حجت‌الاسلام و المسلمین حسن پویا، معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) نمایندگی قم، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) و در پاسخ به این پرسش که توجه به کدام جنبه از حیات پیامبر(ص) در جهان امروز ضروری است؟ گفت: ضمن عرض تسلیت به مناسبت رحلت پیامبر(ص)، پیامبران عموما برای دعوت مردم به توحید و یکتا‌پرستی آمده‌اند و همچنین تلاش کرده‌اند مردم را از غیرخدا و تفرقه‌ها، دوگانگی و چندگانگی جدا کنند. به صورت ویژه پیامبر اسلام(ص) که دین خود را با نام اسلام آغاز کرد. اسلام از سلم، صلح و آرامش می‌آید و انگیزه پیامبر(ص) علاوه بر دعوت همگانی مردم به خدا و معرفت‌الله، طبق راهی که همه پیامبران رفتند، دعوت مردم به آرامس، صلح و صفا بود و مهربانی و صلح بین مردم از نتایج توحید است.
پویا ادامه داد: قرآن پیامبر(ص) را به رحمة‌للعالمین معرفی کرده است، یعنی پیامبر رحمتی است برای عالم هستی که این می‌تواند هم جنبه املایی و هم جنبه انشائی داشته باشد. به این معنا که این تعبیر هم می‌تواند خبر دهد که این پیامبر رحمتی است برای مردم و هم می‌تواند بگوید که پیامبر تو باید این گونه باشی و رفتار، کردار و گفتارت باید بر اساس رحمت باشد، از این رو پیامبر(ص) می‌فرماید ما پیامبران نفرین‌کننده و لعنت‌کننده مبعوث نشده‌ایم.
معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) نمایندگی قم، تصریح کرد: این درحالی است که در جامعه آن روز و حتی امروز در جامعه بشری ملاحظه می‌کنیم که دوگانگی‌ها، اختلاف‌ها و زد و خورد و ستیزهایی وجود داشته و دارد. پیامبر برای اینکه مردم را با هم مهربان کند، اقدامات زیادی انجام داد. از جمله این اقدامات رفتار وی در قبال قبایل مدینه بود. این قبایل با هم اختلاف‌های بسیار قدمیی داشتند که مهم‌ترین آنها اختلاف بین دو قبیله اوس و خزرج بود که پیامبر ایشان را آشتی دادند تا در کنار هم زندگی کنند، علاوه بر آن سایر کسانی که به دین‌های دیگر متدین بودند، در کنار اسلام به آرامش به زندگی خود ادامه دادند.
وی در پاسخ به این پرسش که چه چیزی باعث می‌شود توجه به مهربانی پیامبر در جهان امروز مهم باشد، گفت: همان‌طور که عرض شد ادیان آسمانی اختلافی با هم در اهداف و غایات ندارند و تنها روش‌ها و منش‌ها متفاوت بوده است. امروز بسیاری از مردم در جهان دچار خشونت و تفرقه هستند. این در حالی است که ادیان اختلاف اساسی با هم ندارند. چه در تورات و چه در انجیل و قرآن، پیام ادیان یکی است. البته تورات و انجیل بدون تحریف مراد است. چنان چه قرآن اگر خود را نور، شفا و رحمت معرفی می‌کند، همین کلمات را برای تورات و انجیل هم به کار برده است و آنها را شفا، نور و رحمت معرفی می‌کند و به قول امام خمینی(ره) اگر پیامبران در یک جا جمع شوند هیچ اختلافی با هم نخواهند داشت و این متدینان هستند که سر ستیز با یگدیگر دارند و این به ذات انسان و خودخواهی‌ها برمی‌گردد و حرصی که در ذات انسان هست و باید در مسیر درست به کاربرده شود اما متاسفانه به کار نمی‌برد.
پویا ادامه داد: وقتی ما به زندگی انبیا الهی نگاهی می‌کنیم، می‌بینیم که همه شان نسبت به امت‌ها بیش از اندازه مهربان بوده و محبت داشتند. اساسا پیامبران چیزی برای خود نمی‌خواستند و وقتی قرآن زندگی هر کدام از انبیا را که ذکر می‌کند، می‌بینیم که بر این تاکید می‌کند که به امت خود می‌گفتند، ما اجر و مزدی از شما نمی‌خواهیم. این اوج گذشت و مهربانی است مردم فکر نکنند که انبیا که آمده‌اند برای خودشان و آینده مادی خود تلاش میکنند و انبیا عموما مهربان‌ترین انسان‌ها به خلق خدا بودند و در غم مردم غمگین می‌شدند و از ناراحتی امت‌ها ناراحت شده و اگر مردم کفر می‌ورزیدند، ایشان نه تنها لعن و نفرین نمی‌کردند که دائما دعا می‌کردند که آنها را نجات بدهد و به خصوص در زندگی پیامبر ما رفتارهای متعددی در این جهت می‌بینیم.
معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) نمایندگی قم، تصریح کرد: فتح مکه یک نمونه برجسته از رفتار مهربانانه پیامبر(ص) بود. در این هنگام پیامبر چند جا را تعیین کرده و می‌گویند کسانی که در این نقاط باشند که از جمله آن مکان‌ها خانه ابوسفیان بود، مورد بخشش قرار می‌گیرد که بسیاری مورد بخشش واقع شدند. در مورد ابولبابه که خیانتی کرد هم شاهد هستیم که خود را به ستونی در مسجد النبی بسته و طلب بخشش کرد که پیامبر می‌گوید اگر به نزد من می‌آمد همان لحظه او را می‌بخشیدم.
وی در پاسخ به این که ما چرا امروز نامهربانانه با هم رفتار می‌کنیم، گفت: به کوتاهی اشاره کردم، اختلاف سلیقه‌هایی که در بین خود مسملمانان وجود دارد و بعضا اختلاف برداشت‌ها یا منافعی که در بین مسلمانان وجود دارد یکی از علل این مسئله است. علت دوم سو استفاده کردن دولت‌های بزرگ و کسانی است نه اسلام را قبول دارند و نه مسلمانان را می‌خواهند. نکته دیگر کینه و عداوتی است که در برخی از مسلمانان به جهت تقسیمات جغرافیایی و کشور‌گشایی‌ها با هم یافته‌اند. راه حل وضعیت کنونی چنانچه عرض شد توجه به سیره پیامبر(ص) و مهربانیی است که در ایشان وجود داشت.