آغداشلو در سفر خود به نیشابور در جمع دانشجویان در دانشکده هنر سخنرانی کرد، سالن پر شده بود و عده بسیاری نیز پشت در ایستاده بودند؛ وی از تأثیرگذاری تفکر خیام در آثارش سخن گفت، از اینکه انسان نباید خواهان نتیجه بلافاصله از کارش باشد. همچنین سعی و تلاش از نتیجه کار، بسیار مهم‌تر است.
به گزارش روزنامه شرق، این نقاش و نویسنده گفت: هرکاری که انجام دادم، در حوزه مشترک جست‌وجو و عرصه يافتن بوده، تمام عمرم به جست‌وجو گذشته، نمی‌گویم این جست‌وجو حاصل داده یا نه، اما زندگی من به این شکل گذشته است؛ با یقین می‌گویم هر جست‌وجویی که حاصل داشته را قطعا در میان گذاشته و تقسیم کرده‌ام و این‌طور می‌توانم سن پیری را تحمل کنم چراکه تحمل سن پیری آسان نیست. نمی‌دانم واقعا درست کار کرده‌ام یا نه، ولی اگر این‌طور نگاه کنیم، تنها راه نجات این است که انسان با خودش صداقت داشته باشد و هرکاری را انتخاب کرده، در آن نهایت سعی خود را بکند و بهترین باشد؛ اگر برتری هست در میزان خیری است که به دیگران می‌رساند و این‌طور است که آدم‌ها برتر می‌شوند.
وی عنوان کرد: من زورگفتن و پندواندرزدادن بلد نیستم و همچنان «چو بید بر سر ایمان خویش می‌لرزم». دائما شک می‌کنم از کجا معلوم که حق با من است و من راه درست را انتخاب کرده‌ام؟ من آدم را با نتیجه اعمالش نمی‌سنجم، بلکه با سعی او می‌سنجم. در اشعار بزرگ‌ترین شعرای مملکت ما به این سعی اشاره می‌شود و این سعی است که مشکور است؛ در تمام زندگی خود به این سعی توجه کرده‌ام و تصور من از موفقیت، نتیجه نبوده، بلکه همان سعی بوده است.
آغداشلو با اشاره به اینکه آثارش تحت‌تأثیر تفکر خیامی است و حضورش در نیشابور برایش یک افتخار است، گفت: رابطه من با خیام نزدیک است و زود کشفش کردم، او یک نمونه شگفت‌انگیز است؛ مجموعه نقاشی‌های من هرچه که هست، قطعا از آبشخور تفکر خیامی سیاه شده، همین نگاه به دم و لحظه؛ خیام روش به ما نشان می‌دهد، اینکه چطور این دم مهم است و چطور این دم را باید گسترده کرد و وسعت داد؟ بنابراین برای من خیام یکی از مهم‌ترین متفکران فرهنگ ما بوده، اما از آثار او خیلی سوءتعبیر و به‌غلط درک شده است.
وی با بیان اینکه مرگ همیشه ملاحظه من بوده و گرچه پروایی از آن نداشته، ولی مراقب بوده‌ام، افزود: آیا کسی که دارد فنا را تصویر می‌کند، دارد فنا را تبلیغ می‌کند؟ و از زندگی با اکراه یاد می‌کند؟ خیر. تنها کاری که انسان عاجر ناتوان در مقابل این واقعیت محضِ دلپذیر یا هولناک می‌تواند انجام دهد، این است که اثر به وجود بیاورد؛ زندگی پاسخی به مرگ است. ما برای تولید و خلاقیت باید جایگاه قائل شویم. با تلخی تمام فکر کردم هنرمندی اگر مردم خودش را ترک می‌کند و می‌رود احتمالا مبتلا می‌شود، به جفایی که در حق او روا می‌شود این جفا وقتی هست که امکان تولید پیدا نکند، اگر یک هنرمند در مملکت خودش امکان تولید پیدا نکند، جایی را جست‌وجو می‌کند که بتواند در آن تولید کند؛ هرچقدر هم که وفادار باشد، چراکه تولیدکردن و خلق‌کردن برای این است که بتواند زنده بماند.
وی ادامه داد: رضایت ما، خود نفس کار ماست، نه حاصل کار؛ گرچه دلپذیر است که پاسخ درست را نیز بگیریم. من الان که ٧٦ سال دارم، می‌توانم مدعی شوم در کنار همه جفاهایی که به من شده، در این لحظه که در مقابل شما نشسته‌ام پاسخ خودم را گرفته‌ام.
آغداشلو خطاب به دانشجویان گفت: جواب بلافاصله بابت کارتان نخواهید و مهر خود را از جهان اطراف خود دریغ نکنید و به نفس تولید فکر کنید؛ نکته اصلی، نکته خیامی قصه است و آن اینکه دم، غنیمت است و آن لحظه‌ای که چیزی را به وجود می‌آوری مهم است و همه تبلورش در آن لحظه است، اگر به این لحظه دل بسپری و چه لذتی زیباتر از این خواهد بود؟ در زندگی مسیری را بروید که رضایت‌بخش باشد و خودتان را تقلیل ندهید و نفروشید و به‌خاطر موفقیت، آن و لحظه خود را فدا‌نکنید.