پس از مدت‌ها کشمکش، گمانه‌زنی، حاشیه‌سازی و ... سرانجام قرارداد تاریخی میان ایران و بوئینگ، پس از 37 سال به امضا رسید.
به
گزارش روزنامه دنیای خودرو، براساس سند همکاری که ایران و بوئینگ روز
گذشته به امضا رساندند، ۸۰ فروند هواپیمای بوئینگ در بازه زمانی ۱۰ ساله
به ایران تحویل داده می‌شود. بر این اساس، نخستین فروند از هواپیماهای
بوئینگ در سال ۲۰۱۸ به ایران تحویل داده می‌شود.
همچنین از مجموع ۸۰
فروند هواپیمای مورد توافق برای تحویل به ایران، ۵۰ فروند بوئینگ ۷۳۷ و ۳۰
هواپیمای دیگر شامل دو مدل بوئینگ ۷۷۷ خواهد بود. مراسم امضای سند همکاری
میان ایران‌ایر و بوئینگ با حضور وزیر راه و شهرسازی انجام شد تا دولت در
ماه‌های پایانی عمر خود، قراردادی استثنایی برای صنعت هواپیمایی به امضا
برساند. علاوه بر این در راستای نگرانی بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران
حوزه حمل‌و‌نقل مبنی بر کارشکنی آمریکا در قبال خدمات پس از فروش و تامین
قطعات هواپیماهای خریداری شده، گفت‌و‌گویی را با دکتر علیرضا شیرمحمدی‌فرد،
کارشناس حمل‌و‌نقل هوایی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
* نظرتان راجع به این قرارداد بزرگ و تاریخی چیست؟ آیا زیرساخت‌های کشور آماده پذیرش چنین ناوگانی هستند؟
-
همان‌طور که خاطرتان است، در گفت‌و‌گوهای قبلی نیز به این موضوع اشاره
کرده‌ام که همچنان برایم جای سوال است. این هواپیماها را چگونه می‌خواهند
در فرودگاه‌های کشور جای دهند و این پرنده‌ها در کجا نشست و برخاست خواهند
کرد، زیرا در حال حاضر ظرفیت پذیرش چنین هواپیماهای پهن‌پیکری در کشور وجود
ندارد و این سوال بسیار مهمی است. هر کدام از این هواپیماها حتی اگر یک
ماه، یک بار یا دو ماه یک بار وارد کشور شوند، باز هم با مشکل مواجه خواهیم
شد.
هرچند امروز به هواپیما نیاز داریم و هر بار که در ناوگان
موجود می‌نشینیم با ترس و لرز و وحشت به مقصد می‌رسیم اما به نظر می‌رسد
این مدل خریداری هواپیما مدل درستی نیست. خرید هواپیما و ساخت فرودگاه در
هیچ جای دنیا وظیفه دولت نیست و بدون شک کاری بسیار شایسته است. متاسفانه
در برخی موارد فضاسازی‌هایی صورت می‌گیرد که خرید هواپیما را به‌طور کلی
زیر سوال می‌برد! خیر، این اتفاق بسیار بزرگ است، منتها مدل درستی برای
انجام آن در نظر نگرفته‌اند. اگر مدل صحیحی در کنار این اتفاق قرار
می‌گرفت، قطعا بسیاری از مسائل خود‌به‌خود حل می‌شد.
* با وجود اعلام تحویل 10 ساله این ناوگان، باز هم به مشکل خواهیم خورد، امکان ساخت فرودگاه در این مدت زمان وجود ندارد؟
-
استاندارد ساخت فرودگاه در دنیا 2 سال است. امروزه در تمام کشورها به
فرودگاه‌ها دید اقتصادی دارند. به طور مثال ظرفیت فرودگاه دوبی در حال حاضر
60 میلیون نفر است که این ظرفیت در آینده ای نزدیک با افزایشی 30 میلیون
نفری مواجه خواهد شد. این در حالی است که ظرفیت فرودگاه‌های ما امروز به 6
میلیون نفر می‌رسد که در خوش‌بینانه‌ترین حالت تا پایان سال 2017 این
ظرفیت ممکن است به 16 تا 17 میلیون نفر برسد.
همان طور که گفته شد،
مذاکرات درباره ساخت فرودگاه در کشور از 4 سال پیش آغاز شده اما همچنان به
نتیجه نرسیده است. چگونه می‌توان انتظار داشت با به‌کار بستن چنین مدل‌هایی
زیرساخت‌های لازم برای این ناوگان فراهم شود؟ اگر مدل درستی را به کار
می‌بردیم، قطعا می‌توانستیم از یک بنگاه اقتصادی خوب و پول‌ساز بهره‌مند
شویم.
در دوبی فرودگاه‌ها حدود 20 میلیارد دلار درآمد دارند اما
متاسفانه ما نگاه اقتصادی به فرودگاه‌ها نداریم و دولت فکر می‌کند باید با
هزینه خود از صفر تا 100 کار را بر عهده گیرد، در صورتی‌که این تفکر کاملا
اشتباه است و دولت باید صرفا به‌عنوان کارفرما در چنین پروژه‌هایی ظاهر
شود. این‌ها سوالاتی است که دولت موظف است پاسخگوی آن‌ها باشد.
* آیا با روی کار آمدن رئیس جمهور پرحاشیه و جدید آمریکا، موضوع تامین و تعمیر قطعات هواپیماهای خریداری‌شده با مشکل مواجه نمی‌شود؟
-
در چنین خریدهایی، الزاماتی برای خدمات پس از فروش در نظر می‌گیرند. اگر
قرارداد به درستی بسته شده باشد، برای خدمات پس از فروش و تامین قطعات این
هواپیماها شک نکنید. راهکارهایی در قالب یک قرارداد استاندارد پیش‌بینی شده
است که اگر ما به تعهداتمان عمل نکنیم، مشمول خسارت می‌شویم و اگر آن‌ها
به قرارداد عمل نکنند، باز هم به همین ترتیب خواهد بود.
موضوع دیگر
هم این که اگر هواپیمایی با برند «بوئینگ» در هر جای دنیا دچار اشکال شود و
دلیل آن هم مشخصا نقص قطعات باشد، قطعا برای چنین شرکت بزرگی مشکل‌ساز
خواهد بود. پس به نظر نمی‌رسد بوئینگ یا حتی ایرباس با کارشکنی در این
مساله بخواهند کارنامه و اعتبار بین‌المللی خود را خدشه‌دار کنند.