عصر ایران؛ مهرداد خدیر- پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را بسیاری از تحلیلگران به منزله سرایت پوپولیسم به قلب سرمایهداری و قویترین کشور سیاسی، اقتصادی و نظامی جهان ارزیابی یا از آن به عنوان پوپولیسم آمریکایی یاد میکنند.
وجه طعنهآمیز قضیه اما این است که موج پوپولیسم پس از گذر از آمریکای لاتین، ایران و اروپا تازه به آمریکا رسیده است.
پیش تر پوپولیسمدر ونزوئلا با هوگو چاوز، در ایتالیا با برلوسکونی، در فرانسه با نیکلا سارکوزی و البته در ایران با محمود احمدی نژاد شناخته میشد و اکنون و در پی شوک هشتم نوامبر 2016 در حالی به آمریکا رسیده که در نقاط دیگر دنیا پوپولیستهای مشهور جای خود را به چهرههای متفاوتی دادهاند.
حالا شاید در ونزوئلا، ایتالیا، فرانسه و ایران گفته شود آنچه برای ما خاطره شده برای آمریکایی ها تازه آغاز شده است! در ونزوئلا البته رییس جمهوری کنونی نیز خود را ادامه دهنده راه هوگو چاوز میداند اما مانند او پول فراوان نفت در اختیار ندارد و در واقع شبحی از پوپولیسم را با خود حمل میکند و فاقد کاریزمای سلف و مراد خود است.
اگر ترامپ شکست خورده بود با قاطعیت این گزاره مطرح میشد که عصر پساپوپولیسم آغاز شده اما اکنون میتوان گفت حتی آمریکا هم وارد دوران پوپولیسم شده است.
این سخن اما نباید ما را به ورطه این اشتباه بیندازد که همه جریانات پوپولیستی، فاشیستی اند و مهم تر از آن یادمان باشد که همین آمریکا در قرن 19 نیز تجربه پوپولیسم را از سرگذرانده آن هم از نوع مثبت.در انتخابات 1890 در آمریکا یک جریان پوپولیستی شکل گرفت که واقعا مردمی بود و جامعهشناسان از آن به عنوان «پوپولیسم روستایی آمریکای قرن نوزدهم» یاد می کنند. حرکتی که در واقع جنبشی بود علیه بانکها و کمپانیهای راه آهن. آنها با تشکیل شبکهها و گروه بندیهایی به نام «گرانژ» به یک جریان اجتماعی تبدیل شدند و با عنوان حزب مردم در انتخابات 1890 به پیروزی رسیدند منتها چون فاقد تجربه سیاسی بودند به مرور شعارهای آنان را دموکراتها تصاحب کردند و حزب مردم هم از صحنه حذف شد.
اکنون پیروزی ترامپ این پرسش را به میان آورده که او یک پوپولیست است یا نه. همه رفتارهای او در دوران تبلیغات و مناظرهها و کاراکتر شومنگونه و هوچیگرانه او البته از پوپولیسم حکایت میکند (پوپولیسم به معنی ادعای راهحلهای فوری برای مشکلات و تهییج احساسات به جای برانگیختن نیروی خرد) اما چنان که گفته شد آمریکا نوع دیگری از پوپولیسم را هم تجربه کرده و ترامپ این فرصت استثنایی را هم دارد که پوپولیسمی متفاوت با نوع لاتینی و اروپایی و آسیایی را نیز عرضه کند ضمن این که رسانه های رسمی و سینمای هالیوود نیز با تصویر سازی های غیر منطبق با واقعیت های عینی نوع غیر محسوسی از پوپولیسم را اعمال می کردند.
پوپولیسم ترامپ اگر یادآور پوپولیسم قرن نوزدهم باشد حتی میتواند بر اعتراضها فایق آید و مدعی پوپولیسم خوب شود اما واقعیت این است که این فرد اگر اهل برنامه ریزی به معنی بها دادن به نخبگان بود رفتارهای متفاوتی از او سر می زد و به همین خاطر بیشتر یک شومن تصور شده و منتقدان حتی به رغم ثروت فراوان و شهرت برندهای او میگویند ترامپ ثروتمند است و شرکت و ملک و پول دارد اما او را نباید کارآفرین دانست چون به دنبال کسب پول بوده نه تبدیل ایده به کالا یا خدمات و فرارهای مالیاتی او را بهترین گواه بر این ادعا می دانند و می پرسندکمپانی های مجموعه او کجا و امثال مایکرو سافت و اپل کجا؟ و آیا واقعا می توان ترامپ را در ردیف بیل گیتس و استیو جابز قلمداد کرد و به فرض اگر چنین باشد آیا بیل گیتس می تواند در عرصه سیاست هم موفق باشد؟ به همین خاطر برخی پیش بینی می کنند کار ترامپ به استیضاح میکشد و جمهوری خواهان که با نردبان او به کنگره و سنا بازگشتهاند در موقع لازم یا در صورت بروز بحران برای پایین کشیدن او اقدام میکنند.
گرفتاری ترامپ این است که اگر بخواهد پوپولیسم مثبت قرن 19 را احیا کند باید به کارهایی دست بزند که در مقام یک سرمایه دار انجام نمی داده و اگر هم بخواهد پوپولیسم چپ را به راه اندازد که باز با روح سرمایهداری سازگار نیست و حتی دموکرات ها نیز آرای شبه سوسیالیستی سندرز را تاب نیاوردند و او را کنار زدند چه رسد به جمهوری خواهان.
دونالد ترامپ البته در جاذبه های شخصیتی واقعا فوق العاده است. او از مهم ترین ویژگی یک پوپولیست که غافلگیر سازی و غیر قابل پیش بینی بودن است برخوردار است و کافی است به یاد آوریم در ایران خود ما آثاری از او درباره فوت و فن موفقیت پولی و کسب ثروت به چاپ رسیده و می داند چگونه در مخاطب نفوذ کند اما اگر بخواهد برای خود شخصیت کاریزماتیک قایل شود و به کیش شخصیت ادامه ذهد و همه را تنها حول و حوش خود سامان دهد دموکراسی آمریکایی در عمل به یک سیستم اقتدار گرا بدل می شود و این نیز به عنوان نشانه ای از پوپولیسم بد از جانب جامعه مدنی آمریکا تحمل نخواهد شد. یادمان باشد او دولت و قدرت را در دست می گیرد و نه زمام جامعه مدنی را.
خطرناک تر از همه البته این گزاره است که پوپولیسم او به فاشیسم منتهی شود و شایعاتی درباره احتمال به کارگیری چهره های افراطی مانند جان بولتون نگرانی هایی از این دست را دامن می زند و در ایران سیاسیون تنها باید بر این وجه قضیه و نوع مواجهه او با برجام تمرکز کنند و تحلیل های دیگر را به چهره های خارج از عرصه رسمی بسپارند.
آلن تورن میگوید: پوپولیسم بیماری کودکانه دموکراسی است.
زمان مشخص می کند که بیماری دموکراسی آمریکا تا چه حد جدی است یا اساسا بیماری است یا نه.
اما اگر احساس یا ثابت شود که به پوپولیسم گرفتار شده اند و از نوع قرن نوزدهمی هم نیست آن گاه شاید آمریکایی های فراوانی از این بایت شرمگین شوند که در حال تجربه یا تحمل پدیده ای هستند که در جاهای دیگر از سر گذراندهاند!
البته تندروهای دست راستی تنها کسایی هستن که این وعده ها یادشونه و هی میگن صد روز صدروز
انتخابات مجلس هم نشون داد مردم نه به خاطر شعارهای انتخاباتی بلکه به خاطر حمایت جریان اصلاح طلب از برخی کاندیداها به انها رای دادن
در مورد برجام هم مشخصه چه کسانی مخالفشن دلواپسان داخلی که دنبال دلالی و واسطه گری تو قراردادها هستن و سلطنت طلبان و منافقین که لغو اون رو راهی برای فشار بر جمهوری اسلامی میدونن
(پوپولیسم به معنی ادعای راهحلهای فوری برای مشکلات و تهییج احساسات به جای برانگیختن نیروی خرد)
این راه حل های فوری چه بازه ی زمانی رو میگن؟ مثلا حل صد روزه مشکلات؟؟؟!!!
این جمله رو که" پوپولیسم همان چهره بی نقاب و زشت دموکراسی است که طرفداران دموکراسی برای توجیه شکستهای دموکراسی از آن بهره می برند" رو باید با طلا نوشت.
با این تعریف، آقای روحانی و برنامه 100 روزه اقتصادی ... چه نتیجه ای میشه گرفت؟
چرا هر موقع مردم به جریان مخالف ما رأی دادن ما رقیب را پوپولیست نامیدیم؟ اگر پوپولیسم به معنای فریب دادن عموم مردم باشه من دولت روحانی رو خیلی پوپولیست تر از دولت قبل می دونم.
ایکاش صداقت انتشار نظرات مخالف رو هم داشته باشید.
اِ..؟ حالا که به اونا رسید پوپولیسم خوب شد؟ اما برا احمدی نژاد بد بود؟
سوال دیگه: اصلا چرا رای خاتمی در دوم خرداد را پوپولیستی ندانیم؟؟
متاسفانه دلواپسان در دوران اوباما نگذاشتند رابطه با آمریکا خوب شود و دست آمریکا را زیر سنگ اقتصاد ایران بگذارند ، حال که او رفته تنها این مردم ایران هستند که ضرر میکنند.
دلواپسان که تحت عنوان دور زدن تحریم یا مقابله با دشمن دوباره به غارت منابع ایران خواهند پرداخت .
در اسرائیل دست راستیها مالیاتهای مردم اسرائیل را تحت عنوان مقابله با ایران به جیب خواهند زد
در آمریکا جمهوری خواهان تحت عنوان ایران هراسی جیب اعراب را خالی می کنند.
به نظرم آنچه در ادامه این روند دیده خواهد شد تفاوت یک جامعه سیاسی تکامل یافته و ناقص است که پاسخگویی احزاب در پاسخگویی مردم را نشان خواهد داد. اگر ترامپ اشتباه مهلک کند بدون شک حزب حامی او دست به کار برکناری خواهد شد چون در سالهای آتی باید پاسخگوی اتفاقات باشد. اما متاسفانه در جامعه ما که این اتفاق افتاد چون حزب و گروه مشخص نبود جریان سیاسی حول شخص پوپولیست شکل گرفت و متاسفانه به دلیل تعارفات سیاسی و محافظه کاری همیشگی مصلحت نظام از ادامه جولان و خرابکاری ها که آثار نامطلوبش گریبان دولت بعد را هم گرفت ، جلوگیری نشد.
تفاوت اینجا خواهد بود که ملت آمریکا از کارآمدی سیستم های مدنی جامعه خود مطمئن هستند که به راحتی تن به انتخاب گزینه با تفکرات پوپولیستی میدهند. اما ما نه.
از منظر ترمینولوژی اقتصاد سیاسی و علوم سیاسی، پوپولیسم قرابت هایی با آنچه شما گفته اید دارد اما تعریف و تحلیل آن اساساً با متن شما همخوانی ندارد. البته این اشتباه رایج تقریباً حتی در محافل دانشگاهی ایران نیز وجود دارد. به بیان ساده اینکه پوپولیسم را در ایران پوپولیستی تعریف کرده اند. حرکت آقای احمدی نژاد به مبانی پوپولیسم نزدیک بود اما مصداق آن نبود. رویکرد انتخاباتی آقای ترامپ اما به هیچ وجه پوپولیستی نبود کما اینکه در عملکرد ریاستی او نیز بعدتر خواهیم دید که او پوپولیست نیست. جنبش گرانژ در ایالات متحده نیز مصداق حرکت پوپولیستی نبوده است.
ترامپ یک وطن پرست و ملی گرا است که منافع ملی اش بر هر چیزی ترجیح می دهد.
دشمنان او همان امپرالیست های جهان خوار مانند شرکت های چند ملیتی هستند و چینی هایی می خواهد اقتصادهای ملی ناوبد و همه دنیا مسخر استعمار خود کنند.
مهاجزان غیرقانونی که بازار کار تخریب می کننذ.
تروریستهایی با سواستفاده قوانین ذموکراسی در جوامع نفوذ می کنند.
اینان دشمنان ترامپ هستند و به دروغ او تهمت می زنند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگویی اظهار داشت: ترامپ چهرهای خطرناک است و به عبارتی میتوان او را خطرناک قلدری دانست که به اصول پایبند نیست و قواعد و مقررات را به راحتی به زیر پا میگذارد. ترامپ خطر بزرگی محسوب میشود؛ چرا که تندرویهای او طی سالهای گذشته جز این موضوع را به اثبات نمیرساند.
بر علیه مسلمانان، برعلیه سیاه پوستان و برعلیه زنان صحبت کرده است.
تازه می خواهد برجام را هم پاره کند. احمق است دیگر.
ترامپ بازی را خوب بلد است ولی نکته اساسی اینجاست که نظام لیبرالیسم در حال پوست انداختن است ودر اینده نزدیک شاهد پدیدار شدن نظام ایده الیسم باشیم
با یک تغییر در ریاست جمهوری امریکا اینقدر نگران اینده خودمون بشیم که به خودمون دلداری بدیم .
در این اینکه ترامپ یک فاشیسم خطرناک است شکی نیست .
مهم رفتار ماست که از روی انفعال باشه یا درس عبرت گرفته باشیم و دیگه به این جور توافقات دل نبندیم .
نگاه به داخل داشته باشیم یا خارج .
الان در دل تمام طرفداران دولت نگرانی وجود دارد چون دستشون رو جلوی امریکا دراز کرده بودند و نگران اند امریکا چیزی در دستشون قرار نده .
وعده صد روزه .
حل همه مشکلات بواسطه برجام.
من حقوق دانم نه سرهنگ .... و ....
اینها هم نماد پوپولیسم وطنیه.
هرچند نمی پسندید و نشر نمی دید.
فکر نمی کنم وقتی روحانی رییس جمهور شد این همه تیتر یه جا براش زده باشین.
یعنی توی ایران هیییییییییییچ اتفاق مهمی نمیفته که شدین وقایع اتفاقیه آمریکا؟
ضمن احترام به مطلب شما،چند سوال داشتم:
۱-واقعا نظر مردم آمریکا و هر جای دنیا را که به هر دلیل به رویه های حاکم اعتقاد ندارند،باید پوپولیسم نامید؟
چرا به رسوایی و دروغگویی امپراطوری رسانه ای آمریک وازجملهcnn اشاره نمکنید؟
چرا به ساختار ناکارامد سرمایه داری تبعیض گرای آمریکا وبه ستوه آمدن مردم اشاره نمیکنید؟
شاید روند جدیدی در مناسبات آمریک وجهان در حال شکل گیری است،چرا به این تحولات وازجمله برگزیت اتحادیه اروپا اشاره نمیکنید؟
لطفا مرا ارشاد کنید.منتظرم
احقاق حقوق بر حق توده ها با پرداخت های عوام فریبانه در زیر سایه چپاول و حیف و میل سرمایه های عظیم مردم، تفاوت فاحش دارد.
اتفاقا این انتخابات امریکا ادامه انقلاب 1 به 99 درصد وال استریت بود که به ناحق و با فریبکاری ، رهبری آن از پرچمدار مردمی واقعی، برنی سندرز، به پرچمدار نوع فریبکارانه آن واگذار شد.
این کار توسط صاحبان زر و زور مدیریت شد، آنگونه که که در خیلی جاهای دیگر که اشاره کردید شد یا میشود.
البته با نظر دوستمون موافقم، هم شما و هم سایر سایتهای طرفدار دولت نگران اردیبهشت 96 هستید چون با این عملکرد دولت و الگو قرار دادن مردم آمریکا، مردم خودمون خیلی راحت میتونن تصمیم بگیرن
بیشتر مطالعه کنید لطفاً
همین ترامپ یک زمانی از جنگ عراق حمایت می کرد و فیلمهاش هست اما حالا میگه نه من هیچ وقت همچین حرفی نزده ام. یا حرف های بسیار دیگری که هربار تکذیب می کرد و چندین مورد دیگه که عصر ایران میتواند همه را جمع کند و در مقاله ای اارایه دهد.
از جنس طغیان و خصومت با احمدی نژاد است
آرای باطله پیروز است
باید دید آیا یک پوپولیست تمام عیار مثل ترامپ میتواند با ساختار سیاسی آمریکا همان کاری را با مردم آمریکا بکند که احمدی نژاد با ایران کرد؟
پوپولیسم در اصل لستفاده ی ابزاری از نیازهای اولیه مردم، برای رسیدن به قدرت هست.
رجوع کنید به مصاحبه ها و وعده های احمدی نژاد در سال 84.