عصر ایران؛ اشکان امیدوار- ماه همه را یاد روز درختکاری می اندازد. روزی که در ایران معمولاَ روسای ادارات منابع طبیعی از کاشت هزاران اصله نهال خبر می دهند، در گفتگو با رسانه ها آمار می دهند که چطور با کمک دانش آموزان و بسیجیان و فعالان محیط زیست و منابع طبیعی در عرصه های پهناوری نهال کاشته اند. امسال شهرداری تهران نیز در شبکه های اجتماعی جریانی را راه انداخته است که هر کس به آن بپیوندند شهرداری از طرف او نهالی در شهر می کارد.
غرس نهال توسط مقام معظم رهبری یکی از برنامه هایی است که ایشان در اسفندماه در دستور کارشان می دهند و همیشه این سنت را حفظ کرده و نهالی می کارند. کاشت نهال توسط عالی ترین مقام کشور شاید از بسیار معدود برنامه هایی باشد که علیرغم مشغله های بسیار در حوزه اجتماعی هر ساله در آن مشارکت می کنند.
ایشان سال پیش در حاشیه کاشت یک نهال در این روز فرمودند: « در شرع مقدس اسلام و در احاديث ما، به مسئله‌ى درخت و نگهدارى درخت و جلوگيرى از قطع كردن درختان توصيه شده. خب، حالا اين يك توصيه‌ى اسلامى است. امروز همه‌ى مردم دنيا هم به اين مسئله توجه دارند و شايد بشود گفت كه هميشه مردم و جوامع بشرى به مسئله‌ى درخت اهميت ميداده‌اند. منتها من گلايه‌اى كه بايد بكنم از مجموع مسئولينِ مسئله‌ى درخت و درختكارى و جنگل و اين چيزها، اين است كه ما اينجا دانه دانه درخت ميكاريم، اما صدها صدها و هزارها هزارها درخت در جاهائى كه نبايد قطع شود، بى‌جهت قطع ميشود؛ اين خيلى اشكال بزرگى است كه وجود دارد».
اما چرا علیرغم این همه آمار از کاشت موفق نهال، فضای سبز شهرها هر روز کمرنگ تر می شود، ریزگردها هر روز راحت تر توی ریه شهروندان رسوب می کنند، آلودگی هوا گسترده تر می شود و کارشناسان از کاهش سرانه فضای سبز خبر می دهند؟
طبق آمارهای هر ساله اگر نیمی از نهال هایی که در همین تهران در ده سال گذشته در روز درختکاری کاشته شده، به ثمر می رسید الان به جای شهر تهران باید از جنگل تهران می نوشتیم! شهری گم شده لابلای انبوه درختان! اما چرا این اتفاق نمی افتد؟
«کاشت» تنها یک قدم پروسه درخت شدن است و از آن مهمتر «داشت» است که انگار خیلی اهمیت ندارد! برای اینکه نهالی به درختی تبدیل شود که سایه و میوه ای داشته باشد پروسه طولانی و با اهمیت «داشت» را باید با حساسیت بیشتر پی گرفت. مرحله ای که گاهی به دلیل فقدان آب، گرمای بیش از حد، کاشت غلط، خاک نامناسب، انتخاب گونه غیربومی، قطع و تخریب توسط انسان و ... نهال را جوان مرگ می کند و از میان هزاران نهالی که هر ساله روی کاغذ آمارشان اعلام می شود، اندک تعدادی از آنها به درخت تبدیل می شوند.
این اتفاق در شهرستان ها در ابعاد گسترده تری رخ می دهد. نگارنده در دوران تحصیل بارها در این روز از سوی مدرسه برای آبادانی دشت و دمن در روز درختکاری اعزام شده ام و شاهد بوده ام که نهال ها را چطور با عجله و شتاب در جاهایی می کارند که گاهی اصلاً امکان آبیاری آنها وجود ندارد یا بعد از کاشت توسط دام ها بلیعده می شوند!
ضمن احترام بسیار عمیق برای فعالان این عرصه، خوب است که یکی دو سال هزینه ای برای کاشت هیچ درختی در قالب این طرح های جهادی صرف نکنیم و به جایش روی «داشت» کاشته های قبلی تمرکز کنیم.
نهال های کاشته شده روی کاغذ و در گفتارهای سخنرانان نه سبز می شوند و نه سایه دارند و نه میوه ای می دهند.