اختلال خواب شایع‌ترین مشکل رفتاری در بین کودکان است و تقریبا از هر پنج مراجعه کودک به پزشک، یک مورد مربوط به مشکلات خواب است.
انواع اختلال‌های خواب در کودکان شامل بی‌خوابی، پرخوابی، اختلالات تنفسی وابسته به خواب، دندان‌قروچه، کابوس و هراس شبانه و اختلال شب‌گردی است. این اختلالات می‌توانند در اثر بیماری‌های جسمی یا اختلالات روانی، عوامل ژنتیکی، عوامل استرس‌زای محیطی و مشکلات روانی به‌وجود بیایند که حدود 20 تا 30 درصد کودکان در مرحله‌ای از رشد خود این اختلالات خواب را تجربه می‌کنند. سیکل خواب کودکان در سنین مختلف متفاوت است و در بیشتر موارد والدین به دلیل ناآشنایی با این موضوع کودک خود را دچار بی‌خوابی می‌دانند و از پزشک درخواست تجویز داروی خواب آور می‌کنند. سیکل خواب کودکان در زمان نوزادی به‌طورکامل با اطفال بزرگ‌تر متفاوت است و یک نوزاد، اکثر اوقات روز را در خواب به‌سر می‌برد. گاهی اوقات مادر با نادیده‌گرفتن چرت‌زدن‌های نوزاد در روز، آن‌ها را جزو خواب وی به‌حساب نیاورده و او را بی‌خواب یا بدخواب تصور می‌کند. گاهی اوقات دلیل بی‌قراری، بدخوابی و گریستن‌های نوزاد ناآشنایی مادر با طرز صحیح شیردادن وی و حفظ نظافت جسمانی‌اش است که با رفع این مشکلات خواب وی منظم می‌شود.
حل نشدن استرس روزانه کودک، عامل ایجاد مشکل در خوابیدن است
یکی از مسائل ایجاد مشکل در خواب کودکان حل‌نشدن استرس‌های روزانه آنان است که با همراهی این مشکلات به رختخواب، وی دچار کابوس شبانه یا وحشت شبانه می‌شود. اختلال خواب می‌تواند نشانه بیماری‌هایی مانند افسردگی در کودک و بیماری‌های جسمی ازجمله اختلالات تیروئیدی و خونی باشد که اختلال خواب را در کودک ایجاد می‌کند؛ بنابراین والدین باید توجه کنند اگر بروز این اختلالات به مدت سه هفته و بیشتر و به‌صورت مداوم تکرار شود و این اختلالات در یکی از عملکردهای روزانه، فعالیتی و تحصیلی کودک مشکل ایجاد کند، به‌گونه‌ای که کودک در طول روز خواب‌آلوده باشد، والدین باید در جهت درمان آن به‌سرعت اقدام کنند.
درمان اختلال خواب در کودکان
هرکدام از انواع اختلالات خواب درمان خاصی دارند؛ اما به‌طور کلی باید گفت زمانی مشخص و مناسب را برای خواب فرزندان انتخاب کنید. به اطفال خود اجازه دهید که آزادانه و تنها بخوابند. اگر آن‌ها سروصدا کردند، به‌سرعت با آن‌ها برخورد نکنید و البته در کنار این عمل آن‌ها را تنها نگذارید و محیط اطراف را ساکت نگه دارید. این امر می‌تواند به کودک یاد دهد که شب با روز متفاوت است و او باید شب‌هنگام استراحت کند.
یکی از اصول اساسی درمان اختلالات خواب «استقلال‌آموزی» به کودک است تا بتواند به‌طور مستقل و بدون کمک و حضور والدین با آرامش به خواب برود که البته نوشیدن یک لیوان شیر ولرم یا شیر موز قبل از خواب سبب ایجاد خواب راحت برای کودک می‌شود. والدین باید توجه داشته باشند که اختلالات خواب به‌طورمعمول با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند و با به‌کارگیری توصیه‌های روان‌شناس و روان‌پزشکان در این زمینه می‌توان رفع اختلال خواب آنان را تسریع کرد و درصورتی‌که این راهکارها موثر نبود، روان‌درمانی و درمان‌رفتاری گزینه‌های مناسبی برای درمان هستند که از میان روش‌های مختلف درمان اختلالات خواب کودکان، چهار روش «دارودرمانی»، «روان تحلیلگری»، «خانواده‌درمانی» و «رفتاردرمانی» روش‌های موفق‌تری هستند.
منبع: نسل فردا