بیماری گال یا جرب (Scabies Disease) یک بیماری پوستی مسری همراه با خارش شدید است که این خارش، جوش های ریز قرمزرنگی را در پوست ایجاد می کند. این بیماری از هجوم یک انگل به نام انگل گال به بدن ایجاد می شود.
انگل مولد بیماری گال، بعد از ورود به بدن فرد، در پوست زندگی می کند و زیر پوست برای خود سوراخ ها و کانال های زیرزمینی را ایجاد می کند.
گال چیست؟
بیماری گال از وجود یک کرم در بدن ناشی می شود، حشره بسیار کوچکی که Sarcoptes scabiei نام دارد. این کرم یک انگل است، یعنی موجودی که در بدن میزبان زندگی می کند، در حالی که هیچ فایده ای برای میزبان ندارد.
این کرم بسیار کوچک، کرم رنگ و دارای چهار جفت پا است. گال ماده از گال نر بزرگ تر است.
گال ماده پس از نفوذ کردن به لایه های پایین تر پوست و ایجا کانال، تخم می گذارد.
این کرم در طول زندگی خود حدود 40 تا 50 تخم می گذارد.
تخم ها بعد از 3 تا 4 روز لارو شده و بعد طی 10 تا 15 روز گال بالغ را ایجاد می کنند.
از بین این 40 تا 50 تخم، کمتر از 10 تخم به گال بالغ تبدیل خواهند شد.
بیشتر علائم هجوم کرم گال به بدن به دلیل پاسخ ایمنی بدن ما به این کرم، بزاق کرم، تخم و مدفوع کرم گال است. متوسط تعداد کرم گال در یک فرد مبتلا به این بیماری 12 تا است. در حالی که در مناطق محروم کودکان مبتلا بالغ بر صد کرم دارند.
چگونه یک فرد به این بیماری مبتلا می شود؟
در طی تماس پوست با پوست، انگل گال از شخصی یه شخص یگر منتقل می شود، زیرا این کرم ها قادر به پریدن و یا پرواز کردن و جهیدن نیستند.
بیشتر مبتلایان به گال در اثر تماس دست به دست با یک بیمار مبتلا به گال، مبتلا شده اند. دست فرد شایع ترین بخش برای مواجهه اولیه با این کرم است. اما لازم است این را هم بدانیم که برای مبتلا شدن به این بیماری واگیردار، زمان تماس پوستی باید کافی باشد، یعنی تماس پوستی که در حد چند ثانیه باشد معمولا باعث انتقال انگل گال نخواهد شد.
خارش شدید قطعا منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با این خاراندن شدید عفونت راحت تر در پوست فرد توسعه پیدا می کند. خارش مداوم همچنین می تواند به سپسیس (عفونت خون) منجر شود.
البته شدت بیماری فرد که توسط تعداد انگل های موجود در پوست تعیین می شود، می تواند در سرعت انتقال بیماری به افراد سالم تاثیرگذار باشد.
انگل گال بعد از 24 تا 36 ساعت زندگی در پوست میزبان قادر است از بدن بیمار فرار کند. بعید است که شما از راه هایی مثل خوابیدن در رختخواب فرد بیمار و یا استفاده از لباس ها و حوله او به این بیماری مبتلا شوید. اگر چه برای احتیاط بیشتر شستشوی لباس ها و رختخواب فرد بیمار با آب یخ توصیه می شود.
علائم و نشانه های بیماری گال
- خارش پوست، مخصوصا در شب ها: خارش شایع ترین علامت این بیماری است. خارش می تواند آنقدر شدید باشد که فرد را در تمام شب بیدار نگه دارد.
- جوش ها، دانه ها و راش های پوستی: بسیاری از بیماران، راش های پوستی را نشان می دهند. این جوش ها معمولا خط ها و راه هایی را روی پوست فرد ایجاد می کند. این خطوط ممکن است به شکل کهیر، گزیدگی های کوچک، گره های زیر پوستی و سفت و یا کورک باشند. برخی افراد فلسی شدن پوست و پوسته شدن و وضعیتی مشابه اگزما را نشان می دهند.
- زخم و جراحت ها: خارش پوست و خاراندن شدید آن می تواند به زخم و جراحت پوست منجر شود. عفونت عارضه شایع این زخم های پوستی است.
- سخت شدن پوست: زمانی که فرد به نوع شدید بیماری گال مبتلا باشد، خشکی و سخت شدن پوست عارضه قطعی خواهد بود. این مدل بیماری گال را گال نروژی نیز می گویند. در این بیماری پوست فرد محل زندگی 100 تا 1000 کرم و تخم کرم می شود. حرکت بیشتر این کرم ها در پوست و حفر کانال های زیر پوستی توسط آنها شدت خارش را بیشتر و بیشتر خواهد کرد.
خارش شدید قطعا منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با این خاراندن شدید عفونت راحت تر در پوست فرد توسعه پیدا می کند. خارش مداوم همچنین می تواند به سپسیس (عفونت خون) منجر شود.
گال کدام قسمت های بدن را بیشتر درگیر می کند؟
گال می تواند تمام پوست بدن را درگیر کند، اگرچه حشرات تمایل دارند برخی قسمت های پوست بدن را بیشتر حفاری کنند. شایع ترین این قسمت ها که منجر به خارش شدید می شوند شامل موارد زیر اند:
- انگشتان دست: کرم گال حفر کانال های پوستی در نواحی بین انگشتان و اطراف ناخن ها را بسیار دوست دارد.
- بازو تا مچ دست: آرنج و مچ دست از دیگر نقاط مورد علاقه گال برای زندگی کردن است.
- مناطقی از پوست که معمولا با لباس یا اشیای زینتی پوشیده شده اند: باسن و ران، ناحیه زیر کمربند، ناحیه تناسلی و مناطق اطراف سینه معمولا مناطق مورد علاقه انگل گال است. نواحی زیر دستبند، انگشتر و ساعت از دیگر جاهای شایع برای نفوذ انگل به پوست بدن هستند.
تشخیص مبتلایان به گال چگونه است؟
با وجود تمام علائم و نشانه های گال، تشخیص این بیماری نیازمند ارزیابی های بالینی و نظر پزشک است.
پزشک بعد از بررسی علائم ذکر شده، از بررسی وجود یا عدم وجود کانال های زیر پوستی برای تشخیص بهتر بیماری استفاده می کند.
به دلیل شباهت بسیاری از علائم این بیماری با سایر بیماری های پوستی، تشخیص بیماری گال قدری مشکل است.
بنابراین، نمونه ای از پوست معمولا به آزمایشگاه منتقل شده و با استفاده از میکروسکوپ تشخیص قطعی انجام خواهد شد.
نکته مهم
اگر خارش و جوش های پوستی در چند نفر از اعضای یک خانواده که با هم در یک خانه زندگی می کنند دیده شده است، توجه داشته باشید که ممکن است بیماری گال علت این مشکل باشد.
درمان
هر شخصی که بیماری گال برای او تشخیص داده شده باشد، هر شخصی که در تماس نزدیک و مداوم با بیمار مبتلا باشد و حتی هر شخصی که علامتی از بیماری گال را نشان دهد، نیازمند درمان است.
در بیشتر موارد فرد با درمان های پوستی، درمان خواهد شد. لازم است اقدامات درمانی، تمام پوست بدن از گردن به پایین را در بر بگیرد. البته در مبتلایان کودک و نوجوان درمان باید برای پوست صورت نیز در نظر گرفته شود.
درمان های توصیه شده توسط پزشک معمولا شامل موارد زیر هستند:
- کرم پرمترین 5 درصد: این کرم رایج ترین درمان گال است. این درمان برای کودکان کمتر از یک سال و خانم های باردار نیز روشی سالم خواهد بود.
- لوسیون بنزیل بنزوآت 25 درصد
- پماد سولفور 10 درصد
- لوسیون لیدین یک درصد
این درمان ها که معمولا استفاده از محلول ها، کرم ها و لوسیون های ضدعفونی کننده و کشنده انگل ها است، معمولا در زمان قبل از خواب توصیه می شود. به گونه ای که لازم است فرد هنگام بیدار شدن از خواب محلول یا لوسیون را از پوست خود بشوید. اقدامات درمانی معمولا بعد از یک تا دو هفته، بسته به شدت بیماری موثر خواهد بود. اما فراموش نکنید که برای درمان گال، مراجعه به پزشک و پیگری روند درمان نباید مورد غفلت قرار بگیرد.
منبع: تبیان