو نیز رسیدند.
از سوی دیگر در همسایگی این آتشفشان، کوه نیاموراگیرا قرار دارد که با کوه آتشفشانی و فعال مونا لوا (Mauna Loa) قابل قیاس است. نیراگونگو با ارتفاع ۳۴۷۰ متر و دامنه‌های شیب‌دار یک آتشفشان چینه‌ای را به نمایش گذاشته است. نیراگونگو در داخل دیواره‌هایش دارای شیارهای حاوی مواد مذاب است. همچنین دهانه این کوه آتشفشانی دارای قطر ۱٫۲ کیلومتری می‌باشد که از اواخر قرن ۱۹ میلادی رویت شده است.
می توان گفت تا حدی، دو آتشفشان قدیمی باروتا ( Baruta) و شاهرو (Shaheru) با کوه نیراگونگو در شمال و جنوب بر هم منطبق شده‌اند و همانند مخروط آتشفشانی هستند. در حدود ۱۰۰ مخروط آتشفشانی به همراه شکاف شعاعی در جنوب شاهرو و شرق این ناحیه دیده شده است و این مخروط‌های آتشفشانی موازی با دریاچه کیوو به اندازه طول آن ادامه خواهند داشت. بسیاری از مخروط‌های آتشفشانی که تا پایین کوه آتشفشان وجود دارند در زیر جریان گدازه‌ها مدفون شده‌اند.