گجت نیوز - مایا
یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های تاریخ با قدمت 2000 سال پیش از میلاد محسوب
می‌شود. مایایی ها در بیشتر زمینه‌ها ازجمله سنت‌ها، تقویم، اخترشناسی،
پزشکی، سازه‌های عظیم، اهرام‌های باشکوه، ریاضیات و معماری شهرت داشتند.
بررسی‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که قوم مایا نسبت به سایر تمد‌ن‌ها
برتری داشتند. تمدن مایا یکی از پیشرفته‌ترین زبان‌های نوشتاری در آمریکا و
همچنین هنر و معماری خاص خود شهرت دارد. علاوه بر این، قوم مایا دارای
سیستم‌های ریاضیاتی و نجومی پیشرفته‌ای بودند. تصورات اشتباهی نسبت به این
تمدن وجود دارد که در این مطلب می‌خواهیم به آنها بپردازیم. با ما همراه
باشید.
راز باستانی
به‌علت
دلایلی که هنوز هم مورد بحث‌اند، مناطق اصلی زندگی مایا که در سطحی
پایین‌تر از زمین اصلی قرار داشت به‌مرور و در طول قرون هشتم و نهم شیب
بیشتری پیدا کرد و پس از آن کم‌کم رو به نابودی رفت. این ادعا با نوشته‌های
تاریخی و سازه‌های معماری در مقیاس بزرگ پیوند دارد. تئوری‌های غیر
اکولوژی در مورد نابودی قوم مایا به چندین زیر گروه در یک رده، مثل زیاد
شدن جمعیت، تاراج خارجی‌ها، شورش و طغیان‌های محلی و فروپاشی مسیرهای تجاری
دسته بندی می‌شوند.
فرضیه‌های اکولوژی شامل حوادث طبیعی،
بیماری‌های واگیردار و تغییرات آب و هوایی می‌شوند. حالا دلیل و شاهدی
دال‌بر افزایش جمعیت اضافه‌بر ظرفیت محیط بوده که موجب فرسودگی پتانسیل‌های
زراعتی و شکار بیش از اندازه حیوانات می‌شد و همین عامل نابودی تمدن مایا
را تضمین می‌کرد. برخی از محققین به تازگی استدلال کردند که خشکسالی 200
ساله شدید و سختی منجر به سقوط و فروپاشی قوم مایا شده است.
زندگی ادامه دارد
اول
از همه باید بگوییم که مایاها فقط یک تقویم ندارند بلکه آنها تقویم‌هایی
دارند که با هم ارتباط دارند. در افسانه‌هایی گفته شده که در تقویم "Long
Count” زمان به پایان رسیدن جهان مشخص شده است.طبق افسانه‌های قوم مایا ما
در جهان چهارم یا جهان «آفرینش» که در افسانه‌ها از آن صحبت شده زندگی
می‌کنیم. در تقویم Long Count آخرین خلق یا آفرینش در 12.19.19.17.19 به
پایان می‌رسد. که این سلسله مراتب دوباره در 20 دسامبر 2012 اتفاق می‌افتد.
طبق این گفته مایاها، الان زمان جشن بزرگ به خاطر رسیدن به انتهای چرخه
آفرینش فرا رسیده است.
این سخن به معنی رسیدن به پایان جهان نیست
بلکه منظور از این جمله شروع یک عصر جدید است. ما در 31 دسامبر هر سال،
وارد سال جدیدی می‌شویم. این مساله شبیه دوره‌های آفرینشی تمدن مایاست. در
حقیقت نظریه پایان یافتن جهان در سال 2012 (با توجه به افسانه مایایی) را
اولین بار «خوزه آرگیولس» سال 1987 در کتابش به نام "The Mayan Factor:
Path Beyond Technology” مطرح کرد.
آخرین قلمرو حکومتی
شهر
جزیره‌ای تایاسال، مکان آخرین پادشاهی مستقل قوم مایا محسوب می‌شد و برخی
از کشیشان اسپانیایی تا سال 1969 با مسالمت و آرامش آخرین پادشاه ایتزا
یعنی کانک Canek را ملاقات و موعظه می‌کردند. پادشاهی ایتزا بالاخره در 13
مارچ 1697 تسلیم اسپانیایی‌ها شد.
حالا مصنوعات و بناهای باستانی در
چیچن ایتزا که همه ما می‌شناسیم، در این آخرین منطقه خودمختار واقع شده
است. قابل توجه اینکه بیشتر زمین‌هایی که این مکان‌های باستانی در آنجا
واقع شده، جزو زمین‌های خصوصی یک خانوده محسوب می‌شود، در حالیکه دولت آنها
را متعلق به خود و در حقیقت خود را اداره‌کننده این مکان‌ها می‌داند.
سونا
حمام‌های
آرامش بخش (zumpul-ché) جایی بود که مردم مایایی زمان باستان خودشان را در
آنجا تطهیر و شستشو می‌کردند. این حمام‌ها خیلی شبیه سونای امروزی بودند و
دیوارهای سنگی و سرپوشیده داشتند همراه با یک دریچه یا سوراخ کوچک در قسمت
سقف. آبی که از صخره‌های سنگین وارد اتاق می‌شد تولید بخار کرده و این
روند شرایطی فراهم می‌کرد که تمام ناپاکی‌ها و کثیفی‌ها نابود شود.
پادشاهان مایا عادت داشتند بعد از ملاقات‌هایشان حمام سونا بگیرند تا احساس
سرزندگی و همچنین پاکی داشته باشند.
مناطق بازی
بازی‌های
توپی (Mesoamerica) ورزشی با انجمن‌های آیینی بود که مردم پیش-کلمبیایی
بالغ بر 3000 سال از این ورزش استقبال می‌کردند. در طول دوره‌ای هزارساله
انواع مختلفی از این بازی در سرزمین‌های مختلف وجود داشته و هنوز یک نمونه
مدرن از این بازی به نام Ulama در معدودی از مکان‌ها و بین افراد بومی
طرفدار دارد. Ball courts مکان‌هایی عمومی بودند که برای حوادث مهم فرهنگی و
فعالیت‌های آیینی مثل جشنواره‌ها و اجراهای موسیقی مورد استفاده قرار
می‌گرفتند. این مکان از سراشیبی‌های پله‌دار تشکیل می‌شد که به صحن مراسم
یا پرستشگاه‌های کوچک منتهی می‌شد، Ball Courtها شبیه حرف «I» بودند که
تقریبا در تمام شهرهای کوچک مایا یافت می‌شدند.
مواد مخدر
مردم
قوم مایا در مراسم مذهبی‌شان به طور مرتب از داروهای توهم‌زا استفاده
می‌کردند (که از مواد طبیعی تهیه می‌شد)، اما در زندگی روزمره‌شان نیز برای
تسکین درد نیز از این مواد استفاده می‌کردند. معمولا از گیاهانی مثل
peyote، نیلوفر، بعضی از قارچ‌ها، تنباکو و گیاهان دیگر برای ساختن
نوشیدنی‌های الکی استفاده می‌کردند. علاوه‌بر این، همانطوری که در شعرهای
مایایی گفته شده و بر سنگ‌ها تراشیده شده؛ آنها برای جذب سریع‌تر و
تاثیرگذاری بیشتر مواد مخدر، داروی مایع و آیینی را به خودشان (از راه مقعد
مانند عمل تنقیه) تزریق می‌کردند.
قربانیان
قربانی
کردن انسان برای اهداف مذهبی و یا پزشکی یکی از موضوعاتی است که اکثر مردم
در مورد مایاها می‌دانند، اما آنچه اغلب مردم نمی‌دانند این است که آنها
هنوز هم قربانی می‌کنند. اما هیجان زده نشوید! الان خون مرغ جای خون انسان
را گرفته است. امروز هنوز هم قوم مایا سنت‌های آیینی اجدادشان را حفظ
کرده‌اند. آیین نماز و دعا، هدایا، قربانی‌های خونی (که الان مرغ‌ها جای
انسان را گرفته‌اند)، رقص‌ها، مهمانی‌ها، و نوشیدنی‌های آیینی هنوز هم از
رسومات دینی و سنتی آنها محسوب می‌شود.
پزشک‌های عالی
سلامت
و علم پزشکی در میان مایای باستانی ترکیب پیچیده‌ای از ذهن، بدن، مذهب،
مراسم آیینی و دانش محسوب می‌شد. مهم‌تر از همه اینها کسانی برای وظایف
پزشکی انتخاب می‌شدند که آموزشهای عالی و درستی دیده بودند. این مردان،
«شمن» نامیده می‌شدند و به عنوان واسطه‌ای بین دنیای فیزیکی و دنیای معنوی
عمل می‌کردند. آنها برای رسیدن به هدفشان یعنی شفا بخشیدن بیماران، و
پیش‌بینی کردن و کنترل کردن حوادث فوق طبیعی تمرین جادوگری هم می‌کردند.
از
زمانیکه دانش پزشکی شدیدا با جادوگری و مذهب غرابت پیدا کرد، برای شمن‌ها
هم بسیار ضروری و واجب بود که مهارت‌های پزشکی و دانش خود را توسعه بخشند.
معروف بود که مایاها زخم‌ها را با موی انسان بخیه می‌زدند، شکستگی استخوان
را درمان می‌کردند و حتی در زمنیه جراحی دندان هم مهارت داشتند. از سولفید
آهن برای پر کردن دندان استفاده می‌کردند و ابزارهای جراحی می‌ساختند.
فرهنگ
درحقیقت
بالغ بر 7 میلیون مایایی در مناطق خاصی زندگی می‌کنند، تعداد زیادی از
آنها نیز طوری زندگی می‌کنند تا بتوانند آنچه از میراث فرهنگی برایشان
باقیمانده را حفظ کنند. بعضی از آنها به‌طور کامل با فرهنگ مدرن منطقه‌ای
که در آن زندگی می‌کنند خودشان را وفق داده‌اند، در حالیکه دیگران زندگی
ویژه سنتی و باستانی خود را ادامه می‌دهند و اغلب اوقات به یکی از زبان‌های
مایایی به عنوان زبان اول صحبت می‌کنند.
بیشترین جمعیت از افراد
مایا در ایالت‌ها و شهرهای مکزیک مثل Yucatán، Campeche، Quintana Roo؛
Tabasco ،Chiapas و در بعضی کشورهای آمریکای مرکزی مثل Belize، گوآتمالا و
قسمت‌های غربی هوندوراس و السالوادور پراکنده‌اند. و جالب است بدانید امکان
دارد بعضی از کلمات مثل Shark به معنی کوسه و Cocoa به معنی کاکائو از
زبان مایایی گرفته شده باشند.
دوران کودکی
مایاها
همواره آرزو داشتند بچه‌هایشان تواناهایی جسمی غیرطبیعی داشته باشند. برای
مثال در سنین خردسالی تخته‌هایی را روی پیشانی بچه‌ها محکم فشار می‌دادند
تا پیشانی پهنی داشته باشند. یکی دیگر از معیارهای زیبایی برای بچه‌های
مایا چپ بودن چشم‌ها محسوب می‌شد! بنابراین پدر و مادرها برای رسیدن به این
هدف اشیائی را جلوی چشم‌های نوزاد تازه به دنیا آمده آویزان کرده و آن را
تکان داده تا بر اثر مداومت و تکرار این عمل، چشم‌های بچه دیگر برای همیشه
چپ بشود!
حقیقت جذاب دیگر در مورد کودکان مایا این است که بیشتر
آنها را براساس روزی که در آن به دنیا می‌آمدند نام گذاری می‌کردند. هر روز
سال برای بچه‌های پسر و دختر و والدین اسم خاصی داشت و ازشان انتظار
می‌رفت که این سنت را انجام دهند.