اندیشکده آموزش و پرورش عصر ایران که همزمان با روز معلم کار خود را آغاز کرد، در اولین فراخوان همفکری خود، این پرسش را مطرح کرد:
«با توجه به وضع نامطلوب آموزش و پرورش ایران از نظر کیفیت و اثر بخشی (رتبه ۱۰۳ در دنیا)، برای دستیابی به آموزش و پرورشی توسعه یافته، کارآمد و اثربخش، مهمترین تغییرِ کلیدی و ضروری در این نهاد چیست؟»
در پی این پرسش، دکتر خسرو باقری، استاد دانشگاه و صاحب نظر برجسته تعلیم و تربیت، پرسش اندیشکده آموزش و پرورش عصر ایران را این گونه پاسخ داده اند:
به اعتقاد من مهمترین تغییر کلیدی در آموزش و پرورش یک تغییر دو بُعدی است. تغییر در بعد آموزش و تغییر در بعد پرورش.
در بعد آموزش باید حافظه محوری را کنار بگذاریم. در مدارس، کتاب درسی را مقدس کرده اند و پاسخ کلیشه ای عین کتاب می خواهند. در حالی که معلمان باید پاسخ دانش آموزان را مانند کتاب نخواهند، باید کمک کنند که دانش آموزان کتاب را بازتعبیر کنند. یعنی بتوانند به بیان خودشان اظهار کنند. این زمینه ساز تفکر است. یعنی از حافظه بکاهیم و زمینه فهمیدن و اندیشیدن را آماده کنیم تا بچه ها به صورت فردی تفکر کنند و بفهمند.
در بعد پرورش مهترین اولویت، احترام به شخصیت شاگرد و حرمت آدمی به طور کلی است. یعنی تحقیرهایی که در آموزش و پرورش به صورت آشکار و نهان انجام می شود شخصیت شکن هستند و منزلت نفس را مخدوش و زخمی می کنند. حرمت شاگرد، معلم و اولیا باید حفظ شود. هیچ کس نه والدین، نه معلم و نه شاگرد نباید تحقیر شوند. اگر حرمت آدمی در روابط آموزش و پرورش حاکم شد، زمینه ساز استقلال شخصیت، جرأت و عزت نفس است.
پیشنهاد من، این دو محور پیوسته و حداقلی برای تغییر در آموزش و پرورش است. و باور دارم اگر این دو تغییر انجام شود با همین وضع کنونی، تفاوت زیادی پیدا خواهیم کرد.
پیشنهاد و توصیه برای اندیشکده:
به نظر من خوبست شما در اندیشکده آموزش و پرورش بتوانید ابتدا یک مسأله شناسی بکنید و گره های کور آموزش و پرورش شناسایی کرده و به ترتیب اولویت، این گره های کور را یک به یک به گفت و گوی "آراء مخالف و موافق" بگذارید.
آراء مخالف و موافقی که محققانه سخن بگویند. و البته مباحث به یک جمع بندی ختم شود و موارد اختلاف و وفاق هم استخراج شود. همین که توافق ها جُسته شود و تفاوت ها روشن گردد و نتایج نگاشته شود برای جامعه فکور تعلیم و تربیت بسیار سودمند و راهگشا خواهد بود.
راه نجات آموزش و پرورش اين است كه مديراني منصوب شوند كه آسيب ها را مي شناسند و تخصص لازم را هم دارند و با علم و تجربه خود كار اصلاح را آغاز كنند