علم شناخت گوهر و جواهر و نیز علم تراش و بهره‌برداری از این سنگ‌های گران‌بها زمانی رونق گرفت که الماس‌ها، یاقوت‌ها، زمردها هرکدام، علاقه‌مندان مخصوص به خود را داشت و قدر و ارزش هرکدام شناخته شده بود. در روزگارمعاصر علاوه بر مزیت زیبایی و کمال جواهرات ارزش سرمایه‌ای نیز پیدا کردند و علاقه‌مندان به جز وجه زیبایی‌شناختی سنگ‌های گران‌بها قدر و منزلت آن‌ها را به عنوان یک کالای سرمایه‌ای نیز مدنظر دارد. در ادامه اطلاعات مختصری پیرامون شناخت جواهر و گوهر ارائه می‌شود تا برخی از سؤالات رایج در این حرفه پاسخ داده شود.
گوهر چيست و تفاوت آن با جواهر چیست؟
گوهر در اصطلاح علم گوهرشناسی Gemology به سنگ‌های قيمتي و نيمه قيمتي گفته می‌شود. براي اينكه سنگي در زمره سنگ‌های قيمتي طبقه‌بندی شود بايد اين سه ويژگي را دارا باشد:
1. زيبايي
2. كميابي
3. مقاومت (مقاوم دربرابر نور و مواد شيميايي ثابت باشد.)
دوام در برابر خراشيدگي: سختي
دوام در برابر ضربه و شكست: سفتي
اگر سنگي يكي از اين ويژگي هارا دارا نباشد در زمره گوهرها طبقه‌بندی نمي‌شود.
گوهرها يا سنگ‌های قيمتي و نيمه قيمتي درواقع كاني هستند، اما گوهرهايي مانند مرواريد، كهربا، صدف و مرجان گوهرهاي ارگانيك هستند كه براي راحتي مطلب به آن‌ها نیز واژه سنگ اطلاق می‌گردد.
از انواع گوهرهاي قيمتي می‌توان الماس و ياقوت قرمز، زمرد و ياقوت كبود و از انواع نيمه قيمتي آن می‌توان عقيق، اميتيست و سيترين را نام برد.
جواهر چيست؟
جواهر در اصطلاح علم گوهرشناسی به قطعه‌ای تزييني اطلاق می‌شود كه از فلز قيمتي ساخته‌شده باشد و با گوهرهاي قيمتي و نيمه قيمتي زينت شده باشد.
الماس چيست و تفاوت آن با برليان چيست؟
الماس قیمتی‌ترین گوهر در طبقه‌بندی گوهرهاست كه از تك عنصر كربن ساخته‌شده، علاوه بر فرمول شيميايي ساده اين گوهر داراي ساده‌ترین ساختار کریستالی و قویی‌تری پيوند اتمي (پيوند كووالانسي) است. اين پيوند قوي بين اتم‌های كربن باعث سختي اين گوهر است، درواقع الماس سخت‌ترین شئي شناخته شده بر روی كره زمين است. اين موضوع به اين معني است كه تنها چيزي كه می‌تواند الماس را خراش دهد يك الماس ديگر است.
درواقع الماس بااینکه سنگ سختي است ممكن است كه به‌راحتی شكسته شود زيرا سنگ سفتي نيست.
مثال خوب براي سنگي سفت‌تر از الماس سنگ يشم است كه به‌مراتب سنگي مقام‌تر از الماس در برابر ضربه است.
برليان و تفاوت ان با الماس:
درواقع برليان نوعي از تراش الماس است كه طي صدسال اخير موردمطالعه قرارگرفته و اصلاح‌شده، اين نوع از تراش در مدل‌های هندسي متفاوت با استاندارخاصي تراشيده می‌شود كه در زیر توضيح داده می‌شود.
تراشي با سه بخش به نامهای
Crown (تاج)
Pavilion (سندونچه)
Girdle (لبه فارسي)
الماس‌های با شكل هندسي گرد، ماركيز، مثلث، اشك می‌توانند با استانداردهاي تراش برليان تراشيده شوند كه در این صورت نام شكل هندسي و نوع تراش در معرفي گوهر به كار می‌رود.
مانند:
ماركيز برليان، اشك برليان، برليان گرد
انواع ديگري از تراش در الماس‌ها وجود دارد كه تصمیم‌گیری نوع تراش براي هر الماس خام به عهده تراشنده الماس است تا بهترين شكل هندسي و بهترين نوع تراش را براي حفظ وزن بيشتر و شفافيت بیشتر هر الماس انتخاب كند.